Những năm qua, phần ngân sách dành cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật ở cấp xã thường được bố trí khá khiêm tốn, phổ biến trong khoảng từ 02 đến 05 triệu đồng/năm/xã. Nhiều đơn vị cấp xã chỉ chi thù lao cho tuyên truyền viên pháp luật còn mang tính hỗ trợ, từ 50 đến 100 nghìn đồng/buổi, còn tuyên truyền viên thì coi đó là sự động viên để hoàn thành nhiệm vụ.
Việc tổ chức thực hiện các đề án phổ biến, giáo dục pháp luật thời gian qua theo mô hình “tỉnh giao kinh phí cho một số đơn vị sở, ngành của tỉnh để triển khai thực hiện tại các địa phương”, bên cạnh những kết quả tích cực thu được vẫn còn một số hạn chế như nguồn lực về nhân sự chưa thể đáp ứng được yêu cầu trực tiếp cung cấp thông tin pháp luật chuyên ngành về cơ sở cho người dân một cách thường xuyên, chuyên nghiệp; hiện tượng trùng lắp về nội dung tuyên truyền và địa bàn thực hiện thường xảy ra trong khi một số địa phương khác bị “bỏ trống”,...
Để khắc phục vấn đề trên, đầu tháng 4/2017, UBND tỉnh đã chuyển đổi mô hình phổ biến, giáo dục pháp luật theo hướng thay vì giao kinh phí theo chiều ngang cho một số sở, ngành chức năng của tỉnh tổ chức tuyên truyền pháp luật xuống các địa phương bằng việc chuyển dọc nguồn kinh phí này xuống các địa phương theo mô hình “tỉnh bố trí kinh phí, huyện tổ chức thực hiện, xã tiếp nhận kết quả”.
Hiện tại mô hình trên đang được tổ chức triển khai với tổng nguồn kinh phí hơn 2 tỷ đồng. Trong đó, các xã được bố trí thấp nhất là 7 triệu đồng/xã, cao nhất là 10,5 triệu đồng/xã. Về phương thức thực hiện, tỉnh giao cơ quan thường trực Hội đồng phối hợp tỉnh (Sở Tư pháp) quản lý nguồn vốn và tiến hành “đặt hàng” thông qua hợp đồng ủy quyền với 18 Phòng Tư pháp của 18 huyện, thị xã, thành phố.
Trong quá trình thực hiện hợp đồng, các Phòng Tư pháp với tư cách là cơ quan thường trực Hội đồng phối hợp của cấp huyện sẽ tổ chức phối hợp với các cơ quan thành viên (phòng, ban huyện) để triển khai đưa pháp luật về các xã, theo nhu cầu cụ thể với đặc điểm khác nhau của từng địa bàn đồng bằng, trung du, miền núi.
Riêng đối với các xã thuộc địa bàn biên giới, hải đảo tỉnh giao Bộ đội biên phòng trực tiếp thực hiện với nguồn kinh phí được giao là 231 triệu đồng và các xã thuộc địa bàn trọng điểm về vi phạm pháp luật giao Công an tỉnh thực hiện với nguồn kinh phí 207 triệu đồng.
Ông Thái Nguyên Đại - Trưởng phòng Phổ biến giáo dục pháp luật Sở Tư pháp chia sẻ: “Thực hiện mô hình này, về công tác phối hợp chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện, Sở Tư pháp sẽ phối hợp với các sở, ngành liên quan trong phạm vi trách nhiệm của mình thực hiện việc hỗ trợ tài liệu, hướng dẫn nghiệp vụ đối với các đơn vị chuyên môn cấp dưới. Cơ quan chuyên môn cấp huyện sẽ phối hợp với Phòng Tư pháp thực hiện.
Trường hợp cần thiết, Hội đồng phối hợp tỉnh có thể cử báo cáo viên pháp luật của tỉnh xuống hỗ trợ trực tiếp tại các huyện, xã. Mô hình này là nhu cầu tìm hiểu pháp luật của người dân ở cơ sở được đáp ứng phù hợp (cả về nội dung lẫn hình thức) với đặc điểm sinh hoạt dân cư ở từng vùng miền, có tính linh hoạt cao mà không bị rập khuôn máy móc. Những bài học kinh nghiệm từ mô hình mới trong năm 2017 này chắc chắn sẽ làm cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật ở Quảng Nam có nhiều khởi sắc hơn ở những năm tiếp theo”.
