Lý Liên Kiệt sinh ra tại Bắc Kinh năm 1963. Cha mất từ khi Kiệt hai tuổi, người mẹ một mình nuôi năm người con. Lý Liên Kiệt từng kể trong một bài phỏng vấn: “Gia đình tôi rất nghèo. Khi tôi vừa hai tuổi, cha tôi đã qua đời. Ông chết vì lao động nặng nhọc. Chính phủ trợ cấp cho gia đình tôi mỗi anh em 10 tệ/tháng. Và mẹ đã nuôi anh chị em tôi khôn lớn, cho nên, từ bé tôi đã biết phải lao động thế nào, kiếm tiền ra sao vì tôi rất muốn giúp mẹ”.
Ngôi sao võ thuật nhí
Nhưng do là con út và gầy còm, ốm yếu nhất nên Kiệt bị mẹ không cho đi bơi hay đi xe đạp. Bất cứ hoạt động nào bị xem là nặng nhọc, thậm chí tập thể dục cũng đều bị người mẹ ngăn cản. Kiệt không bao giờ lén lút làm trái lời mẹ. Do vậy, Lý Liên Kiệt vẫn không biết đi xe đạp, cho đến khi được mẹ cho phép vào năm 15 tuổi.
Lý Liên Kiệt bắt đầu học wushu vào mùa hè năm 1971. Trong một tháng nghỉ hè, nhà trường không muốn học sinh lêu lổng nên đã gửi tất cả học sinh vào Trường Thể dục thể thao Bắc Kinh. Học sinh mỗi khối lớp được chỉ định phải học các môn như bóng đá, bơi lội. Khối lớp một của Lý Liên Kiệt phải học môn thể dục dụng cụ, không học sinh nào biết về môn này nhưng vẫn chấp hành theo yêu cầu của thầy giáo.
Khi năm học mới bắt đầu vào mùa thu, hầu hết 1.000 học sinh học wushu đều bị loại và về trường cũ học văn hóa như bình thường. Chỉ có 20 học sinh, trong đó có Lý được mời đến luyện võ hàng chiều sau giờ đi học. Và Lý Liên Kiệt là học sinh nhỏ tuổi nhất.
 |
Sau những giây phút tự hào, cậu nhận thấy rằng tất cả các bạn học của mình đều được về nhà và chơi đùa sau khi tan học còn mình phải vội vàng đến một ngôi trường khác để khổ luyện vài tiếng đồng hồ. Đã có lúc, cậu cảm thấy nản chí về con đường mình lựa chọn. Việc luyện võ ngày một khắc nghiệt.
Khi mùa đông đến, các học viên buộc phải luyện tập ngoài trời trong cái rét cắt da cắt thịt ngoài trời vì không có nhà tập. Nắm đấm yêu cầu phải phát ra tiếng xé gió “vút, vút”, mỗi lần như vậy toàn thân lại đau nhức.
Một năm trôi qua, Lý Liên Kiệt được chín tuổi và tham dự cuộc thi đấu đầu tiên, cũng là giải vô địch quốc gia môn wushu đầu tiên ở Trung Quốc sau thời cách mạng văn hóa. Cuộc thi diễn ra ở tỉnh Sơn Đông. Đây là lần đầu tiên cậu út đi xa khỏi Bắc Kinh nên người mẹ lo đến độ đau tim dù cậu bé vô cùng phấn khích được lần đầu đi tàu hỏa. Buổi sáng Kiệt đi, mẹ cậu khóc như mưa khiến con trai đã có lúc nản lòng định không đi nữa.
Xét về mặt kĩ thuật, vì không có trao giải chính thức nên đó chỉ là một cuộc trình diễn, duy nhất một giải được trao dành cho vận động viên xuất sắc nhất. Mặc dù giải thưởng khan hiếm như vậy nhưng các cao thủ võ lâm xuất sắc nhất cả nước đều tụ hội. Lý Liên Kiệt đã giành được giải thưởng duy nhất và bắt đầu cuộc sống của ngôi sao võ thuật nhí.
Sau cuộc thi, Kiệt được phép thôi học văn hóa tại trường “bình thường” để vào trường thể thao nội trú. Từ đây, cậu học tập và luyện võ năm ngày một tuần, chỉ được về nhà ngày thứ bảy và Chủ nhật. Những ngày tập luyện khắc nghiệt chẳng khác gì bị “tra tấn” bắt đầu.
Lý Liên Kiệt luyện tập cùng sư phụ Chân Tử Đan cũng là đồng nghiệp sau này. Thể trạng cậu bé yếu đuối và áp lực sống trong một gia đình phức tạp cũng khiến anh nhiều lần định bỏ cuộc. Nhưng được sự động viên của sư phụ, anh đã vượt qua và luyện thành cao thủ.
Năm 11 tuổi, Lý Liên Kiệt giành giải vô địch wushu trẻ toàn Trung Quốc. Lúc này, các hợp đồng đóng phim và quảng cáo bắt đầu đến nhưng anh từ chối để trở về học hỏi, luyện tập thêm võ thuật. Tên tuổi Lý Liên Kiệt bắt đầu được chú ý sau khi được mời tới Nhà Trắng để biểu diễn cho tổng thống Mỹ Nixon xem vào năm 1974.
“Người hùng” châu Á
Bộ phim đầu tay của Lý Liên Kiệt là Thiếu Lâm Tự vào năm 1982, nhưng vai diễn Hoàng Phi Hồng trong bộ phim cùng tên của đạo diễn Từ Khắc thực hiện tám năm sau mới thực sự đem lại danh tiếng cho anh ở Hollywood. Lúc đó, khán giả của dòng phim võ thuật khắp thế giới đều say mê các thế võ lạ, mới, đẹp mắt và mạnh mẽ do Lý Liên Kiệt thể hiện.
