Hai mặt của những lễ hội quốc tế du nhập vào Việt Nam

Những ý nghĩa đẹp đẽ

Đến từ nhiều nền văn hóa đa dạng, các lễ hội quốc tế đã góp thêm sắc màu cho văn hóa Việt Nam ngàn năm văn hiến, trong đó tiêu biểu nhất phải kể đến Giáng sinh, Valentine và Halloween. Mỗi một lễ hội khi vào Việt Nam đều có những câu chuyện và ý nghĩa đằng sau đó. Ngày Giáng sinh để kỉ niệm Chúa Giê-su ra đời với lòng biết ơn sâu sắc. Đến nay, Lễ Giáng sinh đã trở thành một “mùa lễ hội” chứ không phải chỉ là “ngày lễ”. Đến vào những ngày lạnh nhất trong năm ở thời điểm tiễn năm cũ, đón năm mới, cùng với cây thông Noel, đèn màu giăng mắc khắp nơi, Giáng sinh gợi lên trong lòng người nhiều cảm xúc ấm áp. Giờ đây, không chỉ những người có đạo “mừng Giáng sinh” mà Giáng sinh còn trở thành một ngày vui chung cho giới trẻ và nhiều người Việt.

Một ngày lễ khác được giới trẻ ưa chuộng là Ngày Valentine. Ngày Valentine được coi là tôn vinh, chăm sóc tình yêu - thứ đôi khi ta lại thường lãng quên, cho rằng tình yêu là điều nghiễm nhiên và mất đi sự quý trọng. Trong ngày Valentine, nam nữ hay tặng cho nhau những bông hồng, những món quà và cả lời tỏ tình say đắm.

Ngày Halloween xuất phát từ ý nghĩa nhằm xua đuổi những điều không lành, không may mắn trong cuộc sống. Lễ Hallowen thường được biết đến nhiều hơn trong giới trẻ, khi họ hào hứng tham gia lễ hội hóa trang và tổ chức những buổi tiệc tùng độc đáo mang tính “kinh dị”.

Những ý nghĩa của các lễ hội du nhập từ phương Tây cũng góp phần lan tỏa thông điệp sống tích cực, sống lành tới người dân Việt Nam, khiến ta trong những ngày này được nhắc nhớ thêm về lòng biết ơn, tình yêu, sự hi vọng…

Dù không phải ai cũng hiểu ý nghĩa thật sự của các ngày lễ, nhưng đây vẫn là dịp người dân, nhất là các bạn trẻ ưa thích vì có thêm dịp để vui chơi cùng bạn bè và người thân.

“Ngày nhỏ, Giáng sinh là một dịp mà tụi mình sẽ mang quà tặng nhau trong lớp, vì thích quà nên mình cũng khá thích Giáng sinh. Nhưng ở nhà, bố mẹ sẽ chẳng làm gì, bảo đó là lễ hội của người theo Thiên chúa giáo, nhà mình thì có liên quan gì đâu mà tổ chức. Lớn lên, khi đi học đại học ra ở riêng với các bạn, vào Noel chúng mình trang trí nhà cửa, nấu những món ăn thật ngon, rồi còn chơi trò tặng quà nhau nữa. Sau đó, tụi mình đi bộ đến thăm nhà thờ gần nhà, tận hưởng không khí hân hoan, ấm áp của những người theo đạo Thiên chúa trong ngày lễ quan trọng nhất năm với họ. Mình thấy, Giáng sinh không nhất thiết chỉ dành cho những người có đạo, mà đó là dịp để chúng mình được vui chơi, dành thời gian cho nhau, làm điều gì đó đặc biệt hơn mọi ngày. Ý nghĩa của ngày lễ cũng là do tự mình tạo ra thôi mà”, chia sẻ từ Trần Nguyễn Khánh Vy (25 tuổi, Đà Lạt).

Vẻ đẹp của Lễ Giáng sinh tại TP Hồ Chí Minh.

Những “trái đắng” từ lễ hội quốc tế

Tuy nhiên, từ ý nghĩa tích cực ban đầu, đó đây đã có hiện tượng những ngày lễ bị lạm dụng, biến tướng theo hướng tiêu cực.

Ngày lễ tình nhân Valentine là dịp để các chàng trai tặng người yêu những món quà thể hiện tình cảm, thể hiện sự trân trọng với nhau… Thế nhưng, món quà trong Valentine ngày nay nhiều khi còn phải mang thêm áp lực tài chính khi những món quà đặc trưng trong ngày này như socola, hoa hồng tăng giá cao vọt. Năm nay, giá hoa hồng cao gấp 4-7 lần so với ngày thường và gấp 2 - 3 lần so với dịp Lễ tình nhân năm ngoái.

