Hoa Kỳ tích cực sử dụng các công cụ phòng vệ thương mại
Ông Chu Thắng Trung, Phó Cục trưởng Cục PVTM, Bộ Công Thương thông tin, Hoa Kỳ là một trong số những quốc gia sử dụng rất tích cực các công cụ PVTM để bảo vệ sản xuất trong nước. Thống kê cho thấy, đến thời điểm hiện tại đã có 51 vụ việc Hoa Kỳ điều tra PVTM đối với hàng hóa Việt Nam, chiếm khoảng 25% số vụ việc điều tra PVTM của nước ngoài đối với hàng hóa xuất khẩu (XK) của Việt Nam.
“Nếu như trước đây các vụ việc điều tra và áp dụng biện pháp PVTM của Hoa Kỳ chủ yếu tập trung vào hoạt động điều tra chống bán phá giá như cá tra, cá basa hoặc tôm, thì trong giai đoạn gần đây, ngoài việc sử dụng các công cụ điều tra bán phá giá, Hoa Kỳ cũng tiếp tục sử dụng những hoạt động điều tra mới, trong đó có hoạt động điều tra chống lẩn tránh các biện pháp PVTM. Số lượng vụ việc gia tăng tương đối rất nhanh. Có 22/51 vụ việc điều tra là điều tra chống lẩn tránh các biện pháp PVTM” - ông Trung nói.
Theo ông Trung, biện pháp chống lẩn tránh thuế PVTM có thể xem là một hoạt động điều tra của Bộ Thương mại Hoa Kỳ tiến hành bằng các thủ tục điều tra theo quy định của pháp luật Hoa Kỳ, cho phép mở rộng biện pháp PVTM mà Hoa Kỳ đã áp dụng với một nước thứ ba sang áp dụng với Việt Nam nếu như đáp ứng những điều kiện cần thiết. Cuộc điều tra này còn có tính chất rộng hơn điều tra PVTM thông thường, tức là không chỉ điều tra những hành vi gian lận mà còn điều tra để xem hàng hóa XK của Việt Nam có hàm lượng giá trị gia tăng tạo ra tại Việt Nam có lớn hay không.
Cách đây 4 năm, Hoa Kỳ bắt đầu sử dụng biện pháp chống lẩn tránh PVTM với thép chống ăn mòn và thép cán nguội và hiện họ sử dụng công cụ này tương đối thường xuyên. Thậm chí, năm 2021 Hoa Kỳ còn sửa đổi lại các quy định pháp luật về điều tra chống lẩn tránh và áp dụng các biện pháp chống lẩn tránh để đưa ra các thủ tục quy định chặt chẽ hơn, tạo cho cơ quan có thẩm quyền một quyền hạn phù hợp hơn cho các hoạt động điều tra. Hiện Hoa Kỳ cũng đang áp dụng những quy định mới này, trong đó có hàng hóa của Việt Nam XK sang Hoa Kỳ.
DN Việt bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng
Ngoài thép, một số sản phẩm khác cũng đang được Cục PVTM theo dõi nguy cơ bị điều tra PVTM như một số các sản phẩm gạch men hiện đang có sự tăng trưởng XK sang Hoa Kỳ. Theo lãnh đạo Cục PVTM, mặc dù con số chưa lớn nhưng đây cũng là mặt hàng đã bị Hoa Kỳ áp dụng biện pháp PVTM đối với nước thứ ba nên Cục vẫn đang tiếp tục theo dõi và đưa ra cảnh báo sớm với doanh nghiệp (DN).
Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại tại Hoa Kỳ cho biết, trong nhóm các nước có quan hệ thương mại với Hoa Kỳ, Việt Nam chỉ đứng sau Trung Quốc và Mexico với nhiều mặt hàng có kim ngạch XK trên 1 tỷ USD, cá biệt có mặt hàng xấp xỉ đạt 20 tỷ USD. Đây vừa là cơ hội nhưng cũng là thách thức, do số lượng các vụ việc điều tra và áp dụng các biện pháp PVTM và đặc biệt là việc áp dụng các biện pháp về chống lẩn tránh thuế, chống bán phá giá, chống trợ cấp với hàng hóa của Việt Nam ngày càng gia tăng trong thời gian qua.
Theo ông Hưng, Hoa Kỳ áp dụng công cụ này không chỉ với Việt Nam mà với các nước có tốc độ gia tăng hàng hóa XK sang Hoa Kỳ. Do đó, DN Việt cần chuẩn bị tâm thế khi quyết định tham gia vào thị trường Hoa Kỳ, đặc biệt là nhóm DN vừa và nhỏ. Bởi Hoa Kỳ quy định rất chặt chẽ về thủ tục tham gia giải trình điều tra, trong đó, có thời hạn trả lời điều tra mà đôi khi DN Việt, vì nhiều lý do thường không trả lời đúng hạn…
Ông Đinh Quốc Thái - Tổng Thư ký Hiệp hội Thép Việt Nam cũng khẳng định, ứng phó với những vụ việc điều tra PVTM và chống lẩn tránh PVTM của Hoa Kỳ đòi hỏi phải rất thận trọng và đảm bảo được việc đáp ứng một cách đầy đủ và đúng cũng như đảm bảo thời gian của cơ quan điều tra yêu cầu.
“Bởi chỉ cần chậm trễ thì kết quả điều tra sẽ gây bất lợi cho các DN và khi đó, việc tiếp tục vào thị trường Hoa Kỳ chắc chắn sẽ rất khó khăn”, ông Thái quả quyết và cho biết, hầu như các DN thép đều thể hiện quyết tâm ứng phó đến cùng để có thể bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của mình tại thị trường XK và đặc biệt là thị trường Mỹ.
