Hàng hóa vẫn lưu thông
EU hiện là đối tác thương mại quan trọng, là thị trường XK lớn thứ hai của Việt Nam. Lưu lượng hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK) của Việt Nam sang EU tương đối lớn. Trong năm 2019, hàng hóa XK qua đường biển đạt 20,5 tỷ euro, đường hàng không đạt 14,5 tỷ euro, đường sắt đạt 671 triệu euro; trong khi nhập khẩu qua đường biển, đường hàng không và đường sắt lần lượt là 5,990 tỷ euro, 3,56 tỷ euro và 9 triệu euro. Do đó, lệnh đóng cửa biên giới cũng ít nhiều tác động tới kim ngạch XK của Việt Nam.
Đại diện Bộ Công Thương nhận định, quy định kiểm soát dịch bệnh này của EU trước mắt có thể chưa tác động trực diện đến hoạt động XNK hàng hóa giữa Việt Nam và EU. Bởi lẽ quy định này chỉ áp dụng đối với hành trình di chuyển của các cá nhân; Các hoạt động vận chuyển, thông thương hàng hóa cơ bản không bị hạn chế bởi Chủ tịch EC nhấn mạnh hàng hóa, các dịch vụ cơ bản đến EU cần phải được tiếp tục lưu thông để bảo đảm nguồn cung ứng, đặc biệt là các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm, linh kiện sản xuất, thuốc men….
Tuy nhiên, xét trên một số khía cạnh kinh tế, các biện pháp kiểm soát dịch trên thực tế sẽ ảnh hưởng đến tốc độ luân chuyển hàng hóa từ khâu XK, vận chuyển, thông quan, lưu kho, bốc dỡ đến tiêu thụ hàng hóa; gây gián đoạn hoặc làm chậm trễ dòng chảy kinh tế - thương mại - dịch vụ. Ngoài ra, lượng cung - cầu của thị trường; nhu cầu trao đổi hàng hóa; các hoạt động giao thương giữa EU với các đối tác trong đó có Việt Nam cũng sẽ phần nào bị hạn chế.
Đặc biệt, đáng lo ngại là nhu cầu mua sắm hàng hóa không quá thiết yếu như hàng dệt may, da giày, đồ gỗ, điện thoại,… khả năng sẽ suy giảm. Đây đều là các mặt hàng XK chủ lực của Việt Nam tại thị trường EU. Tuy nhiên, dự báo sức mua đối với các mặt hàng nông sản, thực phẩm vẫn có thể được duy trì.
Bên cạnh đó, trong bối cảnh dịch Covid-19, hàng hóa nhập khẩu vào các nước EU bằng đường hàng không có thể bị ảnh hưởng đáng kể do nhiều chuyến bay bị hoãn, hủy hoặc cắt giảm. Ngoài ra, vận tải nội khối cũng ít nhiều bị ảnh hưởng do một số quốc gia siết quy định kiểm soát biên giới.
Xuất khẩu 2 quý đầu năm sẽ giảm
Đại diện Bộ Công Thương cho rằng, các quy định liên quan đến kiểm soát dịch có thể gây đình trệ đến việc ký kết các đơn hàng XK trong thời gian tới giữa Việt Nam với các đối tác EU; cản trở các hoạt động xúc tiến thương mại - đầu tư giữa hai bên; cản trở việc di chuyển của các chuyên gia và lao động trong những lĩnh vực bị hạn chế trong bối cảnh siết chặt cách ly để chống dịch.
Thông thường, 3 tháng đầu năm là chu kỳ giảm XNK giữa Việt Nam và EU do có nhiều ngày nghỉ của cả hai bên, kết hợp với việc DN trong một số lĩnh vực chờ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực mới xuất hàng để được hưởng thuế quan ưu đãi. Bên cạnh đó, dự báo tăng trưởng kinh tế của EU suy giảm như hiện nay thì triển vọng tăng trưởng XNK giữa Việt Nam và EU cũng được dự báo là tương đối thấp.
Bộ Công Thương dự báo, XK quý I và II của Việt Nam sang EU có thể giảm từ 6-8% nếu dịch bệnh tiếp tục kéo dài đến tháng 6. Một số mặt hàng chủ lực như máy tính, điện thoại và linh kiện dự kiến sẽ tiếp tục sụt giảm mạnh do gặp khó khăn cả về khâu cung ứng lẫn nhu cầu thị trường giảm. Tăng trưởng XK nửa cuối năm 2020 có thể khả quan hơn do bệnh dịch được đẩy lùi và EVFTA đi vào hiệu lực.
Do vậy, theo Bộ Công Thương, các DN cần theo dõi sát tình hình dịch bệnh để có kế hoạch sản xuất kinh doanh phù hợp, đồng thời có phương án chuyển đổi hình thức xúc tiến thương mại. Các thay đổi có thể theo hướng tận dụng hình thức quảng bá trực tuyến, kết nối DN trực tuyến để duy trì và phát triển thị trường ngay cả khi dịch bệnh đang diễn ra; bảo đảm có thể nhanh chóng khôi phục mọi hoạt động ngay sau khi dịch suy giảm và kết thúc.
Thông tin từ Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFORES) cho biết, các DN sản xuất chế biến gỗ của Việt Nam cũng đang gặp khó khăn do dịch Covid-19, khả năng XK mặt hàng này sẽ giảm mạnh trong 3 tháng tới…
Các khách hàng nhập khẩu gỗ và các sản phẩm gỗ của Việt Nam từ 5 thị trường Mỹ, EU, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc đã ra thông báo tới các nhà cung cấp tại Việt Nam về việc tạm dừng mua hàng, giãn thời gian nhận hàng hoặc trả chậm do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. 5 thị trường này hiện chiếm gần 90% thị phần XK gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam (Mỹ chiếm 50%, EU chiếm 8%, Trung Quốc 12%, Nhật Bản 13%, Hàn Quốc 8%).
Ghi nhận từ Hội gỗ tỉnh Đồng Nai cho thấy, gần như 100/100 nhà máy ở đây đã bị khách hàng xin chậm xuất, hủy đơn hàng và trả chậm. Tại Bình Dương, một số nhà máy đã cho công nhân làm luân phiên, một số nhà máy vốn đầu tư Đài Loan làm hàng cho Mỹ đã xin tạm dừng hoạt động. Các nhà mua hàng lớn đã có thông báo hủy bớt đơn đặt hàng, hoãn việc xuất hàng do họ phải đóng cửa hệ thống cửa hàng và trung tâm phân phối.
