Theo Viện bỏng Quốc gia, bỏng lửa cồn là bỏng do sức nhiệt khô gây ra. Vì vậy bỏng lửa cồn cũng có những đặc điểm tương tự như bỏng do các nguyên nhân khác sinh ra sức nhiệt.
Cồn (ethanol) là một chất lỏng không màu, dễ bay hơi, có mùi đặc trưng và dễ bắt cháy, được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như y tế, làm dung môi trong trong ngành công nghiệp dược phẩm, mỹ phẩm, in ấn, trong một số loại đồ uống...
Hầu hết các ca bỏng cồn nhập viện đều do nướng mực. Tai nạn bỏng cồn rải rác quanh năm, nhưng thường hay gặp nhiều nhất vào mùa hè. Do mực, cá khô là đồ dễ bảo quản, dễ chế biến thành món ăn trên bàn nhậu. Cùng với đó là thói quen dùng cồn để nướng mực của đại đa số người dân có thể bắt nguồn từ suy nghĩ nướng bằng cồn ngon hơn và không độc so với nướng bằng bếp than, bếp điện, bếp gas.
Nguyên nhân chủ yếu của bỏng lửa cồn là do sự chủ quan của người nướng, do ngọn lửa của cồn có màu xanh, nhìn bằng mắt thường đôi khi khó nhận ra (nhất là dưới ánh nắng mặt trời) dẫn đến việc nhiều người nghĩ cồn đã bị cháy hết mà thức ăn chưa chín. Chính vì vậy, họ lại tiếp tục đổ trực tiếp cồn vào khay thức ăn đang nướng dở dẫn đến lửa bắt vào cồn cháy bùng lên.
Nhiều nạn nhân khi thấy ngọn lửa bùng lên bất ngờ thì có các động tác như vung tay, vung chân theo phản xạ khiến cho lửa bắt vào quần áo càng gây cháy nhiều hơn. Các bệnh nhân bị bỏng cồn thường ở vị trí như đầu, mặt, cổ, hai tay vì vậy có nguy cơ để lại các di chứng về thẩm mỹ, ảnh hưởng đến khả năng lao động thậm chí để lại hậu quả nặng nề như xuất hiện sẹo co kéo, co rút ảnh hưởng đến chức năng vận động của các chi thể, nhiều trường hợp bỏng nặng dẫn tới tử vong.
Do không nhận thức được hậu quả của bỏng cồn nên hiện nay còn rất nhiều người dân chủ quan vẫn sử dụng cồn để nướng thức ăn. Chỉ cần một tích tắc sơ ý, người sử dụng cồn để nướng thức ăn có thể đánh đổi bằng cả mạng sống của chính mình.
 |
Số ca bỏng lửa cồn điều trị ở Khoa Điều trị Bỏng Người lớn năm 2022. |
Với những nguy hiểm khi sử dụng cồn để nướng thức ăn, Viện bỏng Quốc gia đưa ra một số lưu ý sau:
- Người dân nên từ bỏ thói quen sử dụng cồn y tế để nướng mực, cá khô hoặc các đồ ăn khác, vì rất nguy hiểm, chỉ sơ suất trong phút chốc có thể khiến bạn và những người xung quanh bị bỏng. Nên chúng ta có thể dùng các biện pháp nướng an toàn hơn, như nướng ở lò vi sóng, bếp than, bếp ga.
- Trong trường hợp bị bỏng, cần nhanh chóng tách nạn nhân ra khỏi tác nhân gây bỏng. Tiếp đó cắt bỏ quần áo ở vùng vết thương bị bỏng; ngâm vùng bị thương trong nước mát từ 15 - 20 phút. Sau đó nhanh chóng đưa nạn nhân đến ngay cơ sở y tế gần nhất hoặc cơ sở y tế chuyên khoa bỏng càng sớm càng tốt.
- Tuyệt đối không làm theo các mẹo chữa bỏng được lan truyền như bôi nước mắm, kem đánh răng, mỡ trăn... hoặc sử dụng các loại lá cây, thuốc đông y không rõ nguồn gốc đắp lên vết bỏng. Điều này sẽ khiến tổn thương nặng thêm, nhiều trường hợp biến chứng dẫn tới tử vong khi dùng thuốc lá không rõ nguồn gốc.
