Quảng Ngãi: Lập lại trật tự, kỷ luật trong quản lý khai thác cát

Theo Chủ tịch Đặng Văn Minh, công tác quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh ở tất cả các cấp, ngành, địa phương trong thời gian qua chưa tốt, từ cấp tỉnh đến cấp xã, trong đó có trách nhiệm của UBND tỉnh, do đó, tình trạng khai thác trái phép tài nguyên khoáng sản đất, cát còn xảy ra ở nhiều nơi, gây bức xúc.

Bên cạnh đó, việc chưa kịp thời nắm bắt, đánh giá đúng cung - cầu của xã hội đối với khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường nên tỉnh, các sở, ngành, địa phương chưa kịp thời triển khai công tác đấu giá quyền khai thác các mỏ khoáng sản cát để phục vụ nhu cầu của xã hội;...; đã dẫn đến tình trạng khan hiếm cát xây dựng trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua, đẩy giá cát tăng đột biến, ảnh hưởng đến doanh nghiệp, người dân có nhu cầu sử dụng cát, đặc biệt đối với các dự án đầu tư công của Trung ương, tỉnh, địa phương trong 6 tháng đầu năm 2023.

Những khiếm khuyết nêu trên, UBND tỉnh đã nhận diện và chỉ đạo ngành tài nguyên môi trường, các Sở, ngành, địa phương tập trung triển khai sớm các thủ tục tổ chức đấu giá quyền khai thác, hỗ trợ doanh nghiệp lập hồ sơ, thủ tục cấp phép theo quy định. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp trúng đấu giá các mỏ cát chậm hoàn thiện các thủ tục, nghĩa vụ tài chính để sớm được cấp thẩm quyền cấp phép, đưa vào khai thác để phục vụ nhu cầu cát xây dựng của tổ chức, đơn vị, người dân có liên quan, đã dẫn đến tình trạng khan hiếm cát. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng khai thác cát trái phép trong thời gian qua diễn biến phức tạp, xảy ra nhiều hơn, quy mô lớn hơn,..., khi các cơ quan chức năng tổ chức các đợt ra quân kiểm tra, truy quét thì tình hình khai thác cát trái phép tạm lắng nhưng sau đó lại tái diễn công khai, phức tạp.

Để lập lại trật tự, kỷ luật, kỷ cương trong công tác quản lý tài nguyên khoáng sản (cát) trong thời gian đến, Chủ tịch tỉnh nhấn mạnh, phải rà soát các vị trí, khu vực mỏ cát có khả năng tiếp tục xảy ra hoạt động khai thác cát trái phép, để đề ra giải pháp quản lý hiệu quả nhằm xử lý dứt điểm tình trạng này. Tất cả các cơ quan có thẩm quyền kiên quyết xử lý vi phạm khai thác, vận chuyển, tiêu thụ cát trái phép, phải lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính hoặc xử lý hình sự nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm hình sự; trường hợp tái phạm, phải khởi tố vụ án đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm, đồng thời, tịch thu các phương tiện, thiết bị 3 sử dụng (bao gồm máy đào, xe vận chuyển,...) nghiêm theo quy định. Đồng thời, các lực lượng chức năng phối hợp với cơ quan thuế rà soát, kiểm tra, ngăn chặn và xử lý nghiêm các hoạt động mua bán hóa đơn không hợp pháp để hợp thức hóa cát khai thác trái phép.

“Chủ tịch UBND cấp huyện, cấp xã cần phải tổ chức quản lý chặt chẽ tài nguyên khoáng sản trên địa bàn, nhất là công tác quản lý tài nguyên cát, không để diễn ra như thời gian vừa qua. Trong thời gian đến, nếu Chủ tịch UBND cấp huyện ở địa phương nào buông lỏng quản lý, để xảy ra tình trạng khai thác cát trái phép, Chủ tịch UBND tỉnh sẽ tạm đình chỉ công tác đối với Chủ tịch UBND cấp huyện ở địa phương đó; Chủ tịch UBND cấp huyện cũng có quyền tạm đình chỉ công tác đối với Chủ tịch UBND cấp xã để làm rõ trách nhiệm, xử lý theo quy định”, ông Đặng Văn Minh nêu.

Đáng chú ý, đối với nội dung kiến nghị được khai thác cát trong 3 tháng mùa mưa và bổ sung biện pháp khai thác bơm hút, ông Minh cho rằng, hiện nay không có quy định cụ thể việc cấm khai thác cát trong mùa mưa lũ, đây là chỉ đạo riêng của UBND tỉnh trong thời gian trước đây.

Vì vậy, UBND tỉnh Quảng Ngãi thống nhất không nhất thiết phải dừng khai thác cát trong 3 tháng mùa mưa lũ mà có thể khai thác bất kỳ thời gian nào trong năm, với điều kiện phải đảm bảo an toàn trong quá trình khai thác (xây dựng phương án phòng chống thiên tai, đảm bảo thi công khai thác trong mùa mưa lũ, trình cơ quan có thẩm quyền xem xét, phê duyệt theo quy định).

Về giải pháp đảm bảo cung cấp cát ra thị trường và công tác đấu giá quyền khai thác cát làm vật liệu xây dựng trong thời gian đến, Chủ tịch tỉnh yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường có giải pháp khắc phục những hạn chế trong thực tiễn công tác đấu giá quyền khai thác khoáng sản như: Doanh nghiệp trúng đấu giá chây ỳ việc lập hồ sơ, thủ tục, chậm đưa các mỏ trúng đấu giá vào khai thác hoặc có hành vi “đấu đá”, “chống, phá” trong quá trình đấu giá,...; nghiên cứu đầy đủ, chặt chẽ các quy định của pháp luật để bổ sung vào các điều kiện đấu giá nhằm đảm bảo công tác đấu giá nghiêm túc, cạnh tranh lành mạnh, có tính khả thi, đạt kết quả cao.

Đối với nội dung kiến nghị không thực hiện việc kê khai giá cát hoặc thay thế bằng hình thức niêm yết giá, Chủ tịch tỉnh giao sở Tài chính chủ trì làm việc với các sở ngành liên quan, trên cơ sở quy định của pháp luật, tham khảo mô hình trong quản lý nhà nước đối với giá vật liệu cát của các tỉnh, thành phố khác và tình hình thực tế cung cầu cát làm vật liệu xây dựng của địa phương để tham mưu UBND tỉnh xem xét, quyết định nội dung kê khai giá, tránh đầu cơ, trục 5 lợi tăng giá cát, đồng thời đảm bảo quyền lợi ích chính đáng của doanh nghiệp trúng đấu giá, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh và minh bạch, thu hút nhiều nhà đầu tư tham gia nhằm tăng thu ngân sách trong lĩnh vực đấu giá mỏ cát làm vật liệu xây dựng.

Trong thời gian chờ UBND tỉnh xem xét quyết định, tỉnh Quảng Ngãi cho phép doanh nghiệp được niêm yết và cập nhật giá bán vật liệu cát trên thông báo giá của liên sở; doanh nghiệp trung thực bán đúng giá đã niêm yết và chịu trách nhiệm thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật.