Trước đó, ngày 25/5/2022, bệnh nhân H. V đến khám tại bệnh viện Chợ Rẫy trong tình trạng ho ra máu và có mủ. Bệnh nhân cho biết cách đây 20 năm có lần bị hóc sặc 1 mảnh xương vào đường thở, đã đến y tế cơ sở chụp X-quang phổi nhưng không phát hiện “dị vật” này.
Sau khi bệnh nhân về thì tình trạng ho ra máu, có mủ vẫn kéo dài dai dẳng và bệnh nhân cũng liên tục đi khám ở nhiều cơ sở y tế trong suốt 20 năm, tình trạng ho ra máu lặp đi lặp lại và mỗi lần như vậy bệnh nhân được chỉ định dùng kháng sinh, kháng viêm để cải thiện tình trạng này.
Tuy nhiên, do lần này bệnh nhân ho ra máu nhiều, được chỉ định chụp phim phổi thì phát hiện có tình trạng viêm phổi, hậu tắc nghẽn. Bệnh nhân đến một cơ sở y tế lớn tại TP HCM thì được chỉ định chụp CT. Kết quả phát hiện có 1 mảnh dị vật kèm tăng sáng nhiều. Sau đó, bệnh nhân được nội soi gấp dị vật 2 lần nhưng không thành công nên được giới thiệu đến Bệnh viện Chợ Rẫy để gấp dị vật trong phổi ra.
Căng thẳng gắp dị vật “ẩn mình” 20 năm
Tại bệnh viện Chợ Rẫy, sau khi kiểm tra, ThS BS Phạm Thị Vân Thanh, Khoa Nội soi Bệnh viện Chợ Rẫy, xác định do vị trí mảnh xương nằm rất đặc biệt- khuất sau bóng tim - nên chụp XQuang không nhìn thấy được. Do xương nằm 20 năm trong phổi bệnh nhân nên mọc rất nhiều mô hạt và xương lại có sắc nhọn nên dị vật cắm rất sâu vào thành phế quản. Vì vậy, trước khi gắp cần phải khai thác kỹ các triệu chứng ho ra máu của bệnh nhân có nhiều hay không? Xem kỹ phim CT để xác định xương có cắm vào vị trí của những động mạch lớn hay không?.. để phòng ngừa các nguy cơ xảy ra khi kéo dị vật có thể gây tắc các động mạch lớn thì bệnh nhân rất dễ tử vong ngay trên bàn soi..
May mắn là dị vật không xâm lấn vào các mạch máu lớn cho nên mình quyết định kéo. Lúc đầu kéo rất khó vì mảnh xương nằm ở vị trí không xác định được cũng như hình dạng (đầu nhọn) của dị vật này nên mình phải thăm dò đầu tiên, tìm vị trí dễ kéo, vị trí nào đang cố định và cắm chặt vào thành phế quản …Mình gắp đến lần thứ 4 mới thành công, lúc này vừa gắp ở đầu của mảnh xương và mảnh chân của xương để tách phần chân của dị vật ra khỏi thành phế quản và mô hạt rồi mình mới kéo thành công được dị vật ra ngoài..”… ThS BS Phạm Thị Vân Thanh chia sẻ.
Dị vật “ bị bỏ quên” lâu đời nhất
Trong 22 năm kinh nghiệm về chuyên ngành nội soi phổi thì đây là lần đầu tiên ThS BS Vân Thanh xử lý 1 trường hợp dị vật “bị bỏ quên” lâu năm như vậy. Đây là dị vật có nhiều yếu tố nguy hiểm: mảnh xương to, dài 5 cm và dày. Sau khi lấy được mảnh xương ra thì bệnh nhân cho biết mình bị sặc xương ống heo (mảnh xương rất to và sắc nhọn, bén) hơn 20 năm trước.
Đáng nói, dị vật nằm ở vị trí như bị “che giấu” nên chụp Xquang không phát hiện được “buộc” bệnh nhân phải chịu đựng đến 20 năm.
Giải thích về nguyên nhân “bỏ quên” dị vật … đến 20 năm, ThS BS Vân Thanh cho biết, thông thường với những dị vật gây tắc nghẽn đường thở thì sẽ được phát hiện sớm hơn còn những dị vật không gây tắt nghẽn thì sẽ âm thầm “bị bỏ quên”… Về lâu dài khi bị tắc nghẽn, xuất hiện các triệu chứng bất thường, bệnh nhân đi khám, lúc đó sẽ phát hiện dị vật “bị bỏ quên”. Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, thường xuyên gặp những trường hợp dị vật bỏ quên trong phổi nên có nhiều kinh nghiệm hơn khi xử trí các ca bệnh này.
Để phòng tránh các nguy cơ hóc dị vật tương tự, ThS BS Phạm Thị Vân Thanh lưu ý mọi người cần hạn chế cười nói, đùa giỡn trong quá trình ăn uống; đối với các món ăn có sử dụng nước súp hầm từ xương như các loại súp, canh tiềm… thì cần kiểm tra kỹ để phòng ngừa các mảnh xương còn sót lại trong thực phẩm.