Bi kịch gia đình từ bất đồng ngôn ngữ
Tại buổi Tọa đàm “Trao đổi thực trạng dạy và học Tiếng Việt cho NVNONN và các giải pháp” do Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Ủy ban Nhà nước về NVNONN phối hợp tổ chức mới đây, ông Nguyễn Công Hinh – Vụ trưởng Vụ Giáo dục thường xuyên, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã kể về một câu chuyện ông cho là “bi kịch” của một gia đình người Việt Nam ở Đức mà ông nghe được khi công tác ở nước này.
Hai vợ chồng có 2 người con, trong đó người con cả đã lớn lên ở Việt Nam rồi mới theo bố mẹ sang Đức sống nên nói được cả tiếng Việt và tiếng Đức. Còn cậu con thứ 2 được sinh ra ở Đức, theo học trường ở Đức và nói tiếng Đức thành thạo.
Bi kịch nảy sinh ở chỗ người mẹ và cậu con út lâm vào cảnh bất đồng ngôn ngữ dù sống cùng nhà nên không nói chuyện được với nhau, không thể hiểu và chia sẻ với nhau. Những khúc mắc nhỏ nhặt hàng ngày trong cuộc sống không được chia sẻ và giải quyết ngay ngày càng trở nên nghiêm trọng, đôi khi khiến cả mẹ và con cùng bật khóc vì không hiểu người kia nói gì, khiến mối quan hệ mẹ - con ngày càng xa cách. “Chứng kiến những cảnh như thế, tôi nhận thấy việc dạy tiếng Việt cho người Việt Nam ở các thế hệ sau ở nước ngoài là rất quan trọng”, ông Hinh nói.
Ông Hinh nhấn mạnh, việc dạy tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài để tạo điều kiện giữ bản sắc của người Việt Nam, cũng là để giải quyết những bất đồng, bất cập trong cuộc sống của người Việt Nam ở nước ngoài là một công việc được Đảng, Nhà nước ta coi trọng. Đến nay, Chính phủ đã phê duyệt 3 đề án để tập trung nguồn lực đầu tư cho việc dạy tiếng Việt cho NVNONN. Nhờ đó, đến nay chúng ta đã có được một số bộ sách Tiếng Việt và chương trình dạy tiếng Việt trên truyền hình… Tuy nhiên, hiệu quả của việc dạy và học tiếng Việt cho NVNONN đến nay vẫn còn nhiều bất cập.
Còn đó nhiều khó khăn
Theo ông Lương Thanh Nghị - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về NVNONN, việc dạy và học tiếng Việt từ lâu đã là một nhu cầu thiết yếu của các cộng đồng NVNONN. Nhưng, do điều kiện khách quan và chủ quan nên việc dạy và học tiếng Việt ở các nơi diễn ra với các mức độ và hiệu quả khác nhau, tùy thuộc vào từng địa bàn. Nhìn chung, việc dạy và học thuận lợi hơn ở các quốc gia nơi tiếng Việt được công nhận và coi trọng.
Ngược lại, môi trường dạy và học tiếng Việt ở nhiều nơi lại chưa thuận lợi. Ví dụ, trong gia đình, cha mẹ do bận mưu sinh hoặc nhận thức về việc giữ tiếng Việt còn hạn chế nên chưa quan tâm đúng mức đến việc duy trì sử dụng tiếng Việt. Còn ở ngoài xã hội, tiếng Việt không phải là một ngoại ngữ phổ biến nên học sinh cũng không có động lực học. Bên cạnh đó, thiếu thốn về cơ sở vật chất, giáo viên, giáo trình… cũng là những trở ngại quan trọng. Đặc biệt, ở một số nước, việc học tiếng Việt còn vấp phải sự khống chế của các lực lượng chống đối, định kiến với chế độ ta trong cộng đồng...
Trong bối cảnh như vậy, theo Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Vũ Hồng Nam xác định “còn tiếng Việt còn người Việt”, thời gian qua, Ủy ban Nhà nước về NVNONN hàng năm đều tổ chức các lớp tập huấn giảng dạy tiếng Việt cho giáo viên NVNONN nhằm nâng cao trình độ và kỹ năng sư phạm, cập nhật kiến thức cho các giáo viên chuyên và không chuyên đang giảng dạy tiếng Việt tại các cơ sở tiếng Việt của cộng đồng, từ đó làm lan tỏa tinh thần dạy và học tiếng Việt. Số lượng học viên tham dự tập huấn đã tăng qua từng năm, cho thấy phong trào dạy và học tiếng Việt trong cộng đồng ngày càng phát triển và phản ánh nhu cầu được đào tạo nghiệp vụ, phương pháp giảng dạy của các giáo viên kiều bào ngày càng tăng.
