Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP), trong năm 2024, khu vực Trung Đông đã nổi lên như một thị trường tiềm năng cho ngành xuất khẩu thủy sản của Việt Nam, với mức tăng trưởng 18%, đạt doanh thu 334 triệu USD trong 11 tháng đầu năm, chiếm gần 4% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản của cả nước.
Dự kiến, đến cuối năm 2024, xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang khu vực này sẽ đạt hơn 360 triệu USD, nằm trong top 2 thị trường nhập khẩu thủy sản có tăng trưởng mạnh nhất, sau Trung Quốc.
Trong số các sản phẩm thủy sản xuất khẩu sang Trung Đông, cá ngừ và cá tra là hai mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất, chiếm lần lượt 31% và 40% XK sang khu vực này.
Cá ngừ đạt kim ngạch gần 105 triệu USD, tăng trưởng ấn tượng 44% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, cá ngừ đóng hộp và đóng túi – các sản phẩm thuận tiện, dễ bảo quản – ghi nhận mức tăng gấp 1,5 lần. Các sản phẩm đóng hộp trong dầu hoặc nước muối được người tiêu dùng Trung Đông ưa chuộng, chiếm gần 70% tổng xuất khẩu cá ngừ Việt Nam sang khu vực.
Cá tra cũng giữ vai trò quan trọng với kim ngạch trên 134 triệu USD, tăng trưởng 13%. Sản phẩm cá tra phi lê, cắt khúc và nguyên con đông lạnh tiếp tục đáp ứng nhu cầu cao của thị trường nhờ sự tiện lợi và dễ chế biến.
Các quốc gia Trung Đông như Israel, Ả Rập Xê Út, UAE và Qatar sở hữu nền kinh tế mạnh và nhu cầu tiêu thụ thủy sản ngày càng tăng. Israel hiện là thị trường nhập khẩu lớn nhất trong khu vực, chiếm 30% giá trị xuất khẩu thủy sản Việt Nam, với mức tăng trưởng 35%. UAE, Ả Rập Xê Út, và Qatar cũng ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng, đặc biệt UAE đạt 28%. Ngoài ra, nhu cầu sản phẩm cá tra tại Ai Cập và Iraq cũng không ngừng gia tăng.
Theo VASEP, thị trường Trung Đông đặt tiêu chuẩn khắt khe đối với sản phẩm nhập khẩu, đặc biệt là yêu cầu chứng nhận Halal. Điều này tạo ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam khi đáp ứng được các tiêu chuẩn chế biến và bảo quản nghiêm ngặt này.
Tuy nhiên, VASEP cũng lưu ý các doanh nghiệp khi xuất khẩu thủy sản sang Trung Đông là tiêu chuẩn Halal. Do đa số các quốc gia Trung Đông theo đạo Hồi, sản phẩm thủy sản phải được chứng nhận Halal để đảm bảo tính hợp pháp theo tôn giáo. Do đó, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình chế biến, giết mổ và bảo quản thủy sản.
Ngoài ra, những thách thức về tình hình chính trị và xung đột khu vực có thể ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng và nhu cầu tiêu thụ thủy sản tại Trung Đông. Song theo các chuyên gia của VASEP nhìn nhận, trong bối cảnh nền kinh tế Trung Đông đang chuyển mình mạnh mẽ, đặc biệt là việc giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ, các quốc gia như Israel, UAE, Ả Rập Xê Út và Qatar vẫn duy trì nhu cầu cao về thủy sản, tạo cơ hội lớn cho ngành thủy sản Việt Nam.
VASEP cho rằng, với sự chuyển mình mạnh mẽ của nền kinh tế Trung Đông, ngành thủy sản Việt Nam có thể hy vọng vào sự phát triển bền vững tại thị trường này trong tương lai.