Dự toán xây dựng công trình là một phần không thể thiếu trong quá trình lập kế hoạch và triển khai các dự án xây dựng, giúp kiểm soát ngân sách và đảm bảo hiệu quả đầu tư. Trong đó, chi phí dự phòng đóng vai trò như một "khoảng đệm tài chính" nhằm ứng phó với những rủi ro phát sinh hoặc biến động giá cả trong suốt quá trình thực hiện dự án.
Dự toán xây dựng công trình có bao gồm chi phí dự phòng không?
Dự toán xây dựng công trình là gì?
Theo khoản 1 Điều 135 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi, bổ sung 2020), dự toán xây dựng công trình là chi phí cần thiết để xây dựng công trình, thực hiện gói thầu, công việc xây dựng được xác định trên cơ sở khối lượng tính toán từ thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công, yêu cầu công việc phải thực hiện và định mức, giá xây dựng.
Nội dung dự toán xây dựng công trình
Khoản 2 Điều 11 Nghị định 10/2021/NĐ-CP quy định như sau:
“Nội dung dự toán xây dựng công trình
1. Dự toán xây dựng công trình là toàn bộ chi phí cần thiết dự tính để xây dựng công trình được xác định theo thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở hoặc thiết kế bản vẽ thi công trong trường hợp dự án chỉ yêu cầu lập Báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng.
2. Nội dung dự toán xây dựng công trình gồm: chi phí xây dựng, chi phí thiết bị, chi phí quản lý dự án, chi phí tư vấn đầu tư xây dựng, chi phí khác và chi phí dự phòng. Các khoản mục chi phí trên được quy định chi tiết tại các điểm b, c, d, đ, e, g khoản 2 Điều 5 Nghị định này, trừ các chi phí tư vấn đầu tư xây dựng, chi phí khác tính chung cho cả dự án.
3. Đối với dự án có nhiều công trình, chủ đầu tư xác định tổng dự toán để quản lý chi phí đầu tư xây dựng trong trường hợp cần thiết. Tổng dự toán gồm các dự toán xây dựng công trình và chi phí tư vấn, chi phí khác, chi phí dự phòng tính chung cho cả dự án.”
Theo đó, nội dung dự toán xây dựng công trình gồm: chi phí xây dựng, chi phí thiết bị, chi phí quản lý dự án, chi phí tư vấn đầu tư xây dựng, chi phí khác và chi phí dự phòng. Như vậy, chi phí dự phòng là một trong những khoản mục chi phí của dự toán xây dựng công trình.
Chi phí dự phòng là gì?
Trong đấu thầu, chi phí dự phòng là một khoản tiền được tính thêm vào giá gói thầu hoặc tổng mức đầu tư để đối phó với những rủi ro, khối lượng công việc phát sinh, và biến động giá cả trong quá trình thực hiện dự án. Theo đó, chi phí dự phòng là một phần quan trọng trong quá trình đấu thầu, giúp đảm bảo tính khả thi của dự án và giảm thiểu rủi ro cho cả chủ đầu tư và nhà thầu.
Nói cách khác, chi phí dự phòng là một phần cấu thành trong dự toán xây dựng công trình, giúp nhà đầu tư và chủ dự án chủ động ứng phó với những biến động và rủi ro có thể phát sinh trong quá trình triển khai. Việc hiểu đúng bản chất, xác định tỷ lệ hợp lý và áp dụng công thức tính phù hợp với từng giai đoạn, loại hình dự án sẽ góp phần nâng cao tính chính xác của dự toán, đảm bảo hiệu quả đầu tư và tiến độ thực hiện.
Có thể hiểu thêm rằng, chi phí dự phòng là một khoản tiền được doanh nghiệp tính toán và dự trù trong tổng mức đầu tư để đối phó với những tình huống không lường trước được có thể xảy ra trong quá trình thực hiện dự án. Khoản chi phí này không được xác định chính xác từ trước và có thể phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau.
Chi phí dự phòng thường bao gồm:
Dự phòng trượt giá:
Do sự thay đổi của giá cả thị trường trong quá trình thực hiện dự án.
Dự phòng khối lượng phát sinh:
Do khối lượng công việc thực tế có thể khác với thiết kế ban đầu.
