Cho phép miễn trừ áp dụng một số quy định khi thử nghiệm có kiểm soát
Báo cáo một số vấn đề lớn trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật tại Hội nghị, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, trên cơ sở tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội (QH), dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng xác định nội dung, lĩnh vực được phép thực hiện thử nghiệm có kiểm soát, xác định khung pháp lý cần thiết để TP Hà Nội có thể cho phép thực hiện thử nghiệm có kiểm soát đối với các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới có phạm vi triển khai áp dụng trên địa bàn TP, phù hợp với năng lực kiểm soát của chính quyền TP, trong đó cho phép miễn trừ áp dụng một số quy định trong luật, pháp lệnh, nghị quyết, nghị định… phù hợp với phạm vi, yêu cầu, mục đích thử nghiệm.
Quy định như vậy là phù hợp với yêu cầu tại Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, tạo cơ sở để TP Hà Nội có thể thu hút, tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai trên thực tế các giải pháp công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới, khuyến khích tinh thần đổi mới sáng tạo, đưa Thủ đô Hà Nội thực sự trở thành một trong các trung tâm đi đầu về đổi mới sáng tạo của cả nước và khu vực.
Do cơ chế thử nghiệm có kiểm soát là mô hình mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm, vì vậy, Ủy ban Thường vụ (UBTV) QH đề nghị các cơ quan tiếp tục nghiên cứu, lấy ý kiến các Bộ, ngành để hoàn thiện quy định này.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cũng cho biết, riêng về phạm vi các nội dung có thể được áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, có ý kiến đề nghị nên giới hạn cụ thể hơn những nội dung, lĩnh vực được phép thử nghiệm có kiểm soát, ví dụ như chỉ gồm công nghệ mới thuộc một số lĩnh vực nhất định như quy định tại Nghị quyết số 98/2023/QH15 của QH áp dụng đối với TP Hồ Chí Minh do đây là một nội dung mới, cần có bước đi thận trọng.
 |
Các đại biểu tại Hội nghị. |
Cần bổ sung các quy định về việc rút khỏi cơ chế thử nghiệm
Phát biểu tại Hội nghị, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (đoàn Lạng Sơn) đánh giá cao quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát tại dự thảo Luật; nhấn mạnh đây là quy định đầu tiên ở cấp độ Luật điều chỉnh vấn đề hết sức quan trọng này nhằm phúc đáp yêu cầu phát triển khoa học - công nghệ.
Theo đại biểu, dự thảo Luật đã mở rộng hơn nhiều so với cơ chế thử nghiệm áp dụng cho TP Hồ Chí Minh trong Nghị quyết số 98 ngày 24/6/2023 của QH về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh.
Tuy nhiên, đại biểu đề nghị tiếp cận nội dung này theo hướng thận trọng, bảo đảm kiểm soát tốt. Theo đó, Luật nên giới hạn cụ thể một số lĩnh vực được phép thử nghiệm có kiểm soát, không nên giao UBND TP quyết định.
“Theo kinh nghiệm quốc tế, các lĩnh vực được áp dụng cơ chế thử nghiệm sẽ do thị trường quyết định nhưng thường là tài chính, ngân hàng (fintech); giáo dục (edtech); y tế (medtech)”, đại biểu cho hay.
Bên cạnh đó, đại biểu cũng cho rằng dự thảo Luật hiện chủ yếu tập trung quy định đầu vào của cơ chế thử nghiệm mà chưa có quy định về đầu ra; cần bổ sung các quy định về việc rút khỏi cơ chế thử nghiệm, hậu quả pháp lý khi kết thúc cơ chế thử nghiệm…
Cũng góp ý về nội dung này, đại biểu Trần Văn Khải (đoàn Hà Nam) nhận định, quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát tại dự thảo Luật còn những điểm bất cập.
Dẫn chứng, đại biểu chỉ ra rằng, dự thảo Luật nêu định nghĩa chung, thủ tục chung về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát mà không phản ánh đặc thù hay ưu tiên quyền hạn cho Thủ đô. Quy định như vậy dễ xung đột với pháp luật chuyên ngành vì quy định trước luật chuyên ngành, trong khi chưa có thực tiễn và nghiên cứu kinh nghiệm nước ngoài về vấn đề này.
Liên quan đến quy định về quyền quyết định cho miễn trừ áp dụng một số quy định của luật, nghị quyết của QH, pháp lệnh, nghị quyết của UBTVQH, nghị định của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng Chính phủ, thông tư của Bộ, cơ quan ngang Bộ trong phạm vi giới hạn thử nghiệm phù hợp với yêu cầu, mục đích thử nghiệm, đại biểu Trần Văn Khải đề nghị cần rà soát, bổ sung các điều kiện cụ thể, lĩnh vực cụ thể được thực hiện, tránh áp dụng tuỳ tiện hay tạo cách hiểu, cách áp dụng pháp luật thiếu thống nhất.
Từ những lý do nêu trên, đại biểu Trần Văn Khải đề nghị sửa quy định Điều 25 tại dự thảo Luật về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát theo hướng quy định rõ cơ chế, phạm vi, điều kiện, giới hạn theo từng lĩnh vực phù hợp với điều kiện đặc thù, không quy định chung để tránh trường hợp áp dụng tràn lan, dễ sơ hở.
