Phát triển AI và bán dẫn: Việt Nam có đang nắm bắt cơ hội "4.000 năm có một"?

Việt Nam có đủ thời cơ để “vươn mình”

Chia sẻ tại Hội nghị Quốc tế về Trí tuệ Nhân tạo và Bán dẫn (AISC) 2025 do Aitomatic (Mỹ) và Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) tổ chức ngày hôm qua (12/3), ông Christopher Nguyễn - CEO của Aitomatic khẳng định: AI và bán dẫn hiện đang là trụ cột cho tương lai của nền kinh tế số. Đặc biệt, hai thành tố “AI” và “bán dẫn” có sự song hành. Dễ thấy nhất, AI giúp tự động hóa quá trình sản xuất bán dẫn, dự đoán và phát hiện lỗi sản phẩm, cải thiện chất lượng và hiệu suất sản xuất.

Ông đưa ví dụ đến năm 2030, một số nhà máy sản xuất, đặc biệt là những cơ sở sản xuất tiên tiến, sẽ yêu cầu những tiêu chuẩn khắt khe hơn. Chẳng hạn trong quy trình xử lý bằng plasma, các thông số như đường kính nhiên liệu, áp suất, nhiệt độ và hàng chục yếu tố khác để đảm bảo độ chính xác gần như tuyệt đối. AI sẽ góp phần đảm bảo sự chính xác này.

“AI không thể phát triển nếu không có bán dẫn, và ngược lại, ngành bán dẫn đang thay đổi nhanh chóng nhờ những tiến bộ trong AI. Đây là một mối quan hệ cộng sinh, nơi cả hai cùng thúc đẩy nhau tiến lên”, ông nói.

Ông Christopher Nguyễn, Nhà sáng lập, Aitomatic (Ảnh: Thanh Hà).

Về bức tranh công nghệ nói chung, ông Christopher Nguyễn dẫn quy luật Moore, khẳng định tốc độ phát triển của AI và bán dẫn đang rất nhanh chóng. Cứ mỗi 18 tháng, công nghệ vi xử lý lại có sự cải tiến đáng kể.

Còn về thị trường, thế giới đang chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc với nhu cầu chip xử lý AI dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh trong những năm tới. Những nước như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc đang đẩy mạnh đầu tư vào lĩnh vực này. Cuộc đua giữa các quốc gia hàng đầu về công nghệ vô cùng gay cấn.

Trong bối cảnh đó, chuyên gia Christopher Nguyễn cho rằng Việt Nam có cơ hội trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Với lợi thế về vị trí địa lý, nguồn nhân lực trẻ và chính sách khuyến khích đầu tư, Việt Nam có tiềm năng thu hút các tập đoàn công nghệ hàng đầu đến đặt nhà máy sản xuất và trung tâm nghiên cứu.

Các doanh nghiệp quốc tế cũng đánh giá rất cao Việt Nam có những bước tiến lớn trong việc đầu tư vào hạ tầng AI và bán dẫn, đặc biệt thông qua các chương trình khuyến khích đổi mới sáng tạo và thu hút đầu tư nước ngoài. “Nhật Bản muốn đầu tư vào Việt Nam. Hàn Quốc muốn đầu tư vào Việt Nam. Đài Loan cũng muốn đầu tư vào Việt Nam. Và thậm chí xét về địa chính trị, đây là một lợi thế cho Việt Nam”, ông Christopher Nguyễn nhận định.

Tuy nhiên theo ông Christopher Nguyễn, Việt Nam cần giải quyết một số thách thức quan trọng để có thể thực sự “vươn mình” trong lĩnh vực này.

Trước hết là nguồn nhân lực. Việt Nam có lợi thế với dân số trẻ, tiếp thu nhanh công nghệ, nhưng vẫn thiếu hụt các chuyên gia AI và kỹ sư bán dẫn trình độ cao. Ông cho rằng các chương trình đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cần được ưu tiên. Các chương trình này không nên dừng lại ở bậc giáo dục đại học, thay vào đó cần sự hợp tác giữa các doanh nghiệp và trường đại học để tạo điều kiện cho sinh viên thực hành, tiếp cận công nghệ mới.

Về cơ sở hạ tầng công nghệ, chuyên gia Christopher Nguyễn góp ý Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào các trung tâm dữ liệu lớn, khu công nghệ cao và hệ thống mạng lưới điện toán tiên tiến. Đặc biệt, các doanh nghiệp cần một hệ sinh thái công nghệ hoàn chỉnh sẽ giúp dễ dàng triển khai các ứng dụng AI và thúc đẩy đổi mới trong ngành bán dẫn.

