Ông Phạm Minh Chính sinh năm 1958 tại xã Hoa Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa.
Ông từng là lưu học sinh được cử đi học tại Rumani và tốt nghiệp Kỹ sư ngành Xây dựng. Ông có học hàm, học vị là phó giáo sư, tiến sĩ Luật.
Ông từng công tác tại Cục Nghiên cứu Khoa học, Kinh tế và Kỹ thuật, Bộ Nội vụ, có nhiệm kỳ làm Bí thư thứ nhất tại Đại sứ quán Việt Nam tại Rumani.
Công tác tại Bộ Công an kể từ 1996, ông từng giữ các vị trí Phó Cục trưởng, rồi Cục trưởng, sau đó được bổ nhiệm làm Tổng cục trưởng Tổng cục Hậu cần - Kỹ thuật. Ông được bổ nhiệm làm Thứ trưởng Bộ Công an (8/2010).
Ông được phong hàm Thiếu tướng Công an nhân dân (2007), Trung tướng (2010).
Ông là ủy viên BCH TƯ Đảng khóa 11, được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh (8/2011). Tháng 4/2015, ông được Bộ Chính trị điều động phân công giữ chức Phó trưởng Ban Tổ chức TƯ.
Ông là ủy viên BCH TƯ khóa 12, ủy viên Bộ Chính trị khóa 12.