Không chỉ vậy, nhiều chàng trai còn phải “gánh” thêm việc mua những món quà thật xịn để người yêu được đi khoe với bạn bè. Năm nào, quanh Lễ tình nhân cũng xảy ra không ít chuyện “cười ra nước mắt” vì các cuộc “đua” quà tặng, chạy theo trào lưu của các bạn trẻ. Valentine năm 2021, có sự việc một chàng trai phải đi cầm cố xe nhằm mua một món quà hoành tráng chiều lòng bạn gái, cho người yêu đẹp mặt. Sau đó, anh phát hiện cô gái nói trên đã nhận quà của nhiều người con trai khác cùng một lúc trong ngày Valentine. Quá phẫn nộ, chàng trai nói trên đã lên mạng chia sẻ lại câu chuyện này. Trường hợp khác, một chàng trai “yêu xa”, không kịp đến tận nơi để tặng quà Valentine cho bạn gái, vì đến trễ đã phải quỳ gối suốt buổi ngoài đường cùng với hoa, quà để van xin sự “tha thứ” gây sốt cộng đồng mạng một năm trước đó.

Thực tế, không ít các bạn trẻ lợi dụng thời điểm này để “vượt rào”, trong đó có không ít bạn trẻ vẫn đang ngồi trên ghế nhà trường. Để rồi, biết bao hậu quả không hay đã xảy ra khi họ còn quá trẻ, chưa trang bị đầy đủ kiến thức về sinh sản.

Ngày Lễ Giáng sinh cũng không tránh khỏi việc bị lạm dụng ý nghĩa, vượt xa ra khỏi ý nghĩa tôn giáo hay lòng biết ơn. Một số người không có đạo và chưa một lần đến nhà thờ lại mượn ngày lễ thiêng liêng của tôn giáo để thỏa mãn nhu cầu cá nhân, coi Giáng sinh là dịp tổ chức chơi bời, hưởng thụ, hưởng lạc.

Halloween được coi là một trong những lễ hội nhiều biến tướng, bị lạm dụng tại Việt Nam.

Còn Halloween, từ một lễ hội đầy niềm vui cũng dần trở thành cơn “ác mộng” với nhiều người, đặc biệt là trẻ em với những hình ảnh máu me, kinh dị. Bởi thần kinh của trẻ còn non nớt, chưa phân biệt được đâu là thật, đâu là giả, Halloween rốt cuộc chỉ đọng lại trong đầu con trẻ hình ảnh "ma quỷ" ghê rợn sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý của trẻ.

Trần Hạnh Ngân (35 tuổi, TP HCM) chia sẻ: “Tối 31/10 năm ngoái, hai vợ chồng chở con đến một khu vui chơi ở trung tâm thành phố chơi Halloween vì con thích quá. Sau khi trang trí tô màu trái bí đỏ, con bé nhìn lên và khóc thét vì xung quanh nhiều “ma”, “quỷ”, xác ướp nhào ra dọa dẫm, thậm chí có cả những cậu bé trang phục máu me, cầm gươm rượt đuổi nhau vòng quanh. Bé nhà mình lúc ấy 4 tuổi ôm cứng lấy mẹ vì sợ. Cả nhà mình phải quay về sớm khi lễ hội chính còn chưa bắt đầu. Con bé vẫn nức nở dọc đường về khi thi thoảng gặp người đeo mặt nạ kẻ ác chạy xe qua. Đêm đó, cứ lúc lúc con lại bật dậy khóc thét. Mẹ tất nhiên cũng không dám ngủ, phải thức ôm con vỗ về. Mất vài tuần sau, con bé mới dần nguôi ngoai ám ảnh. Sau này, dù ai thuyết phục kiểu gì, bé cũng không dám bước chân vào khu vui chơi ấy nữa”.

Lễ Hallowen tại các thành phố lớn cũng là dịp “ăn nên làm ra” của nhiều tụ điểm kinh doanh khi để “câu khách”, họ thi nhau treo nhiều băng-rôn với những khẩu hiệu rùng rợn, mang đầy sự chết chóc, máu me. Nhiều tuyến đường cùng bày bán các bộ trang phục hóa trang ghê rợn, đắt đỏ. Tất cả chỉ nhằm mục đích khiến người khác thót tim trong chốc lát nhưng rồi chẳng đọng lại gì sau khi tốn rất nhiều thời gian và tiền bạc để đầu tư.

Lễ Hallowen cũng mang nhiều “biến tướng” khác khi ngày này, nhiều bạn trẻ hóa trang đáng sợ, ra đường dọa dẫm mọi người, bất chấp luật giao thông. Không ít bạn trẻ khác tụ tập ăn chơi trong những quán bar, lấy lý do một ngày lễ “kinh dị” nhập ngoại để ăn chơi hết nấc, thậm chí sử dụng chất kích thích để tạo cảm giác mạnh.

Việc tiếp nhận các lễ hội quốc tế là điều không xa lạ trong quá trình hội nhập văn hóa, song tiếp nhận như thế nào lại là câu chuyện khác. Bản thân lễ hội không có lỗi, mà chính những người “a dua”, mượn lễ hội để thỏa mãn thú vui bất thiện, trái pháp luật mới thực sự đáng trách.

Chỉ khi được trả lại đúng ý nghĩa của nó, các lễ hội sẽ phát huy được những giá trị thật sự, giúp ta hiểu hơn về cách sống đẹp, sống an lành và hạnh phúc, sống có tình nghĩa với cuộc đời.