Tiếp đến, các vai diễn trong Phương Thế Ngọc, Thái cực Trương Tam Phong, Hồng Hy Quan... liên tục giúp anh gặt hái thành công và tạo nên thương hiệu riêng cho Lý Liên Kiệt với hình ảnh một người hùng võ thuật châu Á. Nhiều người ví anh là hậu duệ của huyền thoại võ thuật Lý Tiểu Long.
Tuy nhiên, anh lại không màng tới danh vọng và cho rằng mục đích sống của mình chỉ là thoát khỏi khổ cực, chứ "danh tiếng không đem lại hương vị gì".
Những năm 1994 - 1995, có tin đồn Lý Liên Kiệt gặp khó khăn về mặt tài chính, cãi vãi về tiền bạc với đạo diễn, biết anh khó khăn và không muốn một nhân tài đang tỏa sáng bị vụt tắt, nhiều đạo diễn đã ngỏ lời giúp đỡ. Hình tượng của Lý Liên Kiệt trên màn ảnh rộng bắt đầu thay đổi.
Anh bắt đầu thử sức ở hình tượng một tên xã hội đen hài hước, mạnh mẽ và ngông cuồng nhưng lại ít đánh đấm. Phải tới khi nhà chỉ đạo võ thuật nổi tiếng lúc bấy giờ là Viên Hòa Bình mời đóng bộ phim về huyền thoại Trần Chân - Tinh võ anh hùng - Lý Liên Kiệt mới trở lại hình tượng người anh hùng võ thuật cổ truyền. Vai diễn này đã đưa sự nghiệp của Lý Liên Kiệt bước lên một tầm cao mới.
 |
Năm 2001, đạo diễn lừng danh Trương Nghệ Mưu lần đầu tiên làm phim võ thuật cổ trang và đã chọn Lý Liên Kiệt vào vai Vô Danh trong Anh hùng. Sau Hoàng Phi Hồng 2 từ năm 1991, đây là lần thứ hai Lý Liên Kiệt hợp tác với bạn đồng môn Chân Tử Đan trên màn ảnh.
Cả hai đã cống hiến cho khán giả những màn đánh võ không chỉ đẹp mắt mà còn có tính hình ảnh và nghệ thuật cao trong Anh hùng. Cùng với Trương Mạn Ngọc, Chương Tử Di và Lương Triều Vỹ, bộ đôi này đã góp phần giúp phim được đề cử Oscar năm 2003 dành cho Phim nước ngoài xuất sắc. Sau Hoàng Phi Hồng, Vô Danh được coi là một trong những vai diễn để đời của Lý Liên Kiệt.
Bộ phim Fearless của đạo diễn Ronnie Yu làm năm 2006 khép lại hình tượng người anh hùng võ thuật cổ truyền Lý Liên Kiệt tạo dựng trong bao năm trước đó.
"Tôi bước vào cái chợ phim võ thuật này từ khi mới 16 tuổi. Cho tới giờ tôi nghĩ mình đã chứng tỏ đủ khả năng trên lĩnh vực này và chẳng còn chút gì hứng khởi cho tôi tiếp tục chặng đường này trong năm hay mười năm sắp tới nữa. Hoắc Nguyên Giáp là cái kết của cuộc đời tôi với tư cách là một ngôi sao võ thuật", Lý Liên Kiệt tâm sự.
Trong phim, anh thủ vai Hoắc Nguyên Giáp - nhân vật có thật trong lịch sử, là người lập ra Tinh võ môn và từng đánh bại nhiều võ sĩ Nhật Bản trong thời kỳ phong kiến lụi tàn ngày trước. Vai diễn này đã đem lại cho Lý Liên Kiệt danh hiệu Nam diễn viên chính xuất sắc tại giải thưởng của giới phê bình phim Hong Kong năm 2007.
Dù không theo hình tượng anh hùng võ thuật nhưng những vai diễn sau này của anh đều gây được sự chú ý.
Năm 1987, Lý Liên Kiệt kết hôn với Hoàng Thu Yến - cô bạn cùng lớp hơn anh hai tuổi vì cô yêu anh. Sau này, Lý Liên Kiệt thổ lộ khi đó mình chẳng biết tình yêu là gì và cưới người vợ đầu chỉ vì "Gia đình tôi rất nghèo còn cô ấy là con nhà giàu. Cô ấy quan tâm, chăm sóc và dành tình cảm trọn vẹn cho tôi. Còn tôi chẳng biết mình dành cho cô ấy bao nhiêu nữa".
Mặt khác, Lý Liên Kiệt cũng nghe lời mẹ đỡ đầu vì bà tin rằng Hoàng Thu Yến sẽ làm thay đổi vận mệnh của anh.
Ba năm sau, hai người ly hôn sau khi có với nhau hai cô con gái. Năm 1990, anh kết hôn với nữ diễn viên Lợi Trí - bạn diễn trong một bộ phim. Lúc này, ngôi sao võ thuật thừa nhận anh đã biết tới tình yêu. Kết quả của chuyện tình này là hai cô con gái. Mười lăm năm qua, hai người sống rất hạnh phúc, hầu như không có scandal và luôn được coi là một đôi đẹp của làng giải trí châu Á.
Gần đây, Lý Liên Kiệt phải tạm dừng đóng phim do mắc bệnh cường tuyến giáp, thường xuyên rơi vào trạng thái tim đập nhanh, khó thở, tăng cân mất kiểm soát và mắt lồi. Anh cũng hạn chế xuất hiện trước các phương tiện truyền thông./.
