Nơi Đạo Phật trường tồn và tỏa sáng trong Tâm linh và Lịch sử
Đặt chân đến Chùa Muống (xã Ngũ Phúc, huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương), du khách không khỏi xúc động trước vẻ đẹp cổ kính và không gian trang nghiêm của ngôi chùa hơn 700 năm tuổi. Đây không chỉ là một công trình kiến trúc mang đậm dấu ấn lịch sử mà còn là biểu tượng sống động của tinh thần kết nối giữa giá trị tâm linh từ quá khứ đến hiện tại.
Chùa Muống, tên tự là Quang Khánh tự, đã tồn tại suốt 7 thế kỷ, trở thành trung tâm tôn giáo lớn của huyện Kim Thành. Theo thiền phái Trúc Lâm do vua Trần Nhân Tông sáng lập, Chùa Muống thờ Phật và nhà sư Tuệ Nhẫn, còn gọi là Thiền sư Quán Viên – một môn đệ trung thành và người có công truyền bá giáo lý Phật giáo Trúc Lâm.
 |
Chùa Muống có tên tự là Quang Khánh tự, đã tồn tại được 7 thế kỷ và hiện nay là trung tâm tôn giáo lớn của huyện Kim Thành. |
Thiền sư Quán Viên không chỉ xây dựng nên Chùa Muống mà còn gắn bó sâu sắc với lịch sử vùng đất này. Ông là người đầu tiên khai hoang lập làng, đặt nền móng cho làng Muống ngày nay. Ngoài ra, nhà sư còn có công xây dựng 72 ngôi chùa lớn nhỏ, góp phần phát triển Phật giáo tại các vùng Hải Dương, Hải Phòng và Quảng Ninh.
Với quy mô 120 gian lớn nhỏ được xây dựng theo lối “nội công ngoại quốc” trên khuôn viên rộng 15.000m², Chùa Muống bao gồm nhiều hạng mục như tam quan, tiền đường, thượng điện, nhà tổ, nhà tăng, hành lang, gác chuông và gác khánh.
Đặc biệt, chùa sở hữu hơn 30 ngôi tháp cổ chia thành bốn khu vực, trong đó khu vực ít nhất cũng có hai tháp nằm ngay tại cổng. Một số tháp ước tính khoảng 600 năm tuổi, số khác ghi niên đại hơn 300 năm. Chùa Muống hiện là ngôi chùa có số lượng tháp nhiều nhất tại Hải Dương, một giá trị văn hóa – lịch sử đặc biệt không nơi nào sánh kịp.
Không chỉ là nơi thờ tự, Chùa Muống còn mang trong mình những giá trị tâm linh và tín ngưỡng sâu sắc. Trải qua những thăng trầm lịch sử, từ chiến tranh khốc liệt đến những biến động của thời gian, ngôi chùa vẫn đứng vững như biểu tượng trường tồn của Phật giáo Việt Nam và các giá trị văn hóa dân tộc.
 |
Chùa Muống còn lưu giữ và bảo tồn được nhiều toà tháp lớn nhỏ và được mệnh danh là là ngôi chùa có nhiều tháp nhất ở tỉnh Hải Dương. |
Dưới sự dẫn dắt của Thiền sư Quán Viên, Chùa Muống đã trở thành một trung tâm văn hóa tâm linh lớn, nơi các Phật tử từ thập phương tìm về để tu học, tịnh tâm, và sống an lạc. Đối với người dân làng Muống, ngôi chùa không chỉ là nơi thờ Phật mà còn là chứng nhân của sự phát triển làng quê, là niềm tự hào về lịch sử và truyền thống của địa phương.
Chùa Muống không chỉ lưu giữ những giá trị văn hóa tín ngưỡng, mà còn mang đậm dấu ấn Phật giáo Trúc Lâm – tinh hoa đặc biệt của dân tộc Việt Nam. Ngôi chùa cổ này, với số lượng tháp độc nhất tại Hải Dương, mãi là biểu tượng của sự trường tồn và tỏa sáng trong tâm linh và lịch sử dân tộc.
Biểu tượng của Đạo Đức và Từ bi
Chùa Muống không chỉ là nơi thờ tự linh thiêng mà còn gắn bó mật thiết với cuộc đời và sự nghiệp của Thiền sư Quán Viên. Ngài không chỉ truyền bá giáo lý Phật giáo mà còn chú trọng bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa dân tộc.
Các ngôi chùa do ngài sáng lập mang đậm dấu ấn của Phật giáo Trúc Lâm, không chỉ là nơi tu hành, học hỏi lý đạo mà còn là điểm hội tụ và lưu giữ những tinh hoa văn hóa truyền thống. Ngài đặc biệt coi trọng việc giáo dục, rèn luyện phẩm hạnh và trí tuệ cho tăng ni, Phật tử, giúp họ sống một cuộc đời an lạc, hướng đến sự thanh tịnh và lòng từ bi.
 |
Độc đáo nhất, chùa Muống còn lưu giữ và bảo tồn được 4 vườn tháp với 33 toà tháp lớn nhỏ và là ngôi chùa có nhiều tháp nhất ở tỉnh Hải Dương. |
Một nét độc đáo trong cuộc đời Thiền sư Quán Viên chính là mối liên hệ mật thiết với dân làng Dưỡng Mông. Ngài không chỉ được biết đến như một người khai sáng giáo lý mà còn là người khai hoang, lập làng, đặt nền móng cho sự phát triển của vùng đất này.
