Gia tăng nỗi sợ hãi về "những sát thủ AI"

Người đứng đầu LHQ kêu gọi kế hoạch "hạn chế" robot giết người

Tuyên bố từ người đứng đầu Liên Hợp Quốc được đưa ra sau một báo cáo của cơ quan quốc tế cho rằng cuộc tấn công bằng máy bay không người lái tự hành quân sự đầu tiên diễn ra ở Libya vào tháng 3/2020. Không biết liệu hệ thống vũ khí tự động gây chết người có giết chết ai không nhưng nó đã đánh dấu một lịch sử phát triển trong chiến tranh.

“Tôi khuyến khích Hội nghị rà soát nhất trí về một kế hoạch đầy tham vọng cho tương lai nhằm thiết lập các hạn chế đối với việc sử dụng một số loại vũ khí tự động”, ông Guterres nói.

Các nhà đàm phán của Liên Hợp Quốc đã thảo luận về các mối quan tâm về hệ thống vũ khí tự động gây chết người trong tám năm qua, và ông Guterres hy vọng sẽ đạt được tiến bộ trong năm ngày đàm phán sắp tới.

Hiện tại, 125 bên đã ký vào Công ước của Liên hợp quốc về một số loại vũ khí thông thường. Tuy nhiên, một số bên ký kết muốn mở rộng nó để bao gồm một lệnh cấm hoàn toàn đối với hệ thống vũ khí tự động gây chết người.

Tuy nhiên, tiến độ trong các cuộc đàm phán có thể bị chậm lại do sự phản đối từ Hoa Kỳ, với việc Tổng thống Joe Biden gần đây đã từ chối ký một thỏa thuận quốc tế ràng buộc sẽ điều chỉnh cái gọi là “robot giết người”. Quan chức Bộ Ngoại giao Joshua Dorosin cho biết tại một cuộc họp ở Geneva hôm 9/12, Hoa Kỳ thích một "quy tắc ứng xử không ràng buộc" liên quan đến Hệ thống vũ khí tự động gây chết người.

Các nhà vận động lo ngại những thiết bị như vậy sẽ khởi động một cuộc chạy đua vũ trang không thể ngăn cản nhằm hướng tới “quá trình khử nhân hóa kỹ thuật số”.

Việc Tổng thống Biden kiên quyết để Lầu Năm Góc tự do sản xuất robot giết người tự động phù hợp với chính sách nhiều năm của Hoa Kỳ, vốn từ lâu đã phản đối lệnh cấm trên toàn cầu đối với Hệ thống vũ khí tự trị gây chết người. Giám đốc Viện Đạo đức về AI, John Tasioulas, nhận thấy việc chính quyền Biden từ chối chấp nhận công nghệ giết người là "đáng buồn nhưng không có gì đáng ngạc nhiên".

Dành quyền kiểm soát vũ lực cho robot

Hệ thống vũ khí tự trị gây chết người đã được triển khai trong chiến tranh để theo dõi và tiêu diệt mà không có sự tham gia của con người. Tuy nhiên, các quốc gia khác cho biết họ sẵn sàng từ bỏ các hệ thống vũ khí này.

Chiến dịch kêu gọi chấm dứt việc sử dụng robot giết người. Ảnh: Reuters

Hôm 13/12, New Zealand đã tuyên bố rằng họ sẽ tham gia một liên minh quốc tế để cấm các hệ thống này, lập luận rằng “viễn cảnh về một tương lai mà quyết định lấy mạng người được giao cho máy móc là điều đáng ghê tởm”. Bộ trưởng Giải trừ Quân bị và Kiểm soát Vũ khí New Zealand Phil Twyford hoan nghênh quyết định của đất nước ông.

“Sự xuất hiện của các hệ thống vũ khí tự động và viễn cảnh mất quyền kiểm soát có ý nghĩa của con người đối với việc sử dụng vũ lực là những mối đe dọa nghiêm trọng đòi hỏi hành động khẩn cấp”, một báo cáo của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền và Phòng khám Nhân quyền Quốc tế của Trường Luật Harvard công bố trước cuộc họp của Liên Hợp Quốc về kiểm soát hệ thống vũ khí tự động gây chết người.

Nỗi sợ hãi về robot giết người càng gia tăng khi các quốc gia áp dụng công nghệ robot tiên tiến, từ robot chó bốn chân của Boston Dynamics cho đến các công cụ, giải pháp AI hoàn toàn.

Tính năng nhận dạng khuôn mặt cũng vấp phải sự phản đối kịch liệt của công chúng, với một số thành phố quyết định cấm hoàn toàn, trong khi các công ty như Amazon liên hệ với chính quyền trong nỗ lực trở thành người đầu tiên tiếp thị công nghệ này. Các chương trình này đã được sử dụng trên chiến trường, được báo cáo là trong các vụ khủng bố ở Trung Đông và quân đội Australia, trong số những người khác.

Trong khi các tổ chức triển khai các hệ thống như vậy có thể giữ im lặng để tránh làm mất lòng dân chúng, các tổ chức nhân quyền như Tổ chức Ân xá Quốc tế đang tiến hành các chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng về hệ thống vũ khí tự động gây chết người, như đưa ra một cuộc thi gần đây 'để xem liệu' mục tiêu 'có thể tránh bị phát hiện bởi một AI sát thủ trong 10 giây.