Trách nhiệm của ai?
Trao đổi với Báo PLVN, Luật sư Phạm Thị Nguyệt Tú – Giám đốc Công ty Luật TNHH Thái Hà cho biết, để xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong những tình huống như trên, trước hết cần xác định giữa chủ sở hữu của các tài sản (ô tô, xe máy)... có quan hệ gửi, giữ xe với chủ đầu tư hay ban quản lý tòa nhà, hoặc với tổ chức, cá nhân nào hay không.
Nếu cư dân chung cư đã đóng phí gửi, giữ xe cho tổ chức, cá nhân nào thì tổ chức, cá nhân đó phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại vì giữa các bên đã xác lập hợp đồng gửi, giữ tài sản.
Cụ thể, tại Điều 554 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: “Hợp đồng gửi giữ tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên giữ nhận tài sản của bên gửi để bảo quản và trả lại chính tài sản đó cho bên gửi khi hết thời hạn hợp đồng, bên gửi phải trả tiền công cho bên giữ, trừ trường hợp gửi giữ không phải trả tiền công”.
 |
Luật sư Phạm Thị Nguyệt Tú - Giám đốc Công ty Luật TNHH Thái Hà. |
Luật sư Tú cũng lưu ý, đối với trường hợp người mua, người thuê căn hộ đã mua hoặc thuê mua chỗ để xe thì chỗ để xe thuộc quyền sử dụng của họ. Do vậy, khi trời mưa nước ngập hầm để xe thì trách nhiệm thuộc về những người này (nếu có mua bảo hiểm thì công ty bảo hiểm sẽ chịu trách nhiệm). Trường hợp người mua, người thuê căn hộ mà không mua hoặc không thuê mua chỗ để xe thì chỗ để ô tô này thuộc quyền quản lý của chủ đầu tư và khi nước ngập chủ đầu tư phải chịu mọi trách nhiệm.
Đối với các chung cư nhận giữ xe thu tiền của khách hàng, nếu người gửi và người nhận trông giữ tài sản có hợp đồng cụ thể thì việc bồi thường dễ dàng thuận lợi. Nhưng nếu không có hợp đồng cụ thể trong việc cam kết đảm bảo tài sản, thì khi xảy ra tranh chấp được áp dụng theo Điều 554 Bộ luật Dân sự quy định về “Hợp đồng gửi, giữ tài sản”.
Theo điều luật này, căn cứ vào hợp đồng, nếu thiệt hại xảy ra do lỗi của bên nào thì bên đó sẽ chịu trách nhiệm bồi thường trừ trường hợp bất khả kháng. Nếu thuộc trường hợp bất khả kháng thì cũng phải xét các bên có thực hiện hết trách nhiệm của mình để hạn chế thiệt hại xảy ra hay chưa.
Tại khoản 1 Điều 156 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
“Sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan làm cho chủ thể có quyền khởi kiện, quyền yêu cầu không thể khởi kiện, yêu cầu trong phạm vi thời hiệu. Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép. Trở ngại khách quan là những trở ngại do hoàn cảnh khách quan tác động làm cho người có quyền, nghĩa vụ dân sự không thể biết về việc quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm hoặc không thể thực hiện được quyền, nghĩa vụ dân sự của mình”.
Trong trường hợp bên trông giữ xe đã làm đủ mọi cách để ngăn chặn tình trạng nước ngập tầng hầm nhà chung cư nhưng không có tác dụng thì thiệt hại trong trường hợp họ không phải chịu trách nhiệm bồi thường. Người gửi xe sẽ phải tự chịu thiệt hại về tài sản của mình để trong tầng hầm nhà chung cư trong những trường hợp bất khả kháng này.
Đối với trường hợp bên trông xe có lỗi do chủ quan sai sót, vi phạm (như không có biện pháp cần thiết và hiệu quả ngăn chặn nước tràn vào hầm hoặc di dời tài sản kịp thời khi đã được cảnh báo mưa to trước đó; do thiết kế, thi công không bảo đảm tiêu chuẩn, điều kiện an toàn chống lụt thông thường có thể xảy ra…) thì phải bồi thường thiệt hại tài sản cho chủ phương tiện.
“Bài toán” về quy hoạch
Dưới một khía cạnh khác, Luật sư Vũ Thị Nhung – Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, xe bị ngập úng dẫn đến hư hỏng, thiệt hại, các bên nên ngồi lại với nhau và đưa ra được những việc giải quyết trên cơ sở thấu tình, đạt lý.
Về lý, người trông giữ xe là phải chịu trách nhiệm. Tuy nhiên, về mặt khách quan thì cũng có thể do hạ tầng thoát thải tại các dự án vẫn chưa đảm bảo.
Để cho an toàn và tránh xung đột về lợi ích làm phát sinh nhiều tranh chấp không đáng có thì tất cả các tòa nhà cao tầng nên mua bảo hiểm cho toàn bộ tài sản tại các toà nhà. Trường hợp xảy ra sự cố, thiệt hại, các bên liên quan dựa trên hợp đồng, thỏa thuận của các bên mà khắc phục, xử lý vụ việc.
Cũng theo Luật sư Nhung, nhìn nhận ở một góc độ nào đó, việc ngập tầng hầm là cả một hậu quả từ vấn đề quy hoạch, kết nối hạ tầng thoát nước tại một số khu vực Hà Nội hiện nay vẫn chưa được tốt. Vì vậy, trước hết, chủ đầu tư, ban quản trị các toà nhà cần phải có phương án phòng ngừa tình trạng mưa to, nước dâng cao. Thậm chí, có thể đầu tư hệ thống bơm cưỡng bức ở các tầng hầm để xử lý kịp thời sự cố.
