Cơ quan ngoại giao vào cuộc
Theo dự kiến, cuối tháng 10 này, tổ máy số 1 Nhiệt điện Long Phú sẽ đi vào vận hành nhưng trao đổi với PLVN, ông Hà Đình Niên - Phó Ban quản lý Dự án Điện lực Long Phú cho hay, tính đến thời điểm hiện nay, tổng tiến độ chung theo hợp đồng EPC dự án này đạt con số 77%, bao gồm cả gia công, mua sắm và lắp đặt thiết bị. Trong đó, các hạng mục khác dù vẫn đang thi công, nhưng phần lắp đặt hạng mục quan trọng nhất - đó là bộ phận tuabin hơi và máy phát điện, thì vẫn đang bị dừng vô thời hạn vì liên quan đến… Chính phủ Mỹ.
Ông Niên cũng cho biết, toàn bộ hệ thống chuẩn bị cho lắp đặt phần thiết bị chính đã xong từ cuối năm 2017. Nếu theo đúng tiến độ thì thời điểm này đang lắp đặt tua binhơi và máy phát điện. Nhưng toàn bộ phần việc này trên thực tế bị đình lại… vô thời hạn, do Nhà thầu Power Machines (Nga) bị dừng cung cấp hàng loạt thiết bị đặt mua từ Mỹ. Được biết, phần thiết bị đặt mua từ General Electric (Mỹ) đã thiết kế xong nhưng chưa kịp chuyển về Việt Nam thì vướng phải lệnh cấm vận của Mỹ đối với Nga.
Ngay sau khi có lệnh cấm vận (23/1/2018), tất cả các bên liên quan đến Dự án điện Long Phú 1 đều tiến hành báo cáo lên Bộ Công thương, Chính phủ để xin hướng chỉ đạo, giải quyết. Các cơ quan ngoại giao cấp nhà nước cũng đã vào cuộc để tháo gỡ nhưng đến nay vẫn chưa có bất kỳ một hồi âm nào để có thể giải quyết câu chuyện tiến độ Nhà máy điện Long Phú.
Cũng theo ông Niên, ngay khi có lệnh cấm vận, đại diện Genaral Electric (GE) cũng đã ngừng làm việc với nhà thầu Nga Power Machines (PM), tất cả mọi thông tin liên quan đến việc mua bán thiết bị, GE đều thông tin trực tiếp đến chủ đầu tư - Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN). Đặc biệt, ngay đầu tháng 2/2018, đại diện GE đã sang Việt Nam, làm việc trực tiếp với PVN, đề nghị xin tiếp tục hợp đồng bằng cách chuyển giao hợp đồng cho bên thứ 3 (trong trường hợp này là PVN hoặc một đơn vị thành viên PVN).
Tuy nhiên, kể cả khi thực hiện phương án ký hợp đồng trực tiếp với chủ đầu tư (không qua nhà thầu PM chỉ định) thì GE vẫn phải xin phép chính phủ Mỹ vì lệnh đưa ra là cấm vận tất cả các công ty của Mỹ không được trực tiếp hoặc gián tiếp thực hiện các công việc liên quan đến Nga.
Được biết hiện nay, PVN vừa xin phép chuyển giao hợp đồng trực tiếp với Mỹ, vừa tiến hành các thủ tục đàm phán lại hợp đồng mua các thiết bị tuabin hơi và máy phát điện với GE. Nguồn tin của PLVN cho hay, mới đây, GE đã lại sang Việt Nam cập nhật các thông tin liên quan đến việc chuyển giao hợp đồng, nhưng phía GE chưa thể có lộ trình chính xác, cụ thể về thời điểm chuyển giao và thông tin mới nhất GE cung cấp vẫn là “đang cố gắng hết sức”.
| |
| Nhà thầu PM (Nga) đang đàm phán chuyển sang thanh toán bằng đồng Euro thay vì USD với các nhà thầu |
Chờ đến bao giờ?
Trao đổi với PLVN, đại diện Ban quản lý Dự án Điện lực Long Phú cho biết thêm, hệ thống tuabin là hạng mục gây ra ảnh hưởng lớn nhất và mất nhiều thời gian nhất khi thực hiện một dự án nhiệt điện, và hiện nay hạng mục này chưa biết khi nào mới tiếp tục được thực hiện. Riêng hệ thống lò hơi vẫn đang triển khai lắp đặt bình thường. Các hệ thống trước của tuabin như máy biến áp cũng đang triển khai làm móng; cảng than cũng đã hoàn thành đóng 70% cọc và vẫn tiếp tục thi công…
Thực tế, ngoài việc bị ảnh hưởng ở hạng mục quan trọng nhất, một số thiết bị châu Âu do nhà thầu PM đặt hàng cũng đang gây ảnh hưởng đến tiến độ dự án do không thanh toán được bằng đồng USD. PM đã dự kiến chuyển sang thanh toán bằng đồng Euro, nhưng cũng mới chỉ đang tiến hành đàm phán.
Ngoài ra, PM cũng phải tiến hành đàm phán chuyển sang thanh toán bằng đồng Euro hoặc đồng Rup với một số nhà thầu Hàn Quốc. Tương tự, các nhà thầu Việt cũng đang được PM tiến hành đàm phán chuyển đồng tiền thanh toán từ đồng USD sang thanh toán bằng đồng Rup hoặc tiền Việt. Tất cả các đàm phán chuyển đồng tiền thanh toán của PM với các đối tác có thể khả thi nhưng việc chờ hệ thống tuabin hơi và máy phát điện từ Mỹ sẽ chưa biết kéo dài đến bao giờ?
Trả lời câu hỏi này , ông Nguyễn Doãn Toàn - Trưởng ban Quản lý Dự án Điện lực Long Phú nói: Bộ Ngoại giao Việt Nam đã làm việc với Đại sứ Mỹ, và Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ cũng đã làm việc với Bộ Ngoại giao Mỹ. Hiện giờ, cấp độ công việc đã chuyển sang ở cấp nhà nước, vì thế phải chờ quy trình. Tuy nhiên, đại diện Nhà máy điện Long Phú cũng khẳng định: “Không thể chờ quá năm nay”.
Theo nguồn tin riêng của PLVN, nhà thầu Nga PM đã đề xuất phương án, trong trường hợp không có động thái gì thay đổi từ phía Chính phủ Mỹ, PM sẽ tiến hành chế tạo gia công toàn bộ thiết bị cung cấp cho dự án này. Nhưng phương án trên chưa được PVN xem xét do nếu thực hiện theo phương án trên, sẽ khó có thể kiểm soát được những hệ luỵ sau đó. Điều đáng lo ngại nhất là dự án có thể chậm tiến độ đến 4 năm nếu thực hiện theo phương án vừa nêu.
PVN hiện vẫn đang hy vọng sẽ có hồi âm sớm từ phía Mỹ vì đây là phương án khả thi và hiệu quả nhất, tránh được tổn thất nặng nề đối với các bên. Theo PVN, với việc GE đã đầu tư khá nhiều dự án về năng lượng tái tạo ở Việt Nam, thì việc chuyển giao hợp đồng mua bán thiết bị từ GE sang PVN không gặp vấn đề gì lớn?