Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, lượng phôi thép nhập khẩu về Việt Nam tính đến 15/9/2015 là 1.135.815 tấn với trị giá trên 421 triệu USD.
Đặc biệt, trong hai tháng gần đây (tháng 8 và tháng 9), một số công ty thương mại nhập khẩu phôi thép Trung Quốc khai là phôi thép hợp kim chứa nguyên tố Crom để hưởng thuế suất 0%. Trong tháng 9, lượng phôi thép nhập khẩu theo dạng này lên tới trên 62.017 tấn, trị giá trên 20 triệu USD và dự báo sẽ còn tăng mạnh trong các tháng cuối năm.
Hiệp hội thép Việt Nam (VSA) phân tích: với việc nhập khẩu phôi thép hợp kim chứa nguyên tố Crom, chỉ tính riêng trong hai tháng nói trên, ngân sách nhà nước đã bi thất thu trên 1,89 triệu USD (khoảng 42 tỷ đồng).
Nếu không kịp thời ngăn chặn thì phôi thép hợp kim từ Trung Quốc sẽ tiếp tục gia tăng và khả năng sẽ tăng cao hơn lượng nhập khẩu phôi thép bình quân năm 2015 là 200.000 tấn/ tháng, khiến ngân sách thất thu rất lớn.
Trong khi đó, theo đánh giá của VSA, phôi thép chứa hàm lượng rất nhỏ Crom sẽ không khác biệt gì với phôi thường và vẫn dùng để cán thép xây dựng thông dụng.
VSA cho rằng có thông tin một số doanh nghiệp hiện đang cố tình gian lận, khai sai mã nhập khẩu để hưởng chênh lệch thuế suất. Việc này đã từng xảy ra năm 2014, nhiều doanh nghiệp đã nhập khẩu thép xây dựng hợp kim chứa hàm lượng rất nhỏ Boron về với mục đích trốn thuế và vẫn dùng như thép xây dựng.
Sau đó, trước phản ứng mạnh mẽ của các doanh nghiệp sản xuất thép Việt Nam và SEAISI, Trung Quốc đã hủy bỏ chính sách thuế đối với một số sản phẩm thép hợp kim chưa Boron từ đầu 2015. Các doanh nghiệp Trung Quốc đã thay thế Boron bằng Crom để tiếp tục được hưởng hoàn thuế khi xuất khẩu.
Do đó, sản phẩm thép có chứa nguyên tố hợp kim của Trung Quốc khi nhập khẩu vào Việt Nam ngoài việc được phía Trung Quốc hoàn thuế còn được hưởng thuế suất 0% nên có giá bán rất thấp và ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành thép trong nước.
Trước tình hình này, Hiệp hội thép Việt Nam (VSA) vừa có văn bản khẩn gửi liên bộ: Công Thương, Tài chính, Khoa học & Công nghệ kiến nghị các cơ quan quản lý Nhà nước kiểm soát chặt chẽ hàng nhập khẩu phôi thép hợp kim có chứa nguyên tố hợp kim Crom.
VSA đề nghị Liên bộ thành lập đoàn kiểm tra, giám sát các doanh nghiệp nhập khẩu phôi thép hợp kim Crom trong thời gian vừa qua. Nếu phôi thép được sử dụng để cán thép xây dựng thông thường thì đề nghị truy thu thuế và xử phạt nặng các đơn vị nhập khẩu.
VSA còn đề nghị Bộ Tài chính và Tổng Cục Hải quan dừng thông quan đối với các lô hàng nhập khẩu phôi thép hợp kim chứa Crom. "Doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu phôi thép nếu chứa Crom về chỉ dùng để cán thép xây dựng, phải áp dụng mức thuế suất 9% như thuế suất phôi thép thông thường", ông Hồ Nghĩa Dũng, Chủ tịch VSA kiến nghị.
Đồng thời, đại diện VSA kiến nghị các cơ quan quản lý nhà nước sớm hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, xây dựng hàng rào kỹ thuật ngăn chặn hiệu quả việc nhập khẩu thép hợp kim nhưng chỉ sử dụng vào các mục đích thông thường. Tăng cường công tác kiểm tra sau thông quan nhằm ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại và cạnh tranh không lành mạnh.
