Các hệ sinh thái dẫn đầu
Trên thế giới, nhắc đến khởi nghiệp là nhắc đến Thung lũng Silicon, nơi được cho là “cái nôi” đã sinh ra nhiều huyền thoại nổi tiếng thế giới. Đó là Steve Jobs, biểu tượng của ngành công nghiệp công nghệ, nhà sáng lập của Apple - hãng công nghệ hàng đầu thế giới. Đó là Mark
Zuckerberg, người có nền tảng truyền thông xã hội thu hút 3,88 tỷ người dùng hoạt động hàng tháng trên khắp thế giới. HP - nhà sản xuất máy tính cá nhân đầu tiên, được coi là người đã xây dựng nên Thung lũng Silicon. Thành công của họ và nhiều thành công khác đã đưa tên tuổi của Thung lũng Silicon thành miền đất hứa mà bất cứ ai có giấc mơ, hoài bão về khởi nghiệp cũng mong một lần được đặt chân đến. Nơi đây chính là điển hình của một hệ sinh thái khởi nghiệp trên thế giới.
Những năm gần đây, khái niệm về hệ sinh thái khởi nghiệp được sử dụng rộng rãi trong ngữ cảnh sáng tạo và kinh doanh. Dù không có định nghĩa riêng, chính thức về hệ sinh thái khởi nghiệp và cụm từ này được sử dụng theo nhiều cách khác nhau trong nhiều trường hợp, song về cơ bản, nó đề cập đến một khu vực địa lý cụ thể , nơi tập trung đông đảo các công ty và công ty khởi nghiệp. Khu vực này có phạm vi tự do vì vậy không lấy làm lạ khi mà hệ sinh thái khởi nghiệp có thể là từ một vài tòa nhà cho đến cả một quốc gia.
Đương nhiên sự thành công của một hệ sinh thái càng không phụ thuộc vào diện tích mà phụ thuộc vào các thành viên chính – các công ty khởi nghiệp và sức mạnh kinh tế của hệ sinh thái đó. Chính vì lẽ đó mà Thung lũng Silicon, nơi có diện tích chỉ hơn 4.000 km2 vẫn giữ vị trí hàng đầu trong số các hệ sinh thái khởi nghiệp từ năm 2012, theo Báo cáo Hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu 2023 của Startup Genome (một tổ chức chuyên đánh giá các hệ sinh thái khởi nghiệp trên thế giới). Tiếp theo là Thành phố New York và London ở vị trí thứ 2 và 3, Los Angeles chiếm vị trí thứ 4 và Tel Aviv ở vị trí thứ 5. Cũng theo báo cáo, năm hệ sinh thái hàng đầu này chiếm tổng cộng 4 nghìn tỷ USD giá trị hệ sinh thái, 53% tổng giá trị tích lũy của 30 hệ sinh thái hàng đầu, trong khi, 25 hệ sinh thái còn lại có tổng giá trị 3,6 nghìn tỷ USD và Bắc Mỹ vẫn là khu vực dẫn đầu toàn cầu về số lượng hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ trong bảng xếp hạng.
 |
AI tiếp tục được dự đoán “làm mưa làm gió” và trở thành xu hướng khởi nghiệp trong năm nay . (Ảnh: Mediastandard) |
Một trong những cái tên nổi bật khác trong top 10 có thể kể đến như đại diện duy nhất của Đông Nam Á là Singapore. Trong đó, Singapore lần đầu tiên lọt vào top 10 hệ sinh thái hàng đầu, tăng 10 bậc một cách ấn tượng từ vị trí thứ 18 năm 2022. Hệ sinh thái đã tăng 100% về số lần thoái vốn trên 1 tỷ USD lên tổng số 4. Hệ sinh thái cũng có số lượng giao dịch ở giai đoạn đầu tăng 33%.
Với hơn 4.000 công ty khởi nghiệp công nghệ và hơn 400 công ty đầu tư mạo hiểm, Singapore hiện có 18 kỳ lân (startup được định giá trên 1 tỷ USD), nhiều hơn bốn lần so với mức trung bình toàn cầu là 4 với Grab là công ty có giá trị cao nhất - 40 tỷ USD. Theo các chuyên gia, động lực chính tạo nên thành công này của Singapore phần lớn đến từ những nỗ lực xây dựng môi trường phát triển lý tưởng cho các startup, qua đó tạo nền tảng vững chắc để thu hút vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó, chính phủ Singapore luôn khuyến khích thực hiện các sáng kiến và ban hành chính sách kinh doanh, nhằm tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp bên trong và bên ngoài. Nhờ vậy, nước này đang ngày càng củng cố vị thế quốc gia như một điểm đến ưa thích cho các startup công nghệ ở châu Á.
Xu hướng khởi nghiệp năm 2024
Dù trên bảng xếp hạng hệ sinh thái khởi nghiệp dẫn đầu toàn cầu hầu hết vẫn là những cái tên quen thuộc. Tuy nhiên, đứng trước năm 2023 nhiều sóng gió và khó khăn của kinh tế thế giới, sự suy giảm của các hệ sinh thái khởi nghiệp hàng đầu là điều không tránh khỏi. Đơn cử với vị trí số 1, Thung lũng Silicon dù chiếm đến 31% tổng giá trị trong 30 hệ sinh thái hàng đầu. Tuy nhiên, trung tâm dẫn đầu toàn cầu lâu đời cũng bị ảnh hưởng trong những tháng gần đây.
