Nguy cơ lãng phí, mất vốn hàng trăm tỷ đồng
Theo Thông báo kết luận thanh tra, tháng 12/2011, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt phương án sắp xếp và đổi mới doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước thuộc Bộ Giao thông Vận tải (GTVT), trong đó, bao gồm việc cổ phần hóa VIVASO. Từ tháng 6/2014 đến tháng 3/2016, Bộ GTVT đã thực hiện 2 lần thoái vốn Nhà nước tại VIVASO. Từ tháng 4/2016 đến nay, VIVASO không còn vốn Nhà nước đầu tư và hoạt động theo mô hình công ty cổ phần được quy định tại Luật Doanh nghiệp năm 2014.
Theo Thanh tra Chính phủ, trước khi xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa, VIVASO phải thực hiện việc xác nhận, đối chiếu công nợ và phải được khách nợ, chủ nợ ký biên bản. Tuy nhiên, trong hồ sơ xác định giá trị doanh nghiệp VIVASO xác nhận, đối chiếu cả những khoản công nợ khi chưa được khách nợ, chủ nợ ký Biên bản đối chiếu là vi phạm quy định tại Điều 5, Điều 6 Thông tư số 202/2011/TT-BTC ngày 30/12/2011 của Bộ Tài chính.
Bên cạnh đó, Cảng Hà Nội không theo dõi khoản công nợ phải thu của Công ty TNHH Sao Nam Sông Hồng trên sổ sách kế toán với số tiền hơn 16 tỷ đồng là vi phạm quy định tại khoản 3, Điều 7 Luật Kế toán, dẫn đến việc mất số tiền trên, nên cần phải được xử lý theo quy định. Việc xác nhận đối chiếu cả những khoản công nợ khi chưa được khách nợ, chủ nợ ký Biên bản đối chiếu thuộc trách nhiệm VIVASO; xác định giá trị doanh nghiệp thiếu vốn, mất vốn Nhà nước hơn 16 tỷ đồng thuộc trách nhiệm Cảng Hà Nội, VIVASO.
Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ còn cho rằng phương án cổ phần hóa của VIVASO thiếu chính xác, tài sản cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc đã hoàn thành từ năm 2015 nhưng đến nay chưa được bàn giao đưa vào khai thác, sử dụng, có nguy cơ lãng phí vốn đầu tư với số tiền gần 135 tỷ đồng.
Về thoái vốn, kết luận nêu: Bộ GTVT chuyển nhượng 6,5 triệu cổ phần của VIVASO cho Công ty Liên hợp xây dựng Vạn Cường theo hình thức thỏa thuận trực tiếp theo điểm b, khoản 2, Điều 8 Thông tư số 220/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính khi có một nhà đầu tư đăng ký mua và được Thủ tướng Chính phủ cho phép tại Văn bản số 6424/VPCP-ĐMDN ngày 21/8/2014 của Văn phòng Chính phủ. Tuy nhiên, việc Hội đồng quản trị VIVASO ban hành Nghị quyết số 1154/NQ-HĐQT bán 6,5 triệu cổ phần Nhà nước tại Tổng công ty cho Công ty Liên hiệp xây dựng Vạn Cường trước khi thực hiện các bước lựa chọn tổ chức tư vấn phương án thoái vốn, công khai việc chào bán cổ phần là không đúng về trình tự thời gian. “Trách nhiệm thuộc Hội đồng quản trị, người đại diện vốn Nhà nước tại VIVASO”, Thông báo 657 nêu.
Đề nghị điều tra các sai phạm liên quan
Từ kết quả thanh tra trên, Thanh tra Chính phủ đã có kiến nghị Thủ tướng xử lý trách nhiệm. Đối với Bộ GTVT, xem xét, xử lý trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm trong việc xây dựng phương án cổ phần hóa. Xác định giá trị của doanh nghiệp để cổ phần hóa; việc xác định giá trị vốn Nhà nước tại thời điểm chính thức chuyển sang công ty cổ phần và việc thoái vốn Nhà nước đã được nêu trong phần kết quả và kết luận thanh tra. Chỉ đạo các cơ quan chức năng rà soát quy định của pháp luật và nội dung hợp đồng ký kết với đơn vị tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp để xử lý theo thẩm quyền. Kiến nghị Bộ Tài chính xem xét xử lý theo thẩm quyền đối với Công ty TNHH Kiểm toán CPA VIETNAM (trước đây là Công ty Hợp danh Kiểm toán Việt Nam) tư vấn cổ phần hóa để xảy ra các tồn tại, vi phạm liên quan đến xác định giá trị doanh nghiệp của VIVASO.
Đối với Bộ Tài chính, kiểm điểm, xem xét xử lý trách nhiệm cá nhân thuộc quyền quản lý của Bộ khi để xảy ra các khuyết điểm, vi phạm đã được nêu trong phần kết quả và kết luận thanh tra. Đối với Bộ Công an và VKSNDTC, tiếp nhận hồ sơ từ cơ quan Thanh tra Chính phủ về nội dung cổ phần hóa đối với các tài sản hình thành từ việc sử dụng nguồn vốn WB6 (cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc) với tổng giá trị đầu tư gần 135 tỷ đồng và việc xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa, thoái vốn sai mất vốn Nhà nước tại cảng Hà Nội với số tiền hơn 16 tỷ đồng để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.
Đối với UBND TP Hà Nội, xem xét, xử lý trách nhiệm của cá nhân, tổ chức có liên quan đến việc chậm có ý kiến về phương án xử lý 3 lô đất khi cổ phần hóa của VIVASO; không kiểm tra, xử lý tình trạng xây dựng trái phép, không phép trên khu đất tại cảng Hà Nội thuộc VIVASO như đã được nêu trong phần kết quả và kết luận thanh tra; xử lý dứt điểm các vi phạm về xây dựng không phép nêu trên.
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ GTVT, Bộ Tài chính, UBND TP Hà Nội tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm cá nhân, tổ chức có liên quan để xảy ra các vi phạm thuộc trách nhiệm, thẩm quyền.
