Trước đó, ngày 10/9/2021, Đội Cảnh sát Giao thông số 2 - Công an tỉnh Quảng Ninh đã phối hợp Công an thành phố Cẩm Phả và Hạt Kiểm lâm thành phố Cẩm Phả đã phát hiện một xe tải đang vận chuyển trái phép 3 cá thể rùa hộp trán vàng miền Bắc, 33 cá thể rùa đầu to và 01 cá thể rùa sa nhân.
Cơ quan chức năng sau đó đã bắt giữ phụ xe Nguyễn Đức Trường, người đã nhận “lô hàng” rùa nói trên để vận chuyển. Ngoài ra, bằng các biện pháp nghiệp vụ, qua quá trình mở rộng điều tra, xác minh, lực lượng chức năng đã bắt giữ thêm đối tượng Nguyễn Văn Đặng có liên quan đến việc tiếp nhận và vận chuyển các cá thể rùa trên. Tại cơ quan điều tra, hai đối tượng khai nhận được người khác thuê vận chuyển số lượng rùa trên.
Rùa hộp trán vàng miền Bắc (Cuora galbinifrons), rùa đầu to (Platysternon megacephalum) là các loài ĐVHD lớp bò sát được liệt kê trong Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ ban hành kèm Nghị định 64/2019/NĐ - cấp độ bảo vệ cao nhất theo quy định của pháp luật Việt Nam.
Theo đó, mọi hành vi vận chuyển, buôn bán trái phép bất kì loài động vật hoang dã (ĐVHD) nào thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ đều là hành vi vi phạm pháp luật và bị xem xét xử lý hình sự theo Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017 – BLHS) mà không phụ thuộc vào số lượng, khối lượng hay giá trị tang vật vi phạm.
Đặc biệt, các đối tượng vi phạm đã hoàn toàn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Khoản 3 Điều 244 BLHS với khung hình phạt từ 10-15 năm tù giam nếu có hành vi vi phạm đối với từ 11 cá thể bò sát trở lên thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ như trường hợp trong vụ án này.
Tại phiên tòa ngày 20/6, sau khi cân nhắc các nội dung vụ án và tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, Hội đồng xét xử đã tuyên phạt phụ xe trực tiếp nhận và vận chuyển ĐVHD trái phép là Nguyễn Đức Trường (sinh năm 1996, trú tại xã Minh Tân, huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ) 10 năm 6 tháng tù.
Cùng với phụ xe, đối tượng nhận hàng là Nguyễn Văn Đặng (sinh năm 1971, trú tại xã Hải Đông, thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh) cũng phải nhận mức án 7 năm tù.
Luật Giao thông đường bộ 2008 đã có quy định nghiêm cấm: “Vận chuyển hàng cấm lưu thông, vận chuyển trái phép hoặc không thực hiện đầy đủ các quy định về vận chuyển hàng nguy hiểm, động vật hoang dã” (Điều 8).
Bên cạnh đó, các văn bản hướng dẫn Luật Giao thông đường bộ cũng quy định trách nhiệm của lái xe, phụ xe, người bốc xếp hàng hóa trong việc xác nhận, đảm bảo thông tin về hàng hóa vận chuyển để không vận chuyển hàng cấm.
Tuy nhiên, có một thực tế đáng buồn là vì lợi ích trước mắt, nhiều phụ xe, lái xe vẫn bất chấp quy định của pháp luật để vi phạm khiến tình trạng buôn bán, vận chuyển ĐVHD bằng các phương tiện giao thông đường bộ như xe tải, xe khách vẫn diễn biến hết sức phức tạp trong thời gian vừa qua.
Theo bà Bùi Thị Hà - Phó Giám đốc Trung tâm Giáo dục thiên nhiên (ENV), các đơn vị kinh doanh vận tải, lái xe, phụ xe cần lưu ý tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật có liên quan, đặc biệt là việc kiểm tra hàng hóa và không vận chuyển hàng cấm để tránh những hậu quả pháp lý đáng tiếc.
“Không ai có thể nghĩ rằng chỉ vận chuyển vài chục cá thể rùa có thể lĩnh án hơn 10 năm tù giam. Tuy nhiên, đây là một thực tế. Trong thời gian vừa qua, đã ghi nhận rất nhiều những bản án hơn 10 năm tù giam với các đối tượng phạm tội về ĐVHD.
Pháp luật đang ngày càng nghiêm khắc với loại tội phạm không chỉ tác động đến đa dạng sinh học mà còn gây ảnh hưởng đến hình ảnh đất nước và gia tăng nguy cơ lan truyền các dịch bệnh nguy hiểm này. Hi vọng các đơn vị kinh doanh vận tải, lái xe, phụ xe quán triệt quan điểm không vận chuyện trái phép ĐVHD. Đừng để một chút lợi ích làm “mờ mắt” và rồi phải trả bằng những cái giá quá đắt”, bà Hà nhấn mạnh.