Theo hãng tin CNN, năm 2023 được coi là một năm “tuyệt chủng” của giới khởi nghiệp khi các nhà đầu tư đổ hàng tỷ USD vào thị trường này đang không được như kỳ vọng. Báo cáo của hãng Carta (một công ty cung cấp dịch vụ tài chính cho nhiều công ty khởi nghiệp ở Thung lũng
Silicon), riêng trong năm 2023, khoảng 543 công ty khởi nghiệp đã phải đóng cửa, riêng quý 3 trong năm 2023 đã chứng kiến 212 công ty khởi nghiệp đóng cửa, con số cao nhất kể từ khi Carta bắt đầu thu thập dữ liệu. Và đây mới chỉ là con số những công ty khởi nghiệp nằm trong hệ thống thống kê của Carta.
Những con số trên cho thấy 2023 là năm sóng gió với các doanh công ty khởi nghiệp nhiên không phải không có điểm sáng nào trong năm vừa qua. Bên cạnh thực trạng “ngủ đông” trên khắp các lĩnh vực thì năm 2023 được đánh dấu bằng sự trỗi dậy nhanh chóng của AI (công nghệ trí tuệ nhân tạo) tạo sinh. Từ “cú nổ” ChatGPT đến hình đại diện AI, AI tổng quát đã mang đến nhiều sản phẩm thú vị cho người dùng trên toàn thế giới. Năm 2023 có thể được gọi là “Kỷ nguyên Trí tuệ nhân tạo” khi hàng trăm công ty khởi nghiệp, công cụ và phần mềm ra đời.
Năm 2024 được dự đoán sẽ mang đến cả thách thức và cơ hội cho các công ty khởi nghiệp khi tiếp tục thanh lọc thị trường nhưng cũng sẽ là năm mang lại những cơ hội mới cho các công ty khởi nghiệp nếu biết tận dụng. Khi kinh tế toàn cầu vẫn năng động, các công ty khởi nghiệp phải đối mặt với bối cảnh đang thay đổi với những thách thức và cơ hội rõ rệt. Tuy nhiên, sự thay đổi này mở ra cánh cửa cho các công ty khởi nghiệp có thể đưa ra các giải pháp cho các vấn đề cấp bách, từ các ngành công nghiệp không carbon đến dân chủ hóa tài chính,…
 |
Top 10 hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu 2023 . (Nguồn: Startup Genome) |
Trong xu thế xanh, phát triển bền vững cùng với sự đón nhận của toàn cầu, dự đoán AI tiếp tục “làm mưa làm gió” và trở thành xu hướng khởi nghiệp trong năm nay. Ngay từ những tháng đầu năm, các công ty khởi nghiệp AI đang chuẩn bị khai thác các xu hướng mới nổi và xây dựng các giải pháp mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng.
Vào năm 2024, cộng đồng công ty khởi nghiệp thế giới liên tục nhận được những tín hiệu tích cực về xu hướng AI. Sẽ chứng kiến ngày càng nhiều công ty khởi nghiệp AI theo hướng đi sâu vào các lĩnh vực chuyên biệt, giải quyết các thách thức của ngành thích hợp. Từ tài chính, chăm sóc sức khoẻ, dịch vụ khách hàng, vận tải, hậu cần, quản lý chuỗi công ứng,… đều có thể là “mảnh đất màu mỡ” cho các công ty khởi nghiệp AI thử sức. Cách tiếp cận theo hướng đi vào từng ngành cho phép AI tùy chỉnh theo các sắc thái của ngành, thúc đẩy quy mô và tăng trưởng.
Nhìn chung, các công ty khởi nghiệp dựa trên AI vào năm 2024 có thể sẽ xác định lại các mô hình kinh doanh truyền thống bằng cách tập trung vào các nhu cầu cụ thể của ngành và tạo điều kiện triển khai dễ dàng. Rõ ràng, những xu hướng này sẽ cho phép ngay cả các công ty phi công nghệ nhận ra toàn bộ tiềm năng của trí tuệ nhân tạo.
Ngoài ra, ngành năng lượng tái tạo cũng được coi là xu hướng triển vọng trong năm 2024. Chuyển đổi năng lượng đang là xu thế tất yếu không thể đảo ngược trên toàn thế giới, do đó các công ty khởi nghiệp có thể thu hút được các khoản đầu tư kỷ lục từ các ngành có liên quan. Sàn thương mại điện tử, sức khoẻ tinh thần, công nghệ thực phẩm,… cũng là những xu hướng hứa hẹn sẽ mang lại một hành trình hấp dẫn cho các công ty khởi nghiệp toàn cầu.
Hệ sinh thái khởi nghiệp (startup ecosystem) là cách thức một quốc gia hay một thành phố thiết lập để thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp tại địa phương. Đây là nơi để các tác nhân như các nhà đầu tư thiên thần/mạo hiểm, các ngân hàng/các thực thể tài chính, các trường đại học, doanh nghiệp, các cơ quan khu vực nhà nước,… kết nối với nhau nhằm thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp sáng tạo. Hệ sinh thái khởi nghiệp được nhiều nơi trên thế giới quan tâm kiến tạo tốt nhất nhằm hình thành và phát triển nhanh chóng, bền vững các công ty khởi nghiệp sáng tạo.