Dự phòng rủi ro:
Để ứng phó với các rủi ro có thể xảy ra như thiên tai, dịch bệnh, sự cố kỹ thuật...
Chi phí dự phòng có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính khả thi của dự án, giúp doanh nghiệp chủ động ứng phó với các tình huống bất ngờ và tránh làm gián đoạn quá trình thực hiện. Việc tính toán chi phí dự phòng cần dựa trên cơ sở khoa học, kinh nghiệm và các yếu tố đặc thù của từng dự án.
Cách xác định chi phí dự phòng
Tại khoản 7 Điều 12 Nghị định 10/2021/NĐ-CP, có quy định chi phí dự phòng được xác định như sau:
“7. Chi phí dự phòng gồm chi phí dự phòng cho khối lượng, công việc phát sinh và chi phí dự phòng cho yếu tố trượt giá, được tính bằng tỷ lệ phần trăm (%) trên tổng các chi phí quy định tại khoản 2, 3, 4, 5, 6 Điều này. Riêng tỷ lệ phần trăm (%) đối với chi phí dự phòng cho yếu tố trượt giá được xác định trên cơ sở thời gian xây dựng công trình theo kế hoạch thực hiện dự án, chỉ số giá xây dựng phù hợp với loại công trình xây dựng và có tính đến các khả năng biến động giá trong nước và quốc tế.”
Đồng thời, khoản 7 Điều 4 Thông tư 11/2021/TT-BXD quy định:
“7. Chi phí dự phòng trong dự toán xây dựng công trình được xác định theo quy định tại khoản 7 Điều 12 Nghị định số 10/2021/NĐ-CP, cụ thể như sau:
a) Chi phí dự phòng cho khối lượng, công việc phát sinh được tính bằng tỷ lệ phần trăm (%) trên tổng chi phí xây dựng, chi phí thiết bị, chi phí quản lý dự án, chi phí tư vấn đầu tư xây dựng và chi phí khác.
b) Chi phí dự phòng cho yếu tố trượt giá được xác định trên cơ sở thời gian, tiến độ dự kiến thực hiện công trình (tính bằng quý, năm) và chỉ số giá xây dựng phù hợp với loại công trình xây dựng có tính đến các khả năng biến động giá trong nước và quốc tế.
8. Tổng hợp tổng dự toán quy định tại khoản 3 Điều 11 Nghị định số 10/2021/NĐ-CP được lập theo hướng dẫn tại mục 3 Phụ lục II Thông tư này.
9. Việc điều chỉnh dự toán xây dựng công trình thực hiện theo quy định tại Điều 15 Nghị định số 10/2021/NĐ-CP và phương pháp hướng dẫn tại mục 4 Phụ lục II Thông tư này.”
Như vậy, chi phí dự phòng trong xây dựng bao gồm 2 loại và được xác định như sau:
Chi phí dự phòng cho khối lượng, công việc phát sinh: được xác định bằng tỷ lệ phần trăm (%) trên tổng chi phí xây dựng, chi phí thiết bị, chi phí quản lý dự án, chi phí tư vấn đầu tư xây dựng và chi phí khác.
Chi phí dự phòng cho yếu tố trượt giá: được xác định trên cơ sở thời gian, tiến độ dự kiến thực hiện công trình (tính bằng quý, năm) và chỉ số giá xây dựng phù hợp với loại công trình xây dựng có tính đến các khả năng biến động giá trong nước và quốc tế.
Thẩm quyền sử dụng chi phí dự phòng
Căn cứ theo Công văn số 2175/BXD-KTXD về việc hướng dẫn thẩm quyền sử dụng chi phí dự phòng ngày 30/05/2023 của Bộ xây dựng, trường hợp dự án thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị định số 10/2021/NĐ-CP ngày 09/02/2021 của Chính phủ về quản lý chi phí đầu tư xây dựng thì trong phạm vi tổng mức đầu tư được duyệt, chủ đầu tư phê duyệt dự toán xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở, trong đó bao gồm cả chi phí dự phòng của dự toán.
Như vậy, chủ đầu tư là người có thẩm quyền sử dụng chi phí dự phòng trong phạm vi tổng mức đầu tư được duyệt.
