Thu - chi chặt chẽ, minh bạch
Thực hiện khoản 6 Điều 19 Nghị định 110/2018/NĐ-CP ngày 29/8/2018 của Chính phủ quy định về quản lý và tổ chức lễ hội, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 04/2023/TT-BTC ngày 19/01/2023 hướng dẫn quản lý, thu chi tài chính cho công tác tổ chức lễ hội và tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội. Thông tư có hiệu lực thi hành kể từ ngày 19/3/2023.
Theo đó các nguồn tài chính để tổ chức lễ hội bao gồm: Tiền công đức, tài trợ cho hoạt động lễ hội, hỗ trợ, đóng góp tự nguyện của tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước. Thu từ hoạt động dịch vụ trong khu vực tổ chức lễ hội, bao gồm cho thuê địa điểm bán hàng lưu niệm, đồ ăn uống, quay phim, chụp ảnh, trông giữ xe, vận chuyển du khách và dịch vụ khác phù hợp với quy định của địa phương; Tiền lãi phát sinh trên tài khoản tiền gửi mở tại Kho bạc Nhà nước (KBNN), ngân hàng thương mại (NHTM) theo quy định; Ngân sách nhà nước (NSNN) hỗ trợ đối với lễ hội truyền thống (nếu có).
Về tiếp nhận, quản lý, sử dụng kinh phí cho công tác tổ chức lễ hội, Thông tư quy định chi tiết theo các chủ thể tổ chức lễ hội, gồm: Lễ hội do cơ quan nhà nước tổ chức và lễ hội không phải do cơ quan nhà nước tổ chức:
Trong đó lưu ý, trường hợp tiếp nhận bằng tiền mặt phải cử người tiếp nhận; mở sổ ghi chép đầy đủ số tiền đã tiếp nhận. Đối với số tiền mặt tạm thời chưa sử dụng thì gửi vào tài khoản mở tại KBNN hoặc NHNN để bảo đảm việc quản lý an toàn, minh bạch các khoản kinh phí cho tổ chức lễ hội đã tiếp nhận.
Các khoản chi phải có đầy đủ hóa đơn, chứng từ hợp pháp, hợp lệ theo quy định và phải mở sổ kế toán hạch toán đầy đủ các khoản thu, chi cho công tác tổ chức lễ hội; kết thúc năm tài chính, lập báo cáo quyết toán kinh phí tổ chức lễ hội.
Thông tư quy định chi tiết nội dung chi tổ chức lễ hội; mức chi do Trưởng Ban tổ chức lễ hội quyết định theo Quy chế tổ chức, tài chính lễ hội, bảo đảm phù hợp với tình hình thực tế, tiết kiệm, hiệu quả; khuyến khích thực hiện theo chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi ngân sách do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định.
Đối với lễ hội không phải do cơ quan nhà nước tổ chức, Thông tư quy định, tổ chức, cá nhân tổ chức lễ hội phải mở sổ sách ghi chép đầy đủ các khoản thu, chi cho công tác tổ chức lễ hội; tự quyết định và chịu trách nhiệm về việc tiếp nhận, quản lý và sử dụng kinh phí cho công tác tổ chức lễ hội, bảo đảm phù hợp với tôn chỉ, mục đích tổ chức lễ hội và quy định của pháp luật.
Về chi NSNN hỗ trợ đối với lễ hội truyền thống, Thông tư quy định NSNN hỗ trợ hoạt động phục dựng, phát huy giá trị lễ hội truyền thống nhằm khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc, duy trì các giá trị văn hóa đặc sắc, tiêu biểu, đáp ứng đời sống tinh thần của nhân dân.
Thông tư cũng lưu ý,các khoản chi hỗ trợ lễ hội truyền thống chỉ được thực hiện khi có dự toán được cấp có thẩm quyền giao và phải bảo đảm đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định.
Quy trình tiếp nhận tiền công đức, tài trợ
Về quản lý, thu chi tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội, Thông tư quy định tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội bao gồm các khoản hiến, tặng cho, tài trợ của tổ chức, cá nhân cho việc bảo vệ, phát huy giá trị di tích và hoạt động lễ hội dưới hình thức: Bằng tiền mặt, tiền chuyển khoản; các loại giấy tờ có giá, kim khí quý, đá quý theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
Theo đó.phải mở tài khoản tại KBNN hoặc NHTM để phản ánh việc tiếp nhận, quản lý và sử dụng tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội theo hình thức chuyển khoản, phương thức thanh toán điện tử.
Đối với tiếp nhận tiền mặt, cử người tiếp nhận, mở sổ ghi chép đầy đủ số tiền đã tiếp nhận. Đối với tiền trong hòm công đức (nếu có), định kỳ hằng ngày hoặc hằng tuần thực hiện kiểm đếm, ghi tổng số tiền tiếp nhận; các khoản tiền đặt không đúng nơi quy định, không phù hợp với việc thực hiện nếp sống văn minh tại di tích được thu gom để kiểm đếm hoặc bỏ vào hòm công đức để kiểm đếm chung. Đối với số tiền mặt tạm thời chưa sử dụng thì gửi vào tài khoản mở tại KBNN hoặc NHTM để bảo đảm việc quản lý an toàn, minh bạch các khoản công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội đã tiếp nhận.
Về quản lý, sử dụng tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội: Thông tư quy định chi tiết theo 5 chủ thể là chủ sở hữu hoặc được giao quản lý, sử dụng di tích, bao gồm: Người đại diện cơ sở tín ngưỡng, người đại diện cơ sở tôn giáo, chủ sở hữu di tích tư nhân, đơn vị sự nghiệp công lập, ban quản lý di tích kiêm nhiệm;
Ngoài ra, Thông tư quy định chi tiết các nội dung chi bảo vệ và phát huy giá trị di tích. Mức chi do người đứng đầu của tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu hoặc được giao quản lý, sử dụng di tích quyết định, bảo đảm phù hợp với tình hình thực tế, tiết kiệm, hiệu quả; khuyến khích thực hiện theo chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi ngân sách do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định.
Theo đại diện Bộ Tài chính, với các quy định nêu trên, Nhà nước không quản lý tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội đối với cơ sở tín ngưỡng, tổ chức tôn giáo. Các cơ sở tín ngưỡng, tổ chức tôn giáo tự quyết định và chịu trách nhiệm về tiếp nhận, quản lý, sử dụng tiền công đức, tài trợ cho việc bảo vệ, phát huy giá trị di tích và hoạt động lễ hội, bảo đảm phù hợp với quy định của pháp luật.