Người dân làng Dưỡng Mông tôn vinh ngài như một Thành hoàng, một vị thần bảo hộ tinh thần và đời sống của họ. Điều này không chỉ phản ánh lòng thành kính của dân làng mà còn khẳng định sức ảnh hưởng sâu rộng của ngài đối với đời sống cộng đồng, cả về vật chất lẫn tinh thần.
Thiền sư Quán Viên là hình mẫu của một bậc thầy Phật giáo với sự kết hợp hài hòa giữa đạo đức, trí tuệ và lòng từ bi. Ngài không chỉ nổi bật với những kiến thức uyên thâm về Phật giáo mà còn với cách sống giản dị, gần gũi nhưng đầy nhân văn. Những lời giảng dạy của ngài mang đậm tính triết lý và nhân ái, giúp mọi người tìm thấy con đường chân lý và đạt đến hạnh phúc đích thực.
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, công đức và di sản của Thiền sư Quán Viên vẫn trường tồn trong lòng người dân Kim Thành và các tín đồ Phật giáo khắp nơi. Chùa Muống không chỉ là nơi gìn giữ tinh thần Phật giáo Trúc Lâm mà còn là minh chứng cho những giá trị đạo đức, từ bi và trí tuệ mà ngài đã truyền lại. Ngôi chùa là điểm đến thiêng liêng, mang lại sự thanh tịnh và an lạc cho tất cả những ai tìm về.
Nơi kết nối giữa quá khứ và hiện tại
Tiếp nối lịch sử, Chùa Muống ngày nay đã có những bước phát triển vượt bậc, làm sống lại những giá trị tâm linh thiêng liêng mà các thế hệ đi trước đã dày công xây dựng, không chỉ duy trì các hoạt động tu học mà còn được quan tâm tôn tạo, phục hồi các công trình kiến trúc bị ảnh hưởng bởi thời gian và chiến tranh. Mỗi công trình được phục dựng lại không chỉ mang lại vẻ đẹp kiến trúc truyền thông Phật giáo mà còn bảo tồn các giá trị văn hóa, lịch sử quan trọng.
 |
Kích thước và chiều cao của các ngôi tháp phụ thuộc vào đạo hạnh và công đức của nhà tu hành. |
Ngoài ra, công tác giáo dục, đào tạo tăng ni, Phật tử thông qua những buổi giảng đạo là những cơ hội để mỗi Phật tử tìm lại sự thanh tịnh trong tâm hồn, rèn luyện đức hạnh, lòng từ bi và trí tuệ, sống một cuộc sống an vui, bình an trong tâm hồn.
Chùa Muống, qua những thăng trầm của lịch sử, vẫn giữ vững những giá trị cốt lõi của mình. Sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại thể hiện rõ qua từng bước đi của ngôi chùa.
Những bài học của các Thiền sư xưa vẫn được tiếp nối và phát huy trong đời sống của các tăng ni, Phật tử ngày nay, các thế hệ tiếp nối đều nhận thức rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ và phát huy giá trị của Chùa Muống, bảo vệ tinh thần của Phật giáo và văn hóa dân tộc. Chùa Muống không chỉ là nơi thờ cúng mà còn là nơi kết nối các thế hệ, là chứng nhân của sự trường tồn và phát triển của đạo Phật.
Chùa Muống là một minh chứng sống động cho sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại. Thiền sư Quán Viên và các thế hệ tiếp nối đã và đang góp phần làm sống lại những giá trị tinh thần, làm phong phú thêm đời sống tâm linh của nhân dân, làm sâu sắc thêm những giá trị văn hóa, lịch sử và tâm linh quý báu của dân tộc, trở thành nơi kết nối giữa các thế hệ, là biểu tượng cho sự trường tồn của Phật giáo, mãi mãi vững vàng trong lòng mỗi người con đất Việt.
Xúc động trước ngôi Chùa là biểu tượng của tâm linh, lịch sử và sự trường tồn cùng dân tộc, gắn với công lao của các thế hệ thầy trụ trì, Phật tử Thích Thanh Khiết trong một lần vãng cảnh tại chùa Muống đã khai tâm, mở trí và cảm thán với những dòng thơ:
Thiền sư Quán Viên, sáng Đạo mầu,
Chùa Muống rạng ngời, vững bước cầu.
Nơi đất Kim Thành, Công Đức lớn,
Tâm từ rộng mở, vạn thế sau.
Ngài trồng thiền học, gieo tâm sáng,
Lý đạo nhiệm màu, tỏa khắp xa.
Hải Dương – linh địa thêm hoa nở,
Chùa xưa muôn thuở vạn thế lưu.
