Nhiều dấu ấn quan trọng
Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ năm 2022 và định hướng hoạt động 2023 của Tổng cục QLTT cho biết, trong các tháng đầu năm, tình hình dịch bệnh Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp tại hầu hết các tỉnh, thành phố trên cả nước. Trong bối cảnh dịch bệnh, hành vi tiêu dùng của dân đã thay đổi một cách nhanh chóng, chuyển đổi từ hình thức mua bán trực tiếp sang phương thức trực tuyến thông qua các sàn thương mại điện tử, mạng xã hội, các công ty, dịch vụ chuyển phát nhanh…
“Việc mua bán, giao dịch hàng hóa diễn ra trên môi trường mạng và các kho chứa hàng đặt tại những địa bàn hẻo lánh hoặc tại nhà dân, chung cư khiến cho việc kiểm tra, xử lý của các lực lượng chức năng gặp nhiều khó khăn, trở ngại” - Tổng cục QLTT nhận định.
Cũng theo báo cáo, trong năm 2022, cung đường vận chuyển hàng lậu, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ thay đổi, chuyển hướng và lắt léo hơn. Bởi, hiện nay, do phía Trung Quốc đã xây dựng tường rào và kiểm soát chặt khu vực biên giới nên tình trạng hàng lậu vận chuyển qua đường mòn, lối mở, khu vực đồi núi giáp biên ở các tỉnh phía Bắc hầu như không có. Thay vào đó, hàng lậu, hàng giả chuyển hướng đi theo các cửa khẩu tại miền Trung, Tây Nam Bộ, thậm chí còn vận chuyển ngược ra phía Bắc.
Trong khi đó, tại thị trường nội địa, qua công tác kiểm tra tại một số địa phương như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Bắc Ninh, Tuyên Quang, Bình Dương, Thanh Hóa, Quảng Trị, Phú Yên... tình trạng vận chuyển, kinh doanh hàng lậu, hàng giả, gian lận thương mại vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, khó phát hiện.
Đối với lĩnh vực an toàn thực phẩm, Tổng cục QLTT cho rằng, năm 2022, hành vi vi phạm liên quan đến lĩnh vực này vẫn còn diễn biến phức tạp, nhất là trong các dịp nghỉ lễ. Trong năm, lực lượng QLTT liên tiếp phát hiện các vụ việc vận chuyển, tập kết, chế biến thực phẩm bẩn như thịt, mỡ, nội tạng động vật, trứng non… không rõ nguồn gốc, quá hạn sử dụng, có dấu hiệu hư hỏng chuẩn bị đưa ra thị trường để tiêu thụ.
“Năm 2022 là năm lực lượng QLTT có mặt ở mọi lúc, mọi nơi để tổ chức giám sát đối với hơn 17.000 cửa hàng bán lẻ xăng dầu và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong kinh doanh xăng dầu trong bối cảnh nguồn cung và giá xăng dầu có nhiều biến động”, Tổng cục QLTT nhấn mạnh.
Tính chung cả năm 2022, lực lượng QLTT cả nước đã thanh, kiểm tra 70.902 vụ; phát hiện, xử lý 43.989 vụ vi phạm (tăng 6% so với cùng kỳ năm 2021); chuyển cơ quan điều tra 127 vụ việc có dấu hiệu tội phạm (giảm 24% so với cùng kỳ năm 2021). Tổng số tiền thu nộp ngân sách nhà nước trên 490 tỷ đồng (tăng 14% so với cùng kỳ năm 2021). Trị giá hàng tịch thu gần 96 tỷ đồng, trị giá hàng hóa áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả buộc tiêu hủy hơn 19 tỷ đồng.
Đáng chú ý, trong năm 2022, Tổng cục QLTT triển khai thí điểm giới thiệu, bổ nhiệm người đứng đầu Cục QLTT cấp tỉnh không phải là người ở địa phương, điển hình Cục QLTT các tỉnh, thành phố: Ninh Bình, Hải Dương, Khánh Hòa, Hà Nam, Bình Thuận... Đặc biệt, năm qua, Cục QLTT các tỉnh, thành phố đã nêu cao vai trò của người đứng đầu đơn vị.
