Nhà thám hiểm kiêm truyền giáo
Trước đó, trong chuyến đi đầu tiên tới thăm hòn đảo xa xôi Sentinel phía bắc Ấn Độ Dương, John Allen Chau mang theo nhiều món quà, trong đó có cá và một quả bóng đá cho những người thổ dân.
Bộ lạc trên đảo Sentinel sinh sống bằng việc săn bắn, đánh cá, hái lượm và nổi tiếng hung dữ khi tấn công bất cứ ai đến gần bằng cung tên và giáo mác. Lần đầu tiên này Chau đã gặp vài thổ dân trên đảo và họ bất ngờ trở nên giận dữ rồi bắn tên vào Chau.
Mũi tên găm trúng cuốn sách anh mang trên tay. Nhà thám hiểm trẻ tuổi cùng người truyền giáo đạo Thiên chúa nhanh chóng trở lại chiếc thuyền đánh cá đang đợi ở khoảng cách an toàn ngoài khơi.
Đêm hôm đó, Chau viết về cuộc phiêu lưu của mình và đưa cuốn sổ cho các ngư dân cùng đoàn. Ngày hôm sau, anh quay lại hòn đảo. Sau đó, sáng 16/11, từ trên thuyền, nhóm ngư dân nhìn thấy thổ dân đang kéo lê xác của Chau dọc bãi biển. Họ không biết chuyện gì đã xảy ra.
| |
| Hòn đảo nằm ngoài khơi Ấn Độ Dương, giữa Ấn Độ và bán đảo Mã Lai |
Ngày 21/11, Dependera Pathak, tổng giám đốc lực lượng cảnh sát đảo Andaman và Nicobar của Ấn Độ, nói rằng bảy ngư dân này đã bị bắt giữ vì giúp Chau tiếp cận đảo Sentinel bởi chính quyền Ấn Độ hoàn toàn cấm khách du lịch đến đây.
"Đây là trường hợp thám hiểm sai lầm", ông Pathak nói. Ông cũng cho biết thêm Chau rõ ràng đã bị bắn và giết bằng nhiều mũi tên, nhưng nguyên nhân chính thức dẫn đến cái chết cần được điều tra.
Trong bài đăng trên mạng xã hội Instagram, gia đình Chau thể hiện sự thương tiếc với "người con trai, người anh, người chú và người bạn thân yêu" và nói rằng họ sẽ tha thứ cho thổ dân, đồng thời kêu gọi trả tự do cho những ngư dân đã giúp anh đến đảo.
Các nhà chức trách nói Chau đến khu vực này ngày 16/10 và ở lại trong một khách sạn gần hòn đảo. Với sự giúp đỡ từ người bạn, Chau thuê bảy ngư dân với giá 325 USD để đưa anh đến đảo Sentinel. Sau khi nhóm ngư dân phát hiện Chau bị giết, họ đã bỏ về cảng Blair và báo tin cho người bạn của anh.
Casey Prince, 39 tuổi, bạn của Chau, cho biết trước khi đến Ấn Độ, Chau đã dành một tháng ở lại nhà của Prince tại Cape Town, Nam Phi. "Anh ấy đang mạo hiểm và hoàn toàn ý thức được điều đó", Price nói.
Hai người bạn lần đầu gặp gỡ sáu năm về trước, khi Chau còn là người quản lý đội bóng ở trường đại học Oral Roberts, bang Oklahoma, Mỹ. Chau cùng đội bóng từng tới Nam Phi để làm tình nguyện cho chương trình lãnh đạo xã hội mà Prince sáng lập mang tên học viện bóng đá Ubuntu.
John đã thực hiện các chuyến trekking xuyên rừng già gần sông Chilliwack trên biên giới Mỹ - Canada, tìm thác nước nhiều người đồn thổi trong rừng sâu trên quần đảo Andaman (Ấn Độ Dương). Theo những hình ảnh cuối cùng John cập nhật, anh cho biết mình đang khám phá Diglipur, thị trấn lớn nhất trên quần đảo Andaman.
Prince miêu tả Chau là người tốt bụng, dễ mến, vui vẻ và có hai niềm đam mê song hành: Một cho hoạt động ngoài trời và một cho đạo Cơ đốc. "Anh ấy là một nhà thám hiểu thực thụ. Chau thích sáng tạo và bằng việc đi thám hiểm, có lẽ anh ấy đã tìm được cách kết nối với Chúa một cách sâu sắc", Prince nói.
Trước khi đến đại học Oral Roberts, Chau từng sống ở khu tây nam Washington và theo học tại trường trung học đạo Cơ đốc Vancouver. "Đối với nhiều người, Chau là một người truyền giáo, một nhà thám hiểm hoang dã, một huấn luyện viên bóng đá quốc tế và một vận động viên leo núi. Chau yêu đời và luôn giúp đỡ mọi người khi cần. Chau không có gì khác ngoài tình yêu cho người dân trên đảo Sentinel", gia đình Chau viết trên Instagram.
