Giải trình về những vấn đề trong công tác thi hành (THA) tại buổi thảo luận tiếp theo của Quốc hội về tình hình vi phạm pháp luật, phòng chống tội phạm và công tác tư pháp trong năm 2012, sáng qua (2/11), Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường thay mặt cho Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và các cơ quan có liên quan đến công tác THA cảm ơn các vị ĐBQH “chia sẻ với những khó khăn thách thức, thậm chí là một sức ép rất ghê gớm của công tác THA - khâu cuối cùng trong hoạt động tố tụng và thực thi công lý của đất nước”.
 |
| Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường phát biểu ý kiến tại Kỳ họp |
Kết quả THA: năm sau cao hơn năm trước
Chính phủ đã thẳng thắn nhìn nhận thực trạng số việc và tiền phải thi hành còn nhiều, trong năm 2012 không hoàn thành chỉ tiêu giảm án chuyển kỳ sau. Tuy nhiên, Bộ trưởng Hà Hùng Cường nhấn mạnh, từ khi thi hành Luật THA dân sự (THADS) đến nay thì công tác THA “đã có những chuyển biến cơ bản và có sự bền vững”, các cơ quan THADS đã tổ chức thi hành số lượng lớn những vụ việc và tiền phải THA, kết quả năm sau cao hơn năm trước và giảm đáng kể số việc chuyển sang kỳ sau.
Án có điều kiện thi hành qua phân loại các năm 2010-2012 tăng đều qua các năm (từ năm 2010 là 66,12% đến 2011 là 68,9% và 2012 là 69,4%). Mặc dù năm 2012 chỉ giảm được 2,08% số việc phải thi hành, chuyển sang kỳ sau và không đạt được chỉ tiêu đề ra là từ 5%-10%, nhưng trong bối cảnh kinh tế gặp khó khăn thì “đây là sự nỗ lực đáng ghi nhận của các cơ quan THADS, đồng thời cũng là kết quả của công tác phối hợp giữa các cơ quan Tòa án, VKS, THA”.
Nguyên nhân của án tồn đọng còn rất lớn, theo Bộ trưởng là do tổng số tiền phải thi hành năm 2012 tăng cao hơn nhiều so với năm 2011 (tăng gần 8.000 tỷ đồng), trong năm phát sinh nhiều vụ việc liên quan đến tín dụng, ngân hàng, phá sản DN với giá trị lớn. Thu nhập của DN, của người dân, trong đó có những đương sự phải THA gặp khó khăn và khó có điều kiện thi hành. Thị trường bất động sản trầm lắng, giao dịch thực tế ít nên nhiều tài sản THA phải bán đấu giá thì không bán được kể cả đã giảm giá nhiều lần, kể cả ở đô thị cũng như ở vùng nông thôn.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, Chính phủ đang hoàn thiện Đề án miễn thi hành đối với một số khoản thu ngân sách cho nhà nước mà không có điều kiện THA trước ngày luật có hiệu lực còn từ ngày luật có hiệu lực thì theo quy định của luật. Nếu được Quốc hội thông qua, theo tính toán dự kiến có thể giảm được 50.000 việc không có điều kiện thi hành tồn đọng từ năm 2009 trở về trước, có những việc đã 20 năm.
Chỉ tiêu năm 2013 thấp hơn năm 2012
Tuy vậy, chỉ tiêu THADS năm 2013 vẫn thấp hơn năm 2012, theo người đứng đầu ngành Tư pháp là do Bộ Tư pháp đang cố gắng phối hợp với VKSND các cấp, HĐND cấp tỉnh, cấp huyện phân loại án chính xác nhất; nếu phân loại chính xác hơn thì rõ ràng sẽ ảnh hưởng đến tỷ lệ THA.
Bên cạnh đó, tình hình kinh tế còn khó khăn, bán đấu giá tài sản còn khó khăn hơn nữa, nhất là liên quan đến bất động sản và nếu TAND TP.Hải Phòng chuyển vụ Vinashin sang cơ quan THA thì với số tiền phải thi hành lên đến 950 tỷ đồng sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chỉ tiêu THADS của năm 2013. Thêm nữa, theo nhận định chung của ngành THADS, “những vấn đề dễ đã được thực hiện tương đối thuận trong mấy năm nay tập trung cao rồi, những vấn đề khó thì tồn lại nên có những sự đột biến trong kết quả về chỉ tiêu”.
Cố gắng trả “món nợ” với Quốc hội sớm nhất
Đối với “món nợ” của Chính phủ về THA tử hình bằng tiêm thuốc độc, Bộ trưởng Bộ Tư pháp nhấn mạnh, “cơ bản công việc chuẩn bị cho THA tử hình bằng tiêm thuốc độc Chính phủ đã chuẩn bị xong cả về thể chế, trang thiết bị, đào tạo cán bộ. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện nảy sinh vấn đề mới là chưa tìm được nguồn thuốc cung ứng để phục vụ cho việc THA”.
Để khắc phục khó khăn này, các cơ quan chức năng đang chờ kết luận của Hội đồng chuyên môn để xác định nhóm thuốc Việt Nam có thể tự sản xuất để đưa vào Nghị định của Chính phủ hướng dẫn thi hành qui định về THA tử hình bằng tiêm thuốc độc. “Sau khi chúng ta đã xác định nguồn thuốc, sửa đổi nghị định thì sẽ cố gắng thực hiện việc này trong thời gian sớm nhất” – Bộ trưởng Hà Hùng Cường cam kết.
Bộ trưởng cũng thống nhất với ý kiến một số ĐBQH có thể đề nghị với Quốc hội xem xét đưa vào nghị quyết về công tác tư pháp của năm 2012 “giải pháp trước mắt trong khi chúng ta chưa thực hiện được đầy đủ quy định của luật về vấn đề tiêm thuốc độc” là tiếp tục cho THA tử hình bằng hình thức xử bắn như ĐB Huỳnh Nghĩa (TP.Đà Nẵng) đề xuất.
Hương Giang
