Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc phát triển logistics vận tải thủy và vận tải ven biển diễn ra chiều qua (14/10), ông Bùi Thiên Thu – Cục trưởng Cục Đường thủy nội địa Việt Nam (ĐTNĐ) cho biết, với 2.360 sông, kênh có tổng chiều dài khoảng 42.000km và 9 hệ thống sông lớn đổ ra biển, tổng chiều dài đường thủy cả nước đang được khai thác là hơn 17.000km.
Vận tải thủy có ưu điểm là giá cước vận chuyển thấp, độ an toàn cao và ít ảnh hưởng ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, hiện vận tải thủy chỉ chiếm khoảng 19% tổng lượng hàng hóa trong nước, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế.
Theo Cục ĐTNĐ Việt Nam, hiện 70% hàng hoá tại cảng biển là hàng container. Tuy nhiên, hàng container đi đường thủy lại rất ít. Ví dụ, Hải Phòng đạt 1,8%, TP HCM đạt 10%.
“Vừa qua, khi thực hiện quy hoạch 5 lĩnh vực GTVT, từ giai đoạn nghiên cứu, Bộ GTVT xác định vận tải thủy là một lĩnh vực trọng điểm của quốc gia. Vận tải thủy không chỉ đóng vai trò trung chuyển hàng hóa giữa các cảng thủy mà còn kết nối với các cảng biển, cảng nội địa ICD” - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể.
Nguyên nhân quan trọng khiến hàng container không đi đường thủy là do hạ tầng chưa đồng bộ. Nhiều cầu như cầu Đuống (Hà Nội), cầu Bình Triệu Vũ, cầu Đồng Nai… có tĩnh không thấp, các tàu chở container ba lớp không thể đi qua. Ngoài ra, nhiều cảng biển hiện nay không có cầu bến cho các phương tiện thủy nội địa làm hàng, thiếu các cảng cạn ICD.
Một số khó khăn khác được chỉ ra như: phương tiện thủy chủ yếu vẫn là phương tiện loại nhỏ, hoạt động trên tuyến ngắn, năng suất thấp, phương tiện chở hàng trên cả nước mới có 639 chiếc. Việc kết nối giữa vận tải đường thủy với đường bộ và cảng biển chưa thuận lợi.
Các doanh nghiệp vận tải thủy hầu hết là tư nhân, phát triển tự phát, manh mún, năng lực tài chính thấp và phương tiện cũ; chưa có chính sách hỗ trợ để thúc đẩy vận tải hàng container bằng đường thủy nội địa.
Khẳng định thời gian qua, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) luôn quan tâm đến phát triển vận tải thủy và vận tải ven biển bằng phương tiện thủy nhưng Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cũng thừa nhận, đến nay vận tải thủy phát triển chưa tương xứng với lợi thế, tiềm năng của đất nước và có sự chênh lệch lớn vận tải thủy phía Nam và phía Bắc.
Vì vậy, các địa phương cần chú trọng hơn vấn đề xây dựng cảng đường thủy và cảng cạn ICD, đảm bảo kết nối được ít nhất từ hai phương thức vận tải trở lên, trong đó chủ yếu là đường bộ và đường thủy nội địa.
Thời gian qua, hầu như không có các dự án đường thủy dọc sông Hồng do vướng quy hoạch và đê điều của các địa phương. Tuy nhiên, hiện sông Hồng có nhiều hồ thủy điện đầu nguồn, luồng nước đã được điều tiết tốt hơn.
Do vậy, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho rằng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần nghiên cứu, đề xuất sửa đổi một số nội dung để có thể triển khai các dự án cảng thủy nội địa dọc sông Hồng, góp phần phát triển mạng lưới logistics khu vực phía Bắc.
Theo Cục trưởng Cục ĐTNĐ Bùi Thiên Thu, trong kế hoạch trung hạn 2021 – 2025 của Bộ GTVT có nội dung quan trọng liên quan đến việc đầu tư các dự án đường thủy nội địa. Do đó, thời gian tới, hệ thống đường thủy nội địa sẽ được đầu tư, cải tạo, làm mới với hy vọng sẽ đáp ứng tốt hơn nhu cầu vận tải đường thủy của người dân, doanh nghiệp.