Đặc biệt, theo ông Christopher Nguyễn là môi trường pháp lý. Việt Nam cần xây dựng một khung pháp lý rõ ràng, linh hoạt để hỗ trợ sự phát triển của AI và bán dẫn, đồng thời tạo ra sân chơi minh bạch, thu hút các doanh nghiệp nước ngoài. Hoàn thiện chính sách bảo vệ dữ liệu, sở hữu trí tuệ và các quy định liên quan sẽ giúp ngành công nghiệp AI và bán dẫn phát triển bền vững hơn.

Đánh giá về cơ hội phát triển AI và bán dẫn của Việt Nam, ông Christopher Nguyễn khẳng định: “Nhiều người nói đây là cơ hội chỉ có một lần trong đời. Tôi nói không, đây là cơ hội của 4.000 năm của Việt Nam".

Cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp

Phát biểu tại Hội thảo, ông Vũ Quốc Huy - Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia - cho rằng trong bối cảnh AI và bán dẫn đóng vai trò chủ chốt trong chuyển đổi số, Việt Nam đang tích cực đón nhận cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư, xem đây là các trụ cột chiến lược để phát triển. Với vị trí địa lý thuận lợi, lực lượng lao động chất lượng cao, cơ sở hạ tầng hiện đại và chính sách đầu tư cởi mở, Việt Nam đang trở thành trung tâm công nghệ mới của khu vực.

Ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (Ảnh: Thanh Hà).

Ông nhấn mạnh Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế là một trong những trung tâm công nghệ mới nổi tại Đông Nam Á. Việc hợp tác với các tập đoàn lớn như Google, NVIDIA và Meta AI không chỉ giúp Việt Nam tiếp cận công nghệ tiên tiến mà còn tạo nền tảng để phát triển các giải pháp AI trong nước.

Bên cạnh đó, Chính phủ Việt Nam cam kết tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp công nghệ, từ việc hỗ trợ nghiên cứu đến việc mở rộng mạng lưới hợp tác quốc tế. Sáng kiến cung cấp hơn 1.000 học bổng AI cho sinh viên Việt Nam, hợp tác với Google, là một trong những bước đi nhằm phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực này.

“AISC 2025 tạo điều kiện cho sự hợp tác và các cuộc thảo luận mang tính đột phá nhằm định hình tương lai của trí tuệ nhân tạo (AI) và ngành bán dẫn. Tôi kêu gọi tất cả các đại biểu tận dụng cơ hội này để xây dựng mối quan hệ hợp tác vững chắc và thúc đẩy sự tiến bộ công nghệ”, ông Huy nói.

Nhiều ngành chứng kiến bước đột phá nhờ AI

Tại hội thảo, lãnh đạo từ nhiều doanh nghiệp hàng đầu trong và ngoài nước đã mang đến những góc nhìn đa dạng về ứng dụng AI để tạo ra những cú bứt phá ngoạn mục trong kinh doanh, sản xuất.

Trong lĩnh vực ngân hàng, ông Bùi Hải Quân - Phó chủ tịch Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) - chia sẻ nhận thức được vai trò của công nghệ, của AI, từ rất sớm, đơn vị đã kiên định lựa chọn làm chủ công nghệ thay vì chỉ đơn thuần đi theo thị trường. Ngân hàng đã xây dựng Ecosystem - một hệ sinh thái số liền mạch và mạnh mẽ kết nối chặt chẽ các công ty thành viên trong tập đoàn, hoạt động đa lĩnh vực từ ngân hàng đến tài chính tiêu dùng, chứng khoán, bảo hiểm số…

Ông Bùi Hải Quân - Phó Chủ tịch Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) (Ảnh: Thanh Hà).

Tất cả hệ sinh thái của VPBank đều lấy công nghệ làm trọng tâm, như app VPBank NEO có hơn 10 triệu người dùng, xử lý 600 triệu giao dịch/năm, OPES (bảo hiểm) đạt doanh thu 2.600 tỷ đồng năm 2024 với chỉ 110 nhân sự. Đặc biệt, Cake by VPBank, ra mắt đầu năm 2021, đến nay trở thành ngân hàng số hàng đầu Việt Nam với chỉ 250 nhân sự, nhưng phục vụ tới 5 triệu khách hàng, xử lý trung bình 700.000 hồ sơ cấp tín dụng mỗi tháng.

Tháng 2/2025, Cake được The Asian Banker Toàn cầu (TAB Global) công nhận trong Top 100 ngân hàng số hàng đầu thế giới, đồng thời cũng được vinh danh là “Ngân hàng số tốt nhất Việt Nam”.

