Lãnh đạo tỉnh thừa nhận có ảnh hưởng
Như PLVN đã phản ánh, hang Sơn Đoòng (nằm trong quần thể hang động Phong Nha – Kẻ Bàng, thuộc Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng) – một di sản thiên nhiên khiến cả thế giới choáng ngợp bởi vẻ đẹp kỳ vĩ, nguyên sơ. Để phục vụ du lịch, Công ty Oxalis - một doanh nghiệp tư nhân được UBND tỉnh trao quyền đưa du khách vào tham quan nhưng rất giới hạn số người tham gia nhằm hạn chế thấp nhất những tác động đến cấu tạo địa chất của hang động.
Tuy nhiên, với mục đích tăng lượng người vào khám phá, đầu năm 2017, Cty Oxalis có tờ trình và nhanh chóng được Ban Quản lý vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, Sở Du lịch tỉnh Quảng Bình chấp thuận. Và Cty Oxalis cũng nhanh chóng không kém khi chuẩn bị bắt vít, lắp thang và vạch đường đi trên Bức tường Việt Nam - khối nhũ cao 90m có tuổi đời hàng triệu năm.
Cụ thể, để khai thác du lịch, trước đây Cty Oxalis chỉ tổ chức đưa du khách đi vào từ cổng trước và khi chạm Bức tường Việt Nam (cuối hang) thì quay trở ra. Tuy nhiên, với phương án khám phá xuyên hang thì du khách sẽ được đưa đến cửa sau, sau đó khám phá ngược ra cửa trước.
Để thực hiện điều này, Cty Oxalis đưa ra phương án vượt Bức tường Việt Nam có chiều cao khoảng 90m, trong đó đoạn dưới chân là vách thẳng đứng có phần khuyết vào bên trong cao 25m; 65 m còn lại lên đến đỉnh có độ dốc 45o và để vượt bức tường này Oxalis lắp thang bằng thép không gỉ cho 25m thẳng đứng, 65m còn lại sẽ neo dây để du khách bám vào vượt qua. Và để cố định thang thì hàng chục vít nở sẽ được bắn vào thạch nhũ để cố định thang kim loại, quan trọng hơn là sau khi vượt qua 25m bằng thang kim loại, du khách sẽ đi bộ trên khối thạch nhũ dài 65 m còn lại.
Đáng nói, dù có sự tác động lớn vào khối thạch nhũ có tuổi đời cả triệu năm nhưng phương án khai thác này không hề được đánh giá tác động môi trường theo quy định của pháp luật. Bởi vậy, đồng tình với nhiều ý kiến bức xúc của độc giả về việc coi thường di sản của Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Sở Du lịch Quảng Bình, một chuyên gia bức xúc:“Việc bắt vít, lắp thang và đi bộ dài hơn 60 m sau một thời gian với lượng người đi lại nhiều thì khối thạch nhũ này sẽ bị ảnh hưởng nặng nề”.
Về sự việc này, trao đổi với PLVN, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình ông Trần Tiến Dũng thừa nhận: UBND tỉnh Quảng Bình biết chuyện này và việc dựng thang, dùng ốc vít cố định thang sẽ tác động đến hang động, nhưng “không ảnh hưởng nhiều”. Ông Dũng cho rằng, số lượng khách trong mỗi chuyến tham quan không tăng so trước nên cũng “không ảnh hưởng lắm”.
Cục Di sản yêu cầu báo cáo
Với cơ quan được giao trách nhiệm quản lý di sản, văn hóa, ông Nguyễn Thế Hùng, Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) khi được hỏi đã khá bất ngờ về hoạt động lắp thang, thực hiện tour du lịch xuyên hang Sơn Đoòng. Ông Hùng cho biết sẽ yêu cầu UBND tỉnh Quảng Bình báo cáo sự việc, sau đó sẽ có ý kiến cụ thể.
Vậy nhưng, trái với ông Cục trưởng Nguyễn Thế Hùng, ông Phó Chủ tịch Trần Tiến Dũng lại cho rằng trong trường hợp này không nhất thiết phải đánh giá tác động môi trường vì không sử dụng đất, chỉ theo dõi môi trường bên trong hang động. Trong mỗi chuyến đưa du khách vào hang sẽ giám sát luôn môi trường, xem hoạt động du lịch có tác động gì đến hang động hay không. Việc bắt vít, dựng thang, hoạt động du lịch trong hang được Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Bình theo dõi, giám sát. Ông Dũng nhấn mạnh, việc dựng thang và thực hiện tour du lịch xuyên hang đã được lãnh đạo Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng cho phép, vì đây là đơn vị trực tiếp quản lý.
Tuy nói vậy, nhưng trong nội dung trao đổi với chúng tôi, vị Phó Chủ tịch UBND Quảng Bình dường như đồng thuận với việc cho phép thực hiện tour du lịch xuyên hang Sơn Đoòng của Ban quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Động thái này cho thấy không chỉ Sở Du lịch, Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng mà ngay cả lãnh đạo tỉnh Quảng Bình cũng có thái độ thiếu tôn trọng di sản được đánh giá đẹp bậc nhất thế giới và có giá trị nâng tầm du lịch Quảng Bình lên tầm cao mới.
Sơn Đoòng là di sản không chỉ của Quảng Bình mà của cả nước, cả nhân loại yêu quý thiên nhiên. Do đó, việc tác động đến di sản này mà thiếu sự tham vấn của các chuyên gia, cơ quan chuyên môn về di sản và môi trường là điều khó chấp nhận. Bởi vậy, cần thiết phải xem xét trách nhiệm cơ quan được giao quản lý trực di sản là Ban Quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và cơ quan tham mưu là Sở Du lịch Quảng Bình, liệu phía sau sự vội vàng chấp thuận này có điều gì khuất tất?.