Ngoài ra, xác định đấu tranh chống buôn lậu, hàng giả, gian lận thương mại là “cuộc chiến” trường kỳ, cần sự phối hợp từ nhiều phía, do đó, năm 2022, lực lượng QLTT cả nước đã phối hợp với lực lượng Công an tại các tỉnh, thành phố: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Thanh Hóa, Tuyên Quang, Bắc Ninh, Bình Dương... triệt phá nhiều kho hàng lớn với nhiều sản phẩm hàng hóa các loại có khối lượng và giá trị vi phạm rất lớn.
Đặc biệt, với vai trò là thường trực hoặc thành viên của Ban chỉ đạo 389 cấp tỉnh, đến nay, hầu hết Cục QLTT các tỉnh, thành phố đã ký quy chế với cấp ủy chính quyền, địa phương hoặc các lực lượng chức năng trong công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.
Hướng tới lực lượng phản ứng nhanh, hoạt động hiệu quả 24/7
Phát biểu tại Hội nghị, Tổng Cục trưởng Tổng cục QLTT Trần Hữu Linh nhận định, dù có nhiều dấu ấn trong năm 2022, song công tác phối hợp giữa các Cục QLTT chưa thực sự hiệu quả, chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp, nhất là việc chia sẻ thông tin, giám sát hàng hóa giữa các địa bàn;
 |
Tổng cục trưởng Tổng cục QLTT Trần Hữu Linh phát biểu tại Hội nghị tổng kết |
Một số địa bàn chưa kiểm soát chặt chẽ thị trường, hiệu quả trong công tác phát hiện, xử lý vi phạm hành chính ở nhiều nơi, đặc biệt là ở một số địa bàn trọng điểm chưa cao, chưa phản ánh hết tình hình thị trường. Đáng buồn hơn, trong quá trình thực thi công vụ, vẫn còn tình trạng công chức vi phạm nội quy, quy chế của cơ quan, vi phạm đạo đức nghề nghiệp, thiếu tinh thần trách nhiệm...
“Những hạn chế yếu kém này đã ảnh hưởng đến hình ảnh và uy tín của lực lượng” - Tổng Cục trưởng Linh nhìn nhận.
Chỉ ra nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trên, lãnh đạo Tổng cục QLTT cho rằng, nguyên nhân chủ quan là do trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo của người đứng đầu các đơn vị; Đạo đức công vụ, trình độ nghiệp vụ của bộ phận công chức còn hạn chế chưa theo dõi, sát sao được địa bàn quản lý.
“QLTT gần như là cảnh sát khu vực, quản lý cơ sở sản xuất, kinh doanh trong khi đó lực lượng mỏng, địa bàn rộng, dẫn đến chưa kiểm soát hết địa bàn được phân công” - ông Linh nói. Về nguyên nhân khách quan, ông Trần Hữu Linh cho rằng, đó là do hạ tầng quản lý chính sách pháp luật còn chồng chéo, gây khó khăn trở, ngại cho quá trình kiểm tra, xử lý vi phạm...
Năm 2023, dự báo hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả sẽ còn diễn biến phức tạp, nhất là trên môi trường thương mại điện tử. Do vậy, lực lượng QLTT đặt mục tiêu, thay đổi toàn diện phương thức làm việc; chủ động giám sát, ưu tiên phòng ngừa, trở thành lực lượng phản ứng nhanh, hoạt động hiệu quả 24/7 mọi lúc, mọi nơi;
Tập trung phòng chống và xử lý hàng giả, gian lận thương mại trên môi trường thương mại điện tử; Thực hiện chuyển đổi số toàn diện, xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý địa bàn tập trung; Siết chặt kỷ luật công vụ, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác quản lý đơn vị. Đặc biệt, hướng đến mục tiêu, cấp Đội là hạt nhân trong việc xây dựng người QLTT chính quy, chuyên nghiệp, hiện đại.
Hiện thực hóa những mục tiêu trên, năm 2023, QLTT cả nước sẽ tăng cường chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương, đạo đức công vụ nhằm nâng cao chất lượng hoạt động công vụ của lực lượng QLTT. Đây cũng là nhiệm vụ trọng tâm, hàng đầu của lực lượng trong năm mới. Ngoài ra, lực lượng cũng tăng cường hoạt động kiểm tra, thanh tra công vụ đột xuất đối với công chức, từng đơn vị trực thuộc Tổng cục QLTT; xử lý nghiêm công chức vi phạm, đặc biệt là hành vi bảo kê, tiếp tay cho buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa.
