Từ sự việc của pate Minh Chay đã dấy lên cảnh báo đối với các sản phẩm thực phẩm đóng hộp, ngay cả thực phẩm “không chứa chất bảo quản”. Vậy chất bảo quản thực phẩm lợi hại ra sao?
Độc tố từ đâu sinh ra?
Đề cập vi khuẩn gây ngộ độc được phát hiện trong pate Minh Chay, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm - Đại học Bách Khoa Hà Nội cho biết, vi khuẩn Clostridium botulinum typ B có thể đến từ khâu chế biến không đảm bảo vệ sinh, gây ra môi trường tốt cho vi khuẩn sinh sôi nảy nở lâu ngày, sinh độc tố.
Độc tố trong vi khuẩn nếu có nồng độ mạnh có khả năng gây ra chết người ngay tức khắc. Sự xuất hiện của vi khuẩn này chứng tỏ khâu sản xuất của sản phẩm này không đảm bảo vệ sinh.
Theo các chuyên gia, bào tử của vi khuẩn trên tồn tại rộng rãi trong môi trường xung quanh, nếu gặp điều kiện thiếu oxy cũng như môi trường phù hợp sẽ nảy mầm, phát triển và hình thành độc tố. Các sản phẩm đồ hộp nếu trong quá trình chế biến không an toàn rất có khả năng sẽ trở thành nơi sinh sôi nảy nở lý tưởng cho loại vi khuẩn này.
Trước khi pate Minh Chay xảy ra sự cố, sản phẩm của Công ty Lối sống mới được một bộ phận người tiêu dùng đánh giá có mẫu mã đẹp, hương vị ngon. Công ty này bán hàng qua mạng thông qua website công ty, có nhiều sản phẩm đa dạng như Pate Minh Chay, Pate nấm hầu thủ, Giò lụa lúa mì, Ruốc nấm cháy tỏi… mức giá dao động từ 60.000 đồng đến 200.000 đồng.
Trên trang web và các kênh quảng bá của mình, công ty tự giới thiệu là "một thương hiệu xuất phát từ gia đình có truyền thống 30 năm ăn chay trường với mong muốn truyền tải các giá trị chay đến với cộng đồng".
Đồng thời, trong các thông điệp gửi đến người tiêu dùng, các sản phẩm của công ty được quảng bá là “sản phẩm sạch”, hoàn toàn tự nhiên và an toàn cho người tiêu dùng. Trên bao bì sản phẩm của công ty cũng luôn nhấn mạnh yếu tố “không chất phụ gia, không hóa chất, không chất bảo quản” để khẳng định sự an toàn, củng cố niềm tin với người tiêu dùng.
Tuy nhiên, theo giám đốc sản xuất một thương hiệu thực phẩm trong nước, việc Công ty Lối sống mới quảng bá và thực hiện (nếu có) việc hoàn toàn không chất phụ gia, chất bảo quản trong sản phẩm không phải là hành vi có trách nhiệm với người tiêu dùng mà là hành động “liều lĩnh và thiếu hiểu biết”, sản xuất và kinh doanh cảm tính.
Theo vị trên, sản phẩm của Công ty Lối sống mới (cụ thể là pate Minh Chay) có dung tích lớn (một hộp chứa 450gr pate) nếu hoàn toàn không có chất bảo quản, phụ gia, trong quá trình sản xuất, chỉ cần một sơ suất nhỏ thiếu vệ sinh và trong quá trình vận chuyển không đảm bảo về nhiệt độ, vi khuẩn “tha hồ” phát triển, mang độc tố chết người.
“Mọi người vẫn kì thị chất bảo quản, thực tế có không ít chất bảo quản không gây hại cho sức khỏe, được nhiều công ty Việt Nam và các nước dùng ở ngưỡng cho phép. Nếu nói hoàn toàn không có chất bảo quản thì lấy gì ngăn cản vi khuẩn sinh sôi?” - vị giám đốc trên nói.
Sử dụng chất bảo quản như nào?
Còn theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, phụ gia bảo quản có tác dụng ngăn chặn, kìm hãm sự biến đổi trong thực phẩm do quá trình sinh hóa, hóa học, vật lý và vi sinh vật, từ đó kéo dài thời gian sử dụng nhưng vẫn giữ lại tối đa giá trị dinh dưỡng, hương vị.
Sử dụng phụ gia bảo quản không nhằm mục đích diệt khuẩn mà chỉ mang ý nghĩa phòng ngừa, đề phòng nhiễm vi sinh vật trong quá trình đóng gói. Khi đó, chúng giúp hạn chế, kìm hãm hoặc tiêu diệt vi sinh vật gây hại.
Tất nhiên, ngay cả khi sử dụng chất bảo quản quy trình sản xuất vẫn phải đảm bảo sạch và đáp ứng đầy đủ yêu cầu, quy định chung về an toàn thực phẩm. Nếu quá trình sản xuất không đảm bảo các yếu tố thanh trùng, vô trùng, lọc vi sinh vật, việc sử dụng phụ gia bảo quản cũng không mang lại nhiều ý nghĩa bảo vệ.
Hiện nay, trên thị trường có hàng loạt sản phẩm thực phẩm được quảng bá rầm rộ là thực phẩm “sạch”, không dùng phụ gia, chất bảo quản tương tự như pate Minh Chay, đánh vào tâm lý người tiêu dùng “sợ” hóa chất, phụ gia gây ung thư. Tuy nhiên, sau vụ việc của pate Minh Chay, rõ ràng cần xem xét kĩ, làm rõ yếu tố “chất bảo quản, phụ gia”.
Thế nào là ngưỡng an toàn, không an toàn và thực phẩm nào quy định bắt buộc phải có bảo quản phù hợp với hạn sử dụng như thế nào? Nếu để tiếp diễn tình trạng “quảng cáo sao cũng được” như trên, người tiêu dùng sẽ là đối tượng gánh hậu quả nặng nề.
