Định hướng để thu hút và sử dụng đầu tư nước ngoài hiệu quả hơn

Đây là hội nghị để Chính phủ và các bộ, ngành gặp gỡ, trao đổi và đối thoại với các nhà đầu tư về thu hút và sử dụng đầu tư nước ngoài (ĐTNN) ở Việt Nam, là hoạt động có ý nghĩa thiết thực trong chuỗi các sự kiện tổng kết, đánh giá về thu hút, sử dụng ĐTNN tại Việt Nam suốt 30 năm qua.

Minh chứng về thành công của công cuộc Đổi mới

Theo đánh giá của Bộ KH&ĐT, thực hiện đường lối đổi mới của Đảng năm 1986 đến nay, Việt Nam đã đạt được những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội to lớn, có ý nghĩa lịch sử, hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới. Kết quả thu hút và sử dụng ĐTNN trong 30 năm qua là một minh chứng về thành tựu Đổi mới và hội nhập của đất nước ta.

Khu vực ĐTNN là nguồn vốn bổ sung quan trọng trong tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội; thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế; hình thành một số ngành công nghiệp mũi nhọn; gia tăng năng lực sản xuất; giữ vai trò chủ đạo trong xuất khẩu, đưa Việt Nam tham gia mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu; thực hiện chuyển giao công nghệ; hình thành mối liên kết giữa khu vực ĐTNN với khu vực trong nước, thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ; đóng góp cho ngân sách nhà nước; hỗ trợ cán cân thanh toán, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô; giải quyết việc làm, phát triển nguồn nhân lực, nâng cao năng suất lao động và trở thành một động lực của tăng trưởng.

ĐTNN không chỉ là một nguồn lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội mà còn góp phần tích cực thúc đẩy hoàn thiện thể chế kinh tế, môi trường đầu tư, kinh doanh theo nguyên tắc của kinh tế thị trường, phù hợp với thông lệ quốc tế, góp phần đáng kể trong nâng cao thế và lực của đất nước. Giai đoạn đầu, ĐTNN góp phần khai thông, mở rộng quan hệ quốc tế, đưa Việt Nam ra khỏi tình thế khó khăn, bình thường hoá với các quốc gia.

Thu hút ĐTNN chưa tương xứng

Tuy nhiên, việc thu hút, sử dụng và quản lý ĐTNN thời gian qua vẫn còn một số hạn chế, bất cập. Liên kết của khu vực ĐTNN với khu vực trong nước và hiệu ứng lan toả năng suất chưa cao. Thu hút và chuyển giao công nghệ từ khu vực ĐTNN chưa đạt được hiệu quả như kỳ vọng.

ĐTNN từ các tập đoàn xuyên quốc gia (TNCs) và vào lĩnh vực sử dụng công nghệ cao, công nghệ mới, tiên tiến còn hạn chế. Phát triển kết cấu hạ tầng và nông nghiệp là những lĩnh vực mà Việt Nam ưu tiên, có nhu cầu và tiềm năng lớn, nhưng kết quả thu hút ĐTNN còn chưa tương xứng.

Một số dự án ĐTNN chưa tuân thủ nghiêm quy định của pháp luật bảo vệ môi trường, nhập khẩu máy móc, thiết bị lạc hậu. Hiệu quả sử dụng đất của nhiều dự án ĐTNN chưa cao. Một số doanh nghiệp ĐTNN có hành vi chuyển giá, gây thất thu cho ngân sách nhà nước. Một số trường hợp thu hút ĐTNN chưa cân nhắc đầy đủ, toàn diện các yếu tố liên quan đến quốc phòng, an ninh.

Chính sách, pháp luật về ĐTNN liên tục được hoàn thiện song song với tiến trình đổi mới và ngày càng tiếp cận thông lệ quốc tế nhưng hệ thống chính sách, pháp luật còn thiếu tính đồng bộ, ổn định, chất lượng thực thi pháp luật chưa nghiêm, làm ảnh hưởng đến niềm tin của nhà ĐTNN.

Môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam chưa thực sự bảo đảm cạnh tranh bình đẳng, nhiều yếu tố sản xuất chưa được thị trường hoá gây khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Hiệu quả quản lý nhà nước còn hạn chế, bất cập, nhất là việc phân công, phân cấp, phối hợp quản lý, tổ chức bộ máy, năng lực cán bộ cũng như việc thanh tra, kiểm tra, giám sát. Hoạt động xúc tiến đầu tư chưa được tổ chức chuyên nghiệp, phù hợp với xu thế phát triển.

Bối cảnh thế giới, khu vực và trong nước hiện nay đang có những chuyển biến theo chiều hướng tích cực, mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng chứa đựng rủi ro, thách thức, đặt ra yêu cầu phải tiếp tục hoàn thiện hơn nữa thể chế, chính sách và điều chỉnh mục tiêu, định hướng thu hút, sử dụng ĐTNN để thích ứng với tình hình mới, góp phần thực hiện chiến lược phát triển đất nước.

Thứ trưởng Vũ Đại Thắng khẳng định, thời gian tới, Việt Nam tiếp tục khẳng định khu vực ĐTNN là một bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế, được khuyến khích phát triển lâu dài.

“Định hướng của Việt Nam trong việc thu hút dòng vốn này thời gian tới là tập trung thu hút các nhà ĐTNN đầu tư vốn, công nghệ cao, quản trị hiện đại, mở rộng thị trường xuất khẩu, tham gia sâu hơn vào mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu góp phần nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo, năng lực cạnh tranh quốc gia, doanh nghiệp và sản phẩm hàng hóa, dịch vụ của Việt Nam, thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế, gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng trên nền tảng công nghiệp 4.0”, ông Vũ Đại Thắng nhìn nhận.

Để thực hiện mục tiêu, định hướng nói trên, Thứ trưởng Vũ Đại Thắng đề nghị, trong thời gian tới, Việt Nam cần tập trung thực hiện 8 nhóm giải pháp chủ yếu. Đó là thống nhất nhận thức và hành động để triển khai các chủ trương, chính sách về ĐTNN; hoàn thiện thể chế, môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi để thu hút và sử dụng có hiệu quả ĐTNN; vận hành có hiệu quả các loại thị trường và mở cửa thị trường để thu hút ĐTNN; khuyến khích, thúc đẩy, hỗ trợ việc liên doanh, liên kết, chuyển giao công nghệ giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp ĐTNN. 

Bên cạnh đó, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để định vị lại lợi thế cạnh tranh của Việt Nam trong thu hút ĐTNN; thu hút và sử dụng ĐTNN gắn với khai thác, sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường; điều chỉnh các chính sách thu hút và sử dụng ĐTNN liên quan đến các cam kết quốc tế.

Nâng cao năng lực lãnh đạo của các cấp chính quyền từ T.Ư đến địa phương, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, phát huy quyền làm chủ của các nhà đầu tư, doanh nghiệp và người dân trong việc thu hút và sử dụng ĐTNN.