Giải pháp nào “cứu” doanh nghiệp xăng dầu?

Cần sự ủng hộ của nhiều bộ, ngành

Trong các phiên thảo luận về tình hình phát triển kinh tế - xã hội ở Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, tình hình thiếu xăng dầu cục bộ diễn ra ở nhiều khu vực, đặc biệt ở các tỉnh phía Nam đã được nhiều đại biểu Quốc hội đưa ra. Một số đại biểu cho rằng, để xảy ra hiện tượng này là do điều hành chưa phối hợp chặt chẽ.

Trong khi Bộ trưởng Bộ Công Thương liên tục khẳng định xăng dầu không thiếu nguồn cung (và thông tin chi tiết cụ thể sản lượng xăng dầu hiện có đủ để tiêu dùng đến hết tháng 11) thì tại phiên thảo luận về kinh tế - xã hội hôm qua (28/10), Đại biểu Tạ Thị Yên (đoàn Điện Biên) đặt ra vấn đề “xăng dầu thiếu thật hay thiếu giả cần phải nghiêm túc nghiên cứu, thảo luận, đánh giá để có giải pháp căn cơ, lâu dài”.

Phát biểu giải trình làm rõ một số nội dung tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nêu rõ xăng dầu là vật tư chiến lược, có ý nghĩa sống còn của mọi nền kinh tế, vấn đề khủng hoảng năng lượng đã, đang và sẽ ngày càng trở nên trầm trọng trong phạm vi toàn cầu. Ở Việt Nam, theo quy định hiện hành, vấn đề quản lý cung ứng, kinh doanh xăng dầu được giao cho 7 bộ, ngành, cơ quan chức năng và chính quyền 63 tỉnh, thành phố thực hiện.

“Để làm tốt công tác này, cần có sự hợp tác chặt chẽ, nhuần nhuyễn, hiệu quả, nhất là trong bối cảnh có nhiều biến động” - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.

Thời gian qua, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành chức năng và các địa phương đã nỗ lực cố gắng trong quyết sách trong chỉ đạo điều hành thông qua các công cụ thuế, phí, quỹ bình ổn và cả chính sách xã hội. Vì thế, thị trường xăng dầu trong nước cơ bản được ổn định, tổng nguồn cung không thiếu, giá cả hợp lý và luôn ở nhóm nước có mức giá bán lẻ thấp nhất trong khu vực và thế giới.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Diên khẳng định “để xảy ra hiện tượng thiếu hàng cục bộ ở hệ thống phân phối, thương nhân phân phối và cửa hàng bán lẻ ở TP Hồ Chí Minh và một số tỉnh phía Nam là điều rất đáng tiếc và bất thường”. Bởi dù hoàn cảnh khó khăn giống nhau nhưng phần lớn các tỉnh, thành phố, nhất là phía Bắc và miền Trung thì không xảy ra như vậy.

"Trong cơ chế thị trường, không ai ngoài quy luật cung cầu, quy luật giá trị và mục tiêu lợi nhuận, quyết định được hành động của doanh nghiệp (DN). Bản thân DN đầu mối, thương nhân phân phối còn không tự cứu được mình, thì lấy đâu ra chiết khấu cho đại lý, cửa hàng bán lẻ nên đã tạo ra sự đứt gãy nhất thời, cục bộ ở khâu bán lẻ" - ông Diên lý giải.

Chỉ đạo doanh nghiệp đầu mối “ứng cứu”

Để khắc phục tình trạng thiếu nguồn cung xăng dầu cục bộ trong thời gian tới, Bộ trưởng Diên cho biết cần thực hiện đồng bộ các giải pháp như tập trung chỉ đạo hướng dẫn các DN đầu mối, kinh doanh phân phối chia sẻ nguồn cung trong dự trữ của mình để kịp thời chi viện, ứng cứu trong điều hành.

Đặc biệt, Bộ trưởng Diên nói: “Ngành Công Thương rất cần sự ủng hộ, giúp đỡ của Ngân hàng Nhà nước, hệ thống ngân hàng thương mại trong việc cho vay, bảo lãnh tín dụng cho các DN kinh doanh xăng dầu; tạo điều kiện cho DN xăng dầu có thể tồn tại được và "cưu mang" hệ thống bán lẻ của mình. Hiện DN đang cần nới trần vay, ưu đãi lãi suất, hỗ trợ điều kiện thanh khoản để duy trì hoạt động”. Theo Bộ trưởng Diên, đây được xem là điều kiện tiên quyết để các DN xăng dầu có thể tồn tại, phát huy vai trò quan trọng của mình trong cung ứng cho xã hội cho mặt hàng đặc biệt này.

Đồng thời, để DN xăng dầu không lỗ và nếu bị lỗ thì “cũng trong khả năng chịu được” ở thời điểm thị trường xăng dầu có nhiều biến động hiện nay, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành chức năng tham mưu cho Quốc hội, Chính phủ và cùng các cơ quan chức năng tiếp tục sử dụng công cụ thuế, phí, quỹ xăng dầu và chính sách an sinh khi cần thiết để điều hành giá bán lẻ xăng dầu phù hợp với biến động giá thế giới, đáp ứng mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, ổn định an sinh xã hội.

Bên cạnh đó, cần tiếp tục triển khai phần mềm quản lý, phân phối kinh doanh xăng, dầu thống nhất trực tiếp từ Bộ Công Thương đến các DN sản xuất, DN đầu mối và đơn vị phân phối; từ các tỉnh, thành phố đến các đại lý bán lẻ trong cả nước nhằm bảo đảm tính khách quan, chính xác, minh bạch, kịp thời. Khẩn trương triển khai được rà soát, đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, chính sách quản lý trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh xăng dầu. Ngoài ra, công thức tính giá cơ sở xăng dầu cần được phản ánh đầy đủ, kịp thời các chi phí định mức, chi phí tạo nguồn cùng các loại chi phí phát sinh thực tế.