Theo đó, đã chỉ ra nhiều sai phạm trong Dự án này và nêu rõ ý kiến của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải, UBND tỉnh Bình Định thực hiện các nội dung kiến nghị của Thanh tra Chính phủ.
Dự án đầu tư xây dựng công trình mở rộng QL1 đoạn từ km1125 – km1265, tỉnh Bình Định và Phú Yên đã được Bộ Giao thông vận tải, Ban Quản lý dự án 2 (sau này là Ban Quản lý dự án đường Hồ Chí Minh), các nhà đầu tư và các nhà thầu đã khắc phục nhiều khó khăn, khẩn trương triển khai thực hiện. Dự án có chiều dài khoảng 118 km, từ khi được thông xe kỹ thuật và nghiệm thu đưa vào khai thác, sử dụng đã góp phần tăng cường năng lực giao thông từ Bắc vào Nam và phát triển kinh tế - xã hội.
Tuy nhiên, theo Kết luận thanh tra, sau 03 năm đưa vào khai thác, sử dụng, Dự án đã xuất hiện nhiều vấn đề về chất lượng công trình. Nguyên nhân chính là do trong quá trình thực hiện dự án, các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đã để xảy ra những khuyết điểm, vi phạm về lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh thiết kế cơ sở; về việc thực hiện dự án đầu tư.
 |
| Dự án mở rộng QL1, đoạn Phú Yên - Bình Định bị hư hỏng ngay từ khi mới đưa vào hoạt động |
Điều chỉnh dự án đầu tư chưa đúng quy định pháp luật
Cụ thể, thiết kế cơ sở dự án BOT Nam Bình Định sử dụng lại cống cũ ngang đường, thiết kế mặt đường bê tông nhựa tại một số vị trí thường xuyên ngập là chưa phù hợp với thực tế, thiếu đồng bộ, dẫn đến mặt đường tại khu vực đó luôn bị ngập khi thời tiết mưa, có nơi ngập sâu từ 30 - 60 cm, ảnh hưởng đến chất lượng công trình.
Khi phê duyệt thiết kế cơ sở, Bộ Giao thông vận tải cho phép phá dỡ 9 cầu cũ để xây mới, nhưng khi quyết định điều chỉnh thiết kế đã cho phép giữ lại 7 cầu cũ để sửa chữa, sử dụng, trong đó có 6 cầu được xác định lại tải trọng chỉ từ 22 - 25 tấn. Hiện tại trên toàn dự án, có 18/33 cầu cũ đang được gắn biển hạn chế tải trọng từ 22 - 25 tấn, mức tải trọng này không đồng bộ với tải trọng cho phép của đường QL1 sau cải tạo, mở rộng và cầu xây mới gây khó khăn cho quá trình khai thác và không phát huy cao nhất hiệu quả dự án.
Ngoài ra, Bộ Giao thông vận tải đưa ra chủ trương điều chỉnh thiết kế cơ sở, trong đó cho phép hạ tiêu chuẩn dự án, hạ độ cao thiết kế, bỏ thiết kế rãnh dọc đối với đoạn chưa thi công… chưa đúng với quy định pháp luật về điều chỉnh dự án đầu tư. Bên cạnh đó, nhà thầu Cenco4 (gói thầu XL 04A, dự án BOT Bắc Bình Định) đã thực hiện chưa đúng quy định, dẫn đến chiều cao rãnh giảm 15cm so với thiết kế bản vẽ thi công, làm hạn chế khả năng thoát nước...
 |
| QL1 đoạn qua huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định |
Không đề cập về chất lượng công trình trong hợp đồng với nhà thầu
Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra Ban quản lý dự án 2 có thiếu sót khi lập hồ sơ đã yêu cầu nguồn vốn đầu tư đối với nhà đầu tư tại dự án BOT Nam Bình Định thấp hơn tổng mức đầu tư của dự án, ảnh hưởng nhất định đến việc đảm bảo vốn thực hiện dự án. Tại dự án BOT Bắc Bình Định, Ban quản lý dự án 2 không đăng thông tin kết quả lựa chọn nhà đầu tư theo quy định; đến thời điểm tổ chức lựa chọn nhà đầu tư để thực hiện dự án, Bộ Giao thông vận tải không công bố lại danh mục dự án.
Tại Điều 64 trong Hợp đồng BOT số 11791/HĐ.BOT-BGTVT ngày 31-10-2013 và Hợp đồng BOT số 11269/HĐ.BOT-BGTVT ngày 22/10/2013 chỉ đề cập đến nội dung không bồi hoàn mà không đề cập đến các nội dung về chất lượng công trình (định lượng cụ thể) đạt tỷ lệ bao nhiêu %; nghĩa vụ mỗi bên sau khi chuyển giao. Đây là sơ hở nếu không kịp thời xử lý, có thể sẽ ảnh hưởng đến lợi ích của nhà nước trước, trong và sau khi nhận bàn giao công trình để quản lý, sử dụng.
Tránh để xảy ra khiếu kiện về tài chính
Căn cứ Kết luận thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị giao Bộ Giao thông vận tải nghiên cứu đề xuất điều chỉnh, bổ sung các Tiêu chuẩn, Quy chuẩn hiện hành đối với các nội dung liên quan đến thiết kế kết cấu áo đường có sử dụng bê tông nhựa như các thông số thiết kế phù hợp với đặc điểm từng vùng miền, từng điều kiện khai thác, quy định về thiết kế hỗn hợp, thi công, nghiệm thu bê tông nhựa; nghiên cứu, đề xuất thử nghiệm một số dạng kết cấu mặt đường mới, vật liệu mới phù hợp với lưu lượng, tải trọng và khí hậu của từng vùng miền trong cả nước…
 |
| Ảnh minh họa |
Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo Tổng cục Đường bộ Việt Nam xây dựng phần mềm giám sát, quản lý thu phí trực tuyến để tăng vai trò quản lý nhà nước trong việc kiểm soát doanh thu các trạm thu phí BOT, khẩn trương hoàn thành việc thu phí điện tử không dừng theo quy định; chỉ đạo Ban Quản lý dự án đường Hồ Chí Minh tổ chức kiểm tra, rà soát cao độ đáy rãnh, kích thước hình học đối với rãnh dọc trên cả 3 dự án, đảm bảo yêu cầu thoát nước và các yêu cầu kỹ thuật của hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công; tiếp tục kiểm tra, theo dõi, đánh giá chất lượng, độ ổn định của lớp bê tông nhựa Polime vừa tăng cường, kịp thời báo cáo, đề xuất với Bộ Giao thông vận tải…
Về xử lý về kinh tế, Bộ Giao thông vận tải, doanh nghiệp Dự án kiểm tra, rà soát, phê duyệt quyết toán Dự án theo quy định; trên cơ sở giá trị quyết toán được phê duyệt, thực hiện điều chỉnh phương án tài chính và thời gian thu phí tại hai dự án BOT Bắc và Nam Bình Định theo quy định pháp luật. Đối với số tiền hơn 1,56 tỷ đồng phát sinh do phải tháo, phá dỡ rãnh thoát nước dọc theo chỉ đạo của Bộ Giao thông vận tải, các bên liên quan thực hiện dứt điểm, tránh khiếu kiện sau này.
Về xử lý trách nhiệm, Bộ Giao thông vận tải, UBND tỉnh Bình Định chỉ đạo, tổ chức kiểm điểm, xử lý theo thẩm quyền đối với các cơ quan, đơn vị, cá nhân đã có thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm nêu trong Kết luận thanh tra.