Những cuộc viếng thăm đắt giá
Survival International, một tổ chức hoạt động vì quyền lợi của các bộ lạc thổ dân, cho rằng vụ việc của Chau là lời nhắc nhở các nhà chức trách Ấn Độ cần bảo vệ vùng đất của bộ tộc người Andin và Andaman.
“Trong quá khứ, sự chiếm đóng của người Anh tại quần đảo Andaman đã tàn phá cuộc sống của thổ dân, quét sạch hàng nghìn bộ lạc, và chỉ rất ít trong số họ hiện nay còn sống sót. Vì vậy, việc người Sentinel sợ hãi trước người ngoài là điều rất dễ hiểu”, Stephen Corry, giám đốc của Survival International, nói trong một tuyên bố.
| |
| Năm 2004, một chiếc trực thăng của lực lượng bảo vệ bờ biển Ấn Độ phải hứng trận mưa tên khi tới đây khảo sát |
Shiv Viswanathan, giáo sư tại trường luật Jindal Global, cho biết đảo Bắc Sentinel là khu vực được bảo vệ và không mở cửa cho khách du lịch. “Dân số chính xác của bộ lạc không được thống kê, nhưng con số này đang giảm dần. Vì thế chính phủ phải bảo vệ họ”, Viswanathan nói.
Nhà thám hiểm Chau không phải là nạn nhân đầu tiên chết dưới tay thổ dân đảo Sentinel. Chính quyền địa phương không cho phép người ngoài và khách du lịch tiếp cận hòn đảo. Theo tổ chức Survial International, vào năm 2006, thổ dân ở đây đã giết hai kẻ săn trộm trái phép tại vùng biển quanh đảo Bắc Sentinel sau khi thuyền của hai người này trôi dạt vào bờ.
Trước đó năm 2004, sau trận động đất sóng thần lịch sử tại Ấn Độ Dương, máy ảnh cũng ghi lại hình một thổ dân bắn tên vào máy bay trực thăng đang làm nhiệm vụ kiểm tra tình trạng của bộ lạc sau thảm họa.
Từ năm 1980 đến năm 1990, các nhà thám hiểm đã nhiều lần đến hòn đảo này và tặng quà cho thổ dân. Tuy nhiên sau đó các cuộc viếng thăm trở nên ít dần. Theo điều tra dân số của Ấn Độ năm 2011, chỉ có 15 thổ dân còn sinh sống trên đảo. Chính phủ nước này đang duy trì chính sách “giám sát và không can thiệp” để đảm bảo những kẻ săn trộm không thể tiếp cận đảo Bắc Sentinel, Bộ Ngoại giao Ấn Độ cho biết.
Tương tự như cái chết thương tâm của Chau, năm 1987, giám mục Công giáo La Mã Alejandro Lavaca và nữ tu Ines Arango đến Ecuador với mục đích truyền đạo, đã bị giết hại dã man bởi thổ dân ở đây.
Những cư dân hoang dã trên đảo Sentinel không phải là hiếm. Trên thế giới có khoảng 100 bộ lạc như vậy, theo Jonathan Mazower của tổ chức Survival International, đơn vị phát động chiến dịch bảo vệ các bộ lạc bị cô lập.
Phần lớn các bộ lạc này được phát hiện sinh sống trong vùng rừng nhiệt đới Amazon, một số sống ở đảo New Guinea, phía nam Thái Bình Dương, và rải rác ở nhiều khu vực khác trên thế giới. Những người thổ dân chối bỏ cuộc sống hiện đại bằng mọi giá, bao gồm cả sử dụng bạo lực. “Trong trí nhớ của họ cuộc sống hiện đại có thể là những vụ thảm sát hay dịch bệnh, đó là lý do họ không muốn tiếp cận thế giới bên ngoài”, Mazower nói
Bệnh tật là mối đe dọa lớn đối với các bộ tộc cô lập trên thế giới. “Thường là các bệnh như cúm hoặc sởi cũng có thể khiến thổ dân tử vong vì họ không có kháng thể hoặc hệ miễn dịch chống lại được những bệnh này”, ông nói thêm. Hàng chục người Ayora đã chết vì bệnh đường hô hấp trong những năm 1980.
Các tổ chức như Survival National đang cố gắng nâng cao nhận thức và cảnh báo nguy cơ các bộ lạc bị đe dọa bởi hoạt động của thế giới hiện đại như trồng trọt, chặt phá rừng và các hành vi bạo lực.
Không may mắn như bộ lạc Sentinel được chính phủ Ấn Độ bảo vệ và nghiêm cấm người ngoài tiếp cận, hầu hết bộ lạc khác trên thế giới đều không được bảo vệ, môi trường sống cũng dần bị xâm chiếm. “Thách thức lớn nhất cho tới nay là phải bảo vệ tuyệt đối khu vực mà thổ dân sinh sống, nếu không họ không thể tiếp tục tồn tại và phát triển”, ông Mazower nói.