Tăng trưởng trong đại dịch
Thông tin tại Hội thảo “Kết nối cung – cầu: Hướng tới sản xuất cao su thiên nhiên bền vững tại Việt Nam” do Hiệp hội Cao su Việt Nam (VRA) phối hợp với Forest Trends tổ chức mới đây cho biết, Việt Nam là quốc gia xuất khẩu (XK) cao su thiên nhiên lớn thứ 3 trên thế giới. Mỗi năm, khoảng 80% cao su thiên nhiên từ Việt Nam, bao gồm một lượng lớn nhập khẩu từ Campuchia và Lào, với kim ngạch đạt 2,3 tỷ USD.
Với kim ngạch này, ngành cao su đã trở thành một trong những ngành hàng nông lâm nghiệp XK quan trọng nhất của Việt Nam hiện nay. Bên cạnh đó, cao su còn là ngành có vai trò xã hội rất lớn, với khoảng 265.000 hộ tiểu điền hiện đang trực tiếp tham gia khâu sản xuất.
Khảo sát của Forest Trends cũng cho thấy, Trung Quốc là thị trường tiêu thụ cao su lớn nhất của Việt Nam, với 60% tổng lượng cung cao su thiên nhiên của Việt Nam được đi vào thị trường này. Các thị trường khác, với lượng nhỏ hơn rất nhiều, bao gồm Ấn Độ, Malaysia… Khoảng gần 20% trong tổng lượng cung, bao gồm cả lượng nhập khẩu, được đưa vào chế biến sâu tại Việt Nam, với sản phẩm đầu ra chủ yếu bao gồm lốp xe, linh kiện ô tô, đế giày, sản phẩm thể thao và các sản phẩm khác. Các sản phẩm này được tiêu thụ trong nước và XK.
Theo báo cáo của VRA, thị trường giá cao su thế giới trong 11 tháng đầu năm 2020 được đánh giá là có độ tăng và giảm đạt kỷ lục trong gần 10 năm qua kể từ năm 2011. Tình hình giá cao su có những biến đổi tích cực vào cuối quý II sau khi các quốc gia dỡ bỏ dần các biện pháp đóng cửa và nới lỏng kiểm soát giúp khôi phục hoạt động kinh tế và phục hồi dần nhu cầu về cao su, đặc biệt từ thị trường Trung Quốc.
“Trước tình hình dịch Covid-19 được kiểm soát tốt tại Việt Nam, ngành cao su đã nỗ lực để vượt qua các khó khăn, thách thức từ tác động tiêu cực của dịch cùng những yếu tố không thuận lợi của thời tiết trong những tháng cuối năm để tập trung thực hiện “nhiệm vụ kép”: vừa phòng chống dịch, vừa duy trì, ổn định sản xuất và phát triển kinh doanh…”- ông Trần Ngọc Thuận, Chủ tịch VRA chia vui.
Cũng theo thông tin từ ông Thuận, với sự nỗ lực của cộng đồng cao su Việt Nam, trong 11 tháng đầu năm 2020, XK cao su thiên nhiên của Việt Nam ước đạt 1,5 triệu tấn với giá trị 1,9 tỷ USD. So với cùng kỳ năm 2019, lượng cao su XK tăng chỉ 0,2% nhưng giá trị tăng đến 12,9%.
Hướng đến phát triển bền vững
Mặc dù có sự tăng trưởng khá cao trong bối cảnh thực hiện “nhiệm vụ kép”, song lãnh đạo VRA đã tính đến bài toán “đi đường dài”.
Theo Chủ tịch VRA, phát triển bền vững đã trở thành xu hướng tất yếu cho các ngành hàng, không chỉ riêng nông sản. Thực tế cho thấy, những năm gần đây, chúng ta chứng kiến sự dịch chuyển về nhu cầu của thị trường thế giới theo hướng các sản phẩm cao su bền vững. Thị trường đã đưa ra những tín hiệu rõ ràng về ưu tiên các sản phẩm thân thiện với môi trường và có trách nhiệm với cộng đồng. Các sản phẩm có chứng chỉ bền vững hứa hẹn đem lại giá trị gia tăng cao hơn và đảm bảo việc tiếp cận thị trường thế giới.
“Nhu cầu về cao su thiên nhiên có chứng chỉ bền vững ngày càng được ưa chuộng và mở rộng. Điều này đặt ra yêu cầu đối với các DN cao su thiên nhiên của Việt Nam cũng phải nỗ lực thay đổi theo hướng phát triển bền vững để duy trì thị phần lâu dài và ổn định trong bối cảnh giá cao su luôn ở mức thấp trong nhiều năm qua” - ông Thuận phát biểu.
Theo ông, việc thực hiện tốt phát triển bền vững sẽ tạo cơ hội lớn cho DN trong việc nâng cao uy tín và năng lực cạnh tranh, thu hút khách hàng, cũng như cải thiện được năng suất và giảm chi phí nhờ sử dụng hiệu quả các nguồn lực, từ đó thâm nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu đang có xu hướng dịch chuyển sang Việt Nam.
Trên thực tế, ngành cao su Việt Nam cũng đang nỗ lực phát triển theo hướng bền vững, ổn định về diện tích, gia tăng năng suất và hiệu quả kinh tế, đồng thời thúc đẩy sử dụng gỗ cao su là nguyên liệu thân thiện môi trường, giảm rủi ro về thị trường và biến đổi khí hậu với những mô hình trồng xen hoặc trồng kết hợp để đa dạng nguồn thu nhập, tăng cường trữ lượng các-bon, giảm hóa chất, ít phát thải khí nhà kính…
Tuy nhiên, theo đại diện Forest Trends, ông Tô Xuân Phúc, đến nay, sản xuất cao su bền vững vẫn còn tương đối mới mẻ với ngành cao su Việt Nam, đặc biệt là đối với một số công ty và hộ cao su tiểu điền tham gia vào khâu sản xuất. Do vậy, tăng cường kết nối, chia sẻ thông tin xúc tiến việc sản xuất cao su bền vững tại Việt Nam trong tương lai là một trong những việc mà VRA cần quan tâm hiện nay.