Kết quả thanh kiểm tra tại hơn 100 doanh nghiệp (DN) về việc tuân thủ quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) trong lĩnh vực phần mềm được tiến hành từ đầu năm tới nay cho thấy, chỉ có số ít các DN chưa chấp hành. Điều này cũng cho thấy các DN tại thị trường Việt Nam bắt đầu nhập cuộc với “luật chơi” quốc tế.
“Số ít” không tuân thủ lại có nhiều “ông lớn”
Sự kiện mới đây TAND TP. Hồ Chí Minh thụ lý vụ kiện Công ty bán lẻ máy tính Sáng Tạo do có hành vi vi phạm bản quyền phần mềm đã đánh dấu một bước phát triển mới trong công tác thực thi của chặng đường hơn 8 năm chống lại nạn vi phạm bản quyền phần mềm tại Việt Nam. Trước đó, công ty này đã nhận được thư cảnh báo thường xuyên rằng việc bán ra phần mềm lậu sẽ được xem là hành động vi phạm pháp luật.
Theo thông tin từ Thanh tra Bộ Văn hóa – Thể thao & Du lịch, trong các cuộc kiểm tra được thực hiện trong năm nay, hầu hết các DN đều có ý thức chấp hành luật pháp nghiêm túc hoặc hợp tác với chủ sở hữu để mua phần mềm có bản quyền. Tuy vậy, cũng có một số DN lớn có tiềm lực tài chính mạnh nhưng lại không chịu hợp tác trong việc thay thế các phần mềm vi phạm bằng các phần mềm chính hãng.
Chẳng hạn, như trong đợt thanh tra tháng 9 vừa qua tại một DN 100% vốn Đài Loan là Công ty TNHH PRINCEMATE Viet Nam, có trụ sở tại: Lô K1-K4, đường D2-N2, KCN Nam Tân Uyên, Bình Dương, Đoàn thanh tra đã phát hiện rất nhiều các phần mềm vi phạm được cài trong 41 máy tính, bao gồm cả các phần mềm chuyên dụng lẫn các phần mềm văn phòng phổ biến.
| |
| Thanh tra tại Công ty TNHH PRICEMATE Viet Nam |
Trong số 41 máy tính được kiểm tra, ngoài duy nhất một phần mềm đã được mua bản quyền, Đoàn thanh tra liên ngành đã tìm thấy rất nhiều các phần mềm sao chép được cài đặt để phục vụ cho hoạt động kinh doanh của DN này.
Không chỉ các phần mềm chuyên dụng trong thiết kế trị giá vài nghìn đô la Mỹ của Autodesk như AutoCAD (phiên bản 2012, 2011, 2007, 2006, 2004) mà các phần mềm văn phòng của Microsoft như Microsoft Office cũng bị DN này cài đặt bất hợp pháp. Kể cả phần mềm Việt Nam là từ điển Lạc Việt có giá chỉ vài trăm nghìn cũng bị PRINCEMATE Viet Nam dùng “chùa”.
Nguy cơ đương đầu rủi ro pháp luật
Theo ước tính của các chủ sở hữu, tổng giá trị phần mềm vi phạm tại DN này khoảng hơn 1 tỷ đồng. Cũng theo thông tin từ Thanh tra Bộ Văn hóa – Thể thao & Du lịch thì cho đến nay đã hơn 1 tháng, DN này vẫn không chịu hợp tác mua phần mềm chính hãng thay thế cho các phần mềm vi phạm. Điều đáng nói đây là DN có qui mô lớn trong lĩnh vực sản xuất đồ phụ kiện với qui mô lên đến hơn 1000 công nhân và hàng trăm chuyên gia .
Trong một hội thảo với các DN Đài Loan, do Cục Bản quyền Tác giả Việt Nam (COV), Liên minh Phần mềm Doanh nghiệp (BSA) và Phòng Thương mại Đài Loan tại Việt Nam tổ chức, TS Vũ Mạnh Chu, Cục trưởng COV đã nhấn mạnh: “Hành vi sử dụng phần mềm bất hợp pháp của các DN có thể đối mặt với tội hình sự và các hình thức xử phạt nghiêm khắc của pháp luật.
Ngoài ra, người sở hữu tác quyền cũng được quyền sử dụng các biện pháp khác để xử lý việc vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của mình, như tiến hành khiếu tố tại tòa án có thẩm quyền theo Điều 198.1d, Luật SHTT, và/hoặc yêu cầu tòa án buộc người vi phạm phải ngừng hành động vi phạm, chính thức xin lỗi và có biện pháp khắc phục, yêu cầu người vi phạm bồi thường thiệt hại, kể cả thiệt hại vật chất, cũng như trả án phí theo các Điều 202, 204, 205, Luật SHTT. Mức độ thiệt hại được xác định dựa trên những tổn thất thực tế đối với người có quyền sở hữu trí tuệ, do hành vi vi phạm quyền sở hữu trí tuệ gây ra.”
Cũng trong cuộc hội thảo này, Luật sư Da-Fa Feng, Văn phòng luật sư Baker & McKenzie tại Đài Loan cũng lưu ý các DN Đài Loan đang hoạt động tại thị trường Việt Nam về những rủi ro phải đối mặt với các đạo luật trong nước và quốc tế. Ông cũng khuyên các DN sản xuất Đài Loan nên kiểm tra kỹ và đảm bảo rằng các máy tính của họ đã cài các phần mềm có bản quyền để tránh các rủi ro mất thị trường xuất khẩu khi quốc tế ngày càng thắt chặt quyền sở hữu trí tuệ phần mềm.
Trường Lưu