Vụ ông Trần Trọng Nghĩa (Phú Nhuận, TP.HCM) kiện sàn vàng ACB đã qua 2 phiên tòa, nhưng tranh cãi về thời hiệu khởi kiện – nguyên nhân cơ bản khiến yêu cầu của ông Nghĩa bị bác – khiến vụ việc chưa dừng tại đó. Ông Nghĩa tiếp tục yêu cầu giám đốc thẩm vì cho rằng 2 cấp tòa đã xét không đến nơi.
 |
Tranh chấp hàng ngàn lượng, bắt đầu từ một thông báo nhầm
Đầu tháng 12/2007, ông Nghĩa ký hợp đồng giao dịch vàng với ACB để kinh doanh trên sàn vàng. Sáng 24/12/2007, ông Nghĩa đặt lệnh bán 3.000 lượng vàng với giá 15,69 triệu đồng/lượng và được ngân hàng thông báo là đã khớp được 150 lượng, còn 2.850 lượng chưa khớp. Vì vậy, ông Nghĩa đã đặt lệnh hủy 2.850 lượng chưa khớp này và đặt tiếp lệnh khác bán 2.850 lượng.
Đến 9h cùng ngày, ông Nghĩa được nhân viên ngân hàng thông báo lệnh bán 2.850 lượng vàng của ông đã khớp. Tuy nhiên, đến cuối buổi chiều cùng ngày, ông Nghĩa lại nhận được thông báo từ ngân hàng “nhân viên ngân hàng có nhầm lẫn khi thông báo lệnh buổi sáng”. Cụ thể, khi ông Nghĩa đặt lệnh bán 3.000 lượng vàng thì thực ra đã khớp lệnh bán 2.850 lượng chứ không phải 150 lượng như thông báo ban đầu. Theo ông Nghĩa, sự nhầm lẫn này dẫn đến hậu quả là ông đã đặt lệnh bán khống tiếp 2.850 lượng vàng và vì đã khớp lệnh nên trong tài khoản của ông bị âm 2.700 lượng vàng.
Đến ngày 10/3/2008, ACB tự ý chấm dứt hợp đồng tín dụng hạn mức kiêm hợp đồng cầm cố số dư tài khoản VND/vàng, chấm dứt việc giải ngân đối với ông. Từ ngày 10/3/2008, ông Nghĩa không thể đặt lệnh bán, rút vàng dẫn đến việc ngày 21/3/2008, giá vàng tham chiếu thay đổi dẫn đến tỷ lệ ký quỹ rớt xuống còn 3,7% (thấp hơn tỉ lệ xử lý) và ACB đã tự ý bán 3.000 lượng vàng trên tài khoản của ông căn cứ vào hợp đồng đã bị ACB chấm dứt trước đó. Do không biết ACB chấm dứt họp đồng với mình nên từ ngày 27/3 đến 1/4, ông Nghĩa đặt lệnh bán tổng cộng 2.750 lượng nhưng không thể đặt lệnh mua.
Cho rằng nguyên nhân dẫn đến bị thua lỗ trên sàn vàng là do giao dịch nhầm lẫn, gây thiệt hại tổng cộng 8.450 lượng vàng, ông Nghĩa yêu cầu ACB bồi thường.
2 cấp tòa: bác đơn vì hết thời hiệu
Sau khi phân tích các yêu cầu và chứng cứ do ông Nghĩa cung cấp, HĐXX đã tuyên bố bác toàn bộ 3 nội dung khởi kiện của nguyên đơn với lý do các yêu cầu này không có cơ sở hoặc đã hết thời hiệu khởi kiện.
Theo nhận định của HĐXX, với yêu cầu thứ nhất của phía nguyên đơn đề nghị Tòa tuyên bố giao dịch ngày 24/12/2007 vô hiệu, buộc ACB phải trả cho ông 2.700 lượng vàng, ông sẽ trả lại cho ACB hơn 42 tỉ đồng. Theo phân tích của Tòa, nếu giao dịch là vô hiệu do nhầm lẫn dẫn đến việc ông Nghĩa bán khống 2.700 lượng vàng thì cũng chỉ bị thiệt hại khoảng 85 triệu đồng. Tuy nhiên, giao dịch từ ngày 24/12/2007 mà tới ngày 5/10/2011, ông Nghĩa khởi kiện thì đã quá thời hiệu 2 năm kể từ ngày giao dịch thực hiện theo quy định của Bộ luật Dân sự nên không được xem xét. Chính vì vậy, yêu cầu này của ông Nghĩa đã bị tòa bác.
