Ngày 28/7, Phòng Thương mại và Công Nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, Bộ Công Thương tổ chức tọa đàm trực tuyến lấy ý kiến doanh nghiệp đối với dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 40/2018/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp (Nghị định 40/2018/NĐ-CP).
Phó Cục trưởng Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) Trịnh Anh Tuấn cho biết, trong 2 năm gần đây, mặc dù nền kinh tế Việt Nam chịu tác động mạnh mẽ từ dịch COVID-19, nhưng riêng ngành bán hàng đa cấp lại có sự tăng trưởng mạnh mẽ.
 |
Buổi tọa đàm được tổ chức theo hình thức trực tuyến. |
Từ năm 2018 tới nay, doanh thu của các doanh nghiệp kinh doanh đa cấp tăng trung bình khoảng 25%/năm. Năm 2020, doanh thu của ngành này 15.389 tỷ đồng, tăng gấp đôi so với doanh thu ở thời điểm năm 2017. Hoa hồng, tiền thưởng và các lợi ích kinh tế để trả cho người tham gia bán hàng đa cấp cũng tăng lên theo biên độ. Riêng trong năm 2020, số tiền chi hoa hồng, tiền thưởng khoảng 5.000 tỷ đồng.
Nếu so với năm 2017, số lượng doanh nghiệp kinh doanh đa cấp đã giảm rất nhiều, hiện chỉ còn 22 doanh nghiệp so với 67 doanh nghiệp ở thời điểm năm 2014 và 2015. Vừa qua, Bộ Công Thương cùng các ban, ngành, hiệp hội đã đồng hành và tích cực loại bỏ dần những doanh nghiệp làm ăn bất chính; qua đó tạo thuận lợi và một môi trường lành mạnh để đảm bảo cho các doanh nghiệp chân chính hoạt động...
Từ những kết quả trên, có thể nói rằng, Nghị định 40 đã phát huy hiệu quả trong đời sống và tạo môi trường lành mạnh cho các doanh nghiệp ngành này phát triển ấn tượng.
Tuy nhiên, thời gian vừa qua, thực tiễn quản lý các doanh nghiệp kinh doanh đa cấp vẫn bộc lộ một số khe hở trong khuôn khổ pháp luật để các đối tượng lợi dụng hoạt động bất chính, hoạt động không phép... Nhiều doanh nghiệp nước ngoài dù không được cấp phép vẫn tiến hành các hoạt động kinh doanh đa cấp tại Việt Nam, lôi kéo mạng lưới kinh doanh đa cấp của các doanh nghiệp đã được cấp phép hoạt động gây ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường cạnh tranh của lĩnh vực này.
Vì vậy, dự thảo Nghị định đã đề xuất sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung như quy định mới về bảo trợ quốc tế; yêu cầu hoa hồng cá nhân tối thiểu 20%; điều kiện mới áp dụng cho người đại diện tại địa phương; quy định về hội nghị, hội thảo về bán hàng đa cấp; điều kiện vận hành hệ thống quản lý người tham gia bán hàng đa cấp, đề xuất áp dụng hợp đồng điện tử dành cho người tham gia bán hàng đa cấp...
PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) góp ý, thời gian qua, các mô hình lừa đảo đa cấp biến tướng không chỉ ảnh hưởng đến tài sản của cá nhân nhiều người dân mà còn gây xáo trộn, làm mất an toàn trong đời sống kinh tế, xã hội. Đồng thời, cũng làm cho một lượng tiền nếu đầu tư vào các mục tiêu khác sẽ góp phần phát triển kinh tế - xã hội, lại đổ vào kinh doanh đa cấp mang tính lừa đảo, khiến sức mạnh của nền kinh tế bị suy giảm.
Vì vậy, cần có các quy định về chế tài xử lý nghiêm khắc với các hành vi kinh doanh đa cấp trước khi được cấp phép kinh doanh đa cấp hay những hành vi kinh doanh bị cấm trong hoạt động kinh doanh tại Điều 5 Nghị định 40/2018/NĐ-CP để lập lại kỷ cương và sự công khai, minh bạch cho hoạt động kinh doanh đa cấp.
Ông Thịnh bổ sung thêm, cần làm rõ cơ sở thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế tại khoản 2 Điều 43 dự thảo Nghị định liên quan đến quy định: Kế hoạch trả thưởng phải đảm bảo tổng hoa hồng, tiền thưởng và lợi ích kinh tế khác chi trả cho người tham gia trên cơ sở kết quả bán hàng của người đó tối thiểu bằng 20% tổng số hoa hồng, tiền thưởng và lợi ích kinh tế khác mà doanh nghiệp chi trả cho người tham gia trong một năm...
 |
Tiến sỹ, Luật sư Lê Ngọc Khánh tham gia góp ý hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung. |
Cũng bàn về tỷ lệ hoa hồng tối thiểu từ kết quả bán hàng trên tổng lợi ích kinh tế mà người tham gia được hưởng, Tiến sỹ, Luật sư Lê Ngọc Khánh – Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) - nhấn mạnh, đây là quy định mới, cần thiết để quản lý các cơ sở kinh doanh đa cấp phải đẩy mạnh các hoạt động bán hàng ra thị trường, tránh tình trạng chỉ tuyển dụng và tiêu thụ hàng trong nội bộ hệ thống.
Tuy nhiên, quy định này sẽ can thiệp trực tiếp vào quyền tự chủ của doanh nghiệp và dự kiến có tác động lớn đến kế hoạch kinh doanh của các doanh nghiệp, nhưng lại chưa được thực hiện đánh giá tác động trong Báo cáo đánh giá tác động. Do vậy, Luật sư Khánh đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung đánh giá tác động chính sách với quy định này.
Trong đó làm rõ các nội dung sau: cơ sở thực tiễn của việc quy định tỷ lệ hoa hồng tối thiểu từ kết quả bán hàng; cơ sở thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế của tỷ lệ 20%; mối quan hệ giữa quy định về tỷ lệ hoa hồng từ kết quả bán hàng tối thiểu 20% và quy định về tổng trị giá lợi ích kinh tế trong một năm không quá 40% doanh thu bán hàng (Điều 48 Nghị định 40/2018/NĐ-CP).
Về bảo trợ quốc tế, để có cơ sở vững chắc cho quy định mới này, Luật sư Khánh đề nghị làm rõ khả năng điều chỉnh của các quy định pháp luật hiện hành với các vấn đề đã được cơ quan soạn thảo liệt kê trong Báo cáo đánh giá tác động. Các quy định hiện hành bao gồm: các quy định về thuế liên quan đến vấn đề lẩn tránh và thất thu các khoản thuế; các quy định về quản lý ngoại tệ về vấn đề lẩn tránh khoản thu do chuyển tiền ra nước ngoài; các quy định về giải quyết tranh chấp có yếu tố nước ngoài liên quan đến các quy định về giải quyết tranh chấp liên quan đến doanh số phát sinh từ hoạt động bảo trợ nước ngoài.
“Liệu với những quy định hiện hành, giải pháp tăng cường thực thi các quy định đã có hay điều chỉnh và sửa đổi quy định mới thì có đáp ứng được các mục tiêu quản lý đề ra hay không?”, ông Khánh nêu vấn đề.
