Dự án đường sắt khổ tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đã được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư theo Nghị quyết số 187/2025/QH15 ngày 19/02/2025. Dự án có tổng chiều dài tuyến chính khoảng 390,9 km, trong đó đoạn qua địa phận tỉnh Lào Cai dài 65,01 km. Tổng mức đầu tư sơ bộ của dự án lên tới 203.231 tỷ đồng.
Tuyến đường sắt đi qua 9 tỉnh, thành phố gồm: Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng.
 |
Đoàn công tác Ủy ban Kinh tế Quốc hội khảo sát Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng |
Trên địa bàn tỉnh Lào Cai, dự án sẽ xây dựng 4 ga đường sắt, gồm: Ga Lào Cai: 84 ha, là ga lập tàu, tác nghiệp khách và hàng, liên vận quốc tế; Ga Bảo Thắng: 26 ha, là ga hỗn hợp, tác nghiệp khách và hang; Ga Sa Pa: 7,5 ha, là ga hỗn hợp, tác nghiệp khách và hàng (giai đoạn 1 đầu tư theo quy mô trạm tác nghiệp kỹ thuật); Ga Văn Bàn: 24,2 ha, là ga hỗn hợp, tác nghiệp khách và hàng (giai đoạn 1 đầu tư theo quy mô trạm tác nghiệp kỹ thuật).
Dự án được đầu tư mới toàn tuyến đường đơn, khổ 1.435 mm, với tốc độ thiết kế: 160 km/h đối với đoạn Ga Lào Cai – Ga Nam Hải Phòng; 120 km/h đối với đoạn qua khu vực đầu mối thành phố Hà Nội; 80 km/h đối với các đoạn tuyến còn lại.
 |
Lãnh đạo các Sở, ngành, địa phương tại Lào Cai họp thống nhất đề xuất danh mục chuẩn bị đầu tư các dự án xây dựng khu tái định cư phục vụ giải phóng mặt bằng Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. |
Theo thống kê sơ bộ, để thực hiện dự án, toàn tỉnh Lào Cai sẽ có khoảng 828 hộ dân, 91 cơ sở sản xuất công nghiệp, cụm công nghiệp tại Lào Cai cần di dời.
Để triển khai đảm bảo tiến độ và đảm bảo đúng với quy định, chính sách ban hành, UBND tỉnh Lào Cai đã giao các Sở, ban, ngành và các địa phương rà soát kỹ các chính sách đặc thù, đặc biệt là về quy hoạch, khoáng sản, giải phóng mặt bằng và tái định cư, xác định các vấn đề vướng mắc, chưa rõ ràng để làm việc với Ban Quản lý dự án đường sắt làm rõ các nội dung.
Cụ thể, ngày 23/01/2025, UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành văn bản số 457/UBND-XD, chỉ đạo triển khai ngay công tác chuẩn bị giải phóng mặt bằng, bao gồm: Đo đạc, chỉnh lý bản đồ địa chính; Xây dựng phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư; Dự kiến các vị trí xây dựng khu tái định cư; Lập phương án di dời khu công nghiệp Đông Phố Mới.
UBND tỉnh Lào Cai cũng yêu cầu các sở, ngành và địa phương rà soát các dự án đang triển khai trên địa bàn để có giải pháp tạm dừng hoặc điều chỉnh phù hợp, tránh lãng phí nguồn lực và ảnh hưởng đến tiến độ dự án đường sắt.
 |
Ông Phí Công Hoan, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Lào Cai |
Cùng với đó, UBND tỉnh Lào Cai cũng đã thành lập Tổ công tác triển khai Dự án theo Quyết định số 3424/QĐ-UBND ngày 19/12/2024, do Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Trịnh Xuân Trường làm Tổ trưởng.
Ông Phí Công Hoan, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Lào Cai cho biết: Để phục vụ giải phóng mặt bằng dự án, Sở đã phối hợp với các sở, ngành liên quan, các địa phương, rà soát, khảo sát, dự kiến bố trí 20 vị trí tái định cư. Trong đó có 13 khu dân cư đã xây dựng, đủ điều kiện bố trí hoặc đã có quy hoạch chi tiết được duyệt, đề xuất xây dựng 7 khu dân cư quy hoạch mới, kết hợp phương án bố trí tái định cư tại chỗ đối với các hộ dân nhỏ lẻ nhằm giúp người dân nhanh chóng ổn định cuộc sống và tiếp tục phát triển kinh tế.
Theo đó, thành phố Lào Cai sẽ bố trí 4 vị trí tái định cư cho 146 hộ, huyện Bảo Thắng sẽ bố trí 6 vị trí tái định cư cho 436 hộ, huyện Bảo Yên bố trí 3 vị trí tái định cư cho 60 hộ, huyện Văn Bàn bố trí 5 vị trí tái định cư cho 186 hộ.
Các địa phương tại tỉnh Lào Cai đã và đang thực hiện đo đạc bản đồ địa chính để phục vụ công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng. Có thể nói, đến nay quá trình triển khai thực hiện dự án đường sắt cao tốc Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng trên địa bàn tỉnh Lào Cai đang bám sát kế hoạch của Quốc hội, Chính phủ đề ra.
 |
Lãnh đạo UBND huyện Văn Bàn đã thực hiện khảo sát, lựa chọn một số vị trí dự kiến xây dựng khu tái định cư phục vụ triển khai Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. |
Ngoài ra, UBND tỉnh Lào Cai đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ đề xuất ứng trước ngân sách địa phương để triển khai xây dựng các khu tái định cư và giải phóng mặt bằng. Sau khi dự án được phê duyệt chính thức, ngân sách Trung ương sẽ hoàn trả khoản vốn ứng trước này.
 |
Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng có ý nghĩa quan trọng trong việc kết nối giao thông vùng Tây Bắc với vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc và cảng biển Hải Phòng. Đây sẽ là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội khu vực, nâng cao năng lực vận tải đường sắt và hội kinh tế quốc tế.