Tương tự, yêu cầu thứ hai của ông Nghĩa đề nghị Tòa tuyên bố giao dịch trong các ngày 27/3, 28/3/2008 và 1/4/2008 (bán 2.750 lượng) là vô hiệu, buộc ACB bồi thường 2.750 lượng vàng này cho ông cũng bị Tòa tuyên bác với lý do quá thời hiệu theo quy định là 2 năm kể từ ngày giao dịch.
Đối với yêu cầu còn lại của nguyên đơn, đề nghị Tòa buộc ACB bồi thường 3.000 lượng vàng mà ACB tự ý bán từ tài khoản của ông Nghĩa sau khi đơn phương chấm dứt hợp đồng với ông vào ngày 10/3/2008 cũng bị Tòa tuyên bác. Theo Tòa, việc ACB xử lý bán vàng của ông Nghĩa do tỉ lệ nợ của ông Nghĩa đã vượt quá hạn mức quy định nên việc làm của ACB là không có lỗi.
Sau khi bản án sơ thẩm tuyên, ông Nghĩa đã kháng cáo toàn bộ nội dung bản án, nhưng HĐXX phúc thẩm cũng tuyên bác kháng cáo của ông với cùng lý do như tại bản án sơ thẩm.
Tòa có “vơ đũa”?
Trong đơn đề nghị giám đốc thẩm, ông Nghĩa cho rằng, các cấp tòa tuyên bác đơn của ông vì hết thời hiệu là không xác đáng, “có nhầm lẫn khi đánh giá việc hết thời hiệu khởi kiện”. Việc ACB bán nhầm 2.700 lượng vàng xảy ra ngày 24/12/2007, trong khi đó đơn khởi kiện của ông đề ngày 17/12/2009, tức là vẫn nằm trong thời hiệu mà pháp luật cho phép. Ngày 05/10/2011 ông có “đơn khởi kiện bổ sung” trình bày rằng việc ACB bán nhầm 2.700 lượng trên là giao dịch vô hiệu do nhầm lẫn nên đã yêu cầu tuyên bố giao dịch này vô hiệu.
Bình luận về vấn đề này, luật sư Nguyễn Minh Thuận – Công ty luật hợp danh Sài Gòn Việt Nam (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho rằng, việc “khởi kiện bổ sung” là để bổ sung đơn kiện ngày 17/12/2009, nhằm làm rõ hơn đơn khởi kiện ban đầu, chứ đơn khởi kiện bổ sung này hoàn toàn không “thay thế” đơn khởi kiện ngày 17/12/2009.
“Ở đơn khởi kiện này ông Nghĩa nêu ra 02 hướng của vấn đề là: ACB đã có lỗi, gây thiệt hại cho ông Nghĩa; và bản chất của giao dịch trên là vô hiệu do ACB nhầm lẫn” – luật sư Thuận nói – “Như vậy, giả sử vấn đề thứ hai (được bổ sung) đã hết thời hiệu khởi kiện thì Toà phải xem xét cho vấn đề thứ nhất (tức ACB đã có lỗi, gây thiệt hại cho ông Nghĩa) như phân tích trên, chứ không thể chỉ dựa vào việc “yêu cầu tuyên bố giao dịch hết thời hiệu” để cho rằng cả việc khởi kiện ban đầu ngày 17/12/2009 đã hết thời hiệu khởi kiện”.
Về vấn đề này, tại phiên toà phúc thẩm, đại diện Viện Phúc thẩm - Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao tại TP.HCM cũng đã đề nghị Hội đồng xét xử cấp phúc thẩm chấp nhận yêu cầu này của ông Nghĩa, tức yêu cầu ACB phải trả cho ông Nghĩa 2.700 lượng vàng.
Bách Linh
