Nắm bắt được tâm lý này, nhiều điểm du lịch đã phát động các chiến dịch hướng tới nâng cao trách nhiệm, nhận thức của người dân trong bảo vệ môi trường, đồng thời quảng bá hình ảnh địa phương xanh - sạch - đẹp.
Du lịch xanh “lên ngôi”
Năm Du lịch Quốc gia 2023 có chủ đề: “Bình Thuận - Hội tụ xanh”, được Bộ VH,TT&DL tổ chức tại Bình Thuận với mục tiêu hướng đến sản phẩm xanh, năng lượng sạch, tạo ra môi trường thân thiện, an toàn cho sức khỏe; bảo tồn, phát huy các di sản văn hóa và giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc; hướng đến nền tảng tăng trưởng xanh, phát triển bền vững. Đây còn là sự kiện văn hóa - kinh tế - xã hội tiêu biểu nhằm kết nối ngành du lịch các khu vực Đông Nam Bộ, Tây Nguyên, Duyên hải Nam Trung bộ; đồng thời tạo động lực thúc đẩy phát triển du lịch xanh tại các địa phương trên cả nước.
Mới đây, UBND huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình phát động chiến dịch “Tuần lễ du lịch xanh” năm 2023 gắn với Đề án “Giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch Việt Nam” thu hút hàng trăm du khách và người dân tham gia. Các hoạt động bao gồm: trao giỏ đựng rác với thông điệp “Chở xanh - Thở lành” cho các lái đò tại bến thuyền Vân Long; ra quân tổng vệ sinh môi trường tại Khu du lịch Vân Long; chương trình “Điều em muốn nói” với hoạt động đổi rác nhận quà, bán sản phẩm tái chế, tạo tháp cây; nâng cao nhận thức của người dân về phân loại rác tại nguồn, giảm xả thải nhựa... Bên cạnh đó, đại diện Hiệp hội Du lịch tỉnh, Ban Chỉ đạo phát triển du lịch huyện, các ngành, các đơn vị liên quan trên địa bàn huyện Gia Viễn đã ký kết chấp hành bảo vệ môi trường, tạo cảnh quan hướng tới “Vì môi trường du lịch xanh”. Chiến dịch này đã thành công tạo nên hình ảnh đẹp trong đánh giá của du khách.
Trả lời báo chí, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Hà Văn Siêu khẳng định: “Vấn đề ô nhiễm do rác thải nhựa nếu không được giải quyết sẽ ảnh hưởng đến mục tiêu phát triển bền vững du lịch, tới sự bảo tồn và đa dạng sinh học, vẻ đẹp cảnh quan môi trường, từ đó ảnh hưởng tới sức hấp dẫn, khả năng cạnh tranh của du lịch Việt Nam”.
Các địa phương có du lịch phát triển như Quảng Ninh, Quảng Nam, Đà Nẵng, Hà Nội… đã chủ động đưa ra nhiều sáng kiến giảm thiểu sử dụng túi ni-lông, vật dụng nhựa trong các hoạt động kinh doanh, dịch vụ. Ví dụ, tại Quảng Nam, Cù Lao Chàm đã “nói không” với túi ni-lông; tỉnh Quảng Ninh đã xây dựng Bộ tiêu chí Nhãn sinh thái “Cánh buồm xanh” gắn cho tàu du lịch hoạt động trên vịnh Hạ Long, đồng thời triển khai Đề án “Hạn chế sử dụng túi ni-lông” tại huyện Cô Tô;… Ngoài ra, Hiệp hội Du lịch Nha Trang – Khánh Hòa mới đây thông tin sẽ tái khởi động chiến dịch “Giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch” với truyền thông nâng cao nhận thức về giảm thiểu rác thải nhựa tới người dân, du khách, doanh nghiệp du lịch.
Nhiều điểm đến du lịch trên cả nước cũng đang hưởng ứng tích cực dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch” do Hiệp hội Du lịch Việt Nam cùng Viện Chiến lược, Chính sách và Tài nguyên Môi trường, Bộ TN-MT phát động. Theo đó, bên cạnh việc đẩy mạnh truyền thông, Hiệp hội Du lịch Việt Nam sẽ xây dựng và thí điểm “Bộ tiêu chí công nhận doanh nghiệp du lịch không rác thải nhựa”.
Trước đó, ngành Du lịch đã xây dựng Bộ tiêu chí nhãn du lịch bền vững Bông sen xanh áp dụng đối với các cơ sở lưu trú du lịch tại Việt Nam, phát động Chiến dịch bảo vệ môi trường du lịch “Go Green - Du lịch Xanh” cam kết chung tay bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên.
Không để rác thải nhựa ảnh hưởng tới du lịch
Để hạn chế rác thải nhựa, Việt Nam đã có lộ trình về giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế, xử lý rác thải nhựa. Liên quan đến lĩnh vực du lịch, Nghị định 08/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường có nêu rõ “sau năm 2025, không lưu hành và sử dụng sản phẩm nhựa sử dụng một lần, bao bì nhựa khó phân hủy sinh học tại các khu, điểm du lịch”.
Bộ VH,TT&DL đã ban hành nhiều văn bản quy định về giảm thiểu chất thải nhựa trong lĩnh vực du lịch. Có thể kể tới Quyết định số 4216/QĐ-BVHTTDL về Quy tắc ứng xử bảo vệ môi trường trong hoạt động văn hóa, thể thao và du lịch; Quyết định số 1066/QĐ-BVHTTDL về Bộ tiêu chí hướng dẫn bảo vệ môi trường đối với các cơ sở du lịch và dịch vụ tại các khu, điểm du lịch; Công văn số 1857/BVHTTDL-TCDL về bảo vệ môi trường, hạn chế sử dụng túi ni-lông, ống hút nhựa, cốc nhựa dùng một lần…
Theo thống kê của Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch, năm 2019, với 18 triệu khách quốc tế và 43,5 triệu khách nội địa, ước tính có khoảng 116.144 tấn rác thải nhựa xả ra môi trường. Bởi vậy, nếu không có các biện pháp giảm thiểu từ bây giờ, lượng rác thải nhựa phát sinh từ hoạt động du lịch sẽ ngày càng tăng, gây ảnh hưởng đến mỹ quan du lịch và cuộc sống của người dân.
Việc giải quyết những thách thức từ rác thải nhựa là một trong những yếu tố quan trọng làm tăng giá trị cho du lịch Việt Nam, tạo ấn tượng tốt đẹp với bạn bè quốc tế. Nhiều chuyên gia cho rằng, bên cạnh các giải pháp nêu trên, ngành Du lịch cần cân nhắc thêm nhiều giải pháp khác để tăng tính hiệu quả: Tăng mức chế tài xử lý nghiêm những hành vi xả rác bừa bãi ra môi trường đối với các cơ sở kinh doanh du lịch cũng như du khách; Xây dựng hướng dẫn về giảm thiểu rác thải nhựa trong du lịch; Ban hành các cơ chế hỗ trợ phát triển du lịch không rác thải nhựa; tăng cường điểm thu gom rác thải nhựa tại các điểm đến du lịch…