Cũng theo ông Quân, VPBank xác định rõ tầm nhìn chiến lược trong việc trở thành cầu nối đưa Việt Nam hội nhập sâu rộng với thế giới, thông qua các nền tảng số mạnh mẽ, đưa công nghệ tiên tiến nhất về Việt Nam, đồng thời giới thiệu năng lực công nghệ và đổi mới sáng tạo của Việt Nam ra quốc tế.

Mang đến góc nhìn về ứng dụng AI trong lĩnh vực sản xuất chip, bà Anna Goldie - chuyên gia cấp cao về nghiên cứu khoa học, Google - nhận định rằng: trong khi nhu cầu tính toán của AI đang tăng trưởng theo cấp số nhân, năng lực phần cứng lại không theo kịp, tạo ra một khoảng cách ngày càng lớn.

Để giải quyết vấn đề này, các công nghệ AI mới như AlphaChip - một phương pháp thiết kế chip bằng AI - đã được giới thiệu. Bà cho rằng nhờ ứng dụng AI, quá trình thiết kế chip được tăng tốc đáng kinh ngạc, đồng thời giúp giảm chi phí và tối ưu hóa hiệu suất.

Bà Anna Goldie, Chuyên gia cấp cao về nghiên cứu khoa học, Google. (Ảnh: Thanh Hà).

“Để khai thác tối đa tiềm năng của AI, cần rút ngắn chu kỳ thiết kế chip, cải tiến các thuật toán và tận dụng tối đa dữ liệu. Trong tương lai, AI không những giúp cải tiến phần cứng còn góp phần định hình những đột phá trong nhiều lĩnh vực khác, từ y tế, tài chính đến sản xuất công nghiệp”, bà Anna Goldie nói.

Cụ thể, bà Anna Goldie giới thiệu phương pháp AlphaChip sử dụng AI để tối ưu hóa bố cục linh kiện trên chip, giúp giảm độ trễ, tiết kiệm điện năng và tối ưu diện tích sản xuất. AI có thể cải thiện quá trình thiết kế chip bằng cách rút ngắn thời gian và nâng cao hiệu suất sản phẩm. AlphaChip đã được áp dụng vào các thế hệ Google TPUs gần đây, mang lại hiệu quả đáng kể so với phương pháp thiết kế truyền thống.

Trong khi đó, ông Trần Thanh Long - giáo sư Đại học Warwick chia sẻ thêm về những nỗ lực trên thế giới đang giúp gia tăng sức mạnh cho AI và công nghệ bán dẫn. Chẳng hạn, ông đề cập cách sử dụng bộ nhớ lưu trữ (memory stores) và lý thuyết Bayes để cải thiện hiệu suất và khả năng mở rộng của trí tuệ nhân tạo (AI). Bộ nhớ lưu trữ giúp AI ghi nhớ thông tin lâu dài và sử dụng dữ liệu quá khứ để tối ưu hóa quyết định.

“Lý thuyết Bayes hỗ trợ AI trong việc điều chỉnh xác suất dự đoán dựa trên dữ liệu mới, giúp hệ thống học tập nhanh chóng và hiệu quả hơn. Sự kết hợp này làm giảm yêu cầu về tài nguyên tính toán trong khi vẫn đảm bảo độ chính xác cao”, ông Long lý giải.

Ngoài ra, phương pháp này giúp AI hoạt động mượt mà hơn trong các lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe, sản xuất công nghiệp, và tự động hóa. Đặc biệt, AI có thể xử lý dữ liệu tốt hơn mà không cần dựa quá nhiều vào các trung tâm dữ liệu lớn, giúp tiết kiệm chi phí và tài nguyên. Nhờ đó, các hệ thống thông minh hơn, hiệu quả hơn và có khả năng tự điều chỉnh mà không cần đến lượng dữ liệu khổng lồ.

Lần đầu tiên, hơn 1.000 lãnh đạo, chuyên gia với sự góp mặt của các tên tuổi lớn như Google, IBM, Meta, Intel, TSMC, Samsung, MediaTek, Tokyo Electron, Panasonic, Qorvo, Marvell và các tập đoàn công nghệ từ Silicon Valley (Mỹ) quy tụ tại AISC 2025, khẳng định vị thế Việt Nam trong ngành AI và bán dẫn toàn cầu.

Chương trình Hội nghị AISC 2025 tại Hà Nội diễn ra với các hoạt động chính gồm các phiên hội thảo chuyên đề về cách mạng công nghệ bán dẫn - trí tuệ nhân tạo (AI) tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, triển lãm, kết nối đầu tư, kinh doanh…

Đặc biệt, ngày 14/3/2025 tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia, sẽ diễn ra diễn đàn chính sách “Việt Nam chủ động phát triển ngành công nghiệp bán dẫn và trí tuệ nhân tạo trong kỷ nguyên mới” dự kiến có sự tham dự và phát biểu chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam.