Giá điện 2 thành phần phản ánh đúng chi phí sử dụng điện
Bộ Công Thương đã giao Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) xây dựng cơ chế giá điện 2 thành phần. Theo đó, thời gian vừa qua, EVN đã phối hợp với các đơn vị chức năng thuộc Bộ và các đơn vị có liên quan thuê tư vấn để tính toán, đánh giá cũng như xây dựng cơ chế giá điện 2 thành phần. Đây là vấn đề đã được nhiều chuyên gia đề cập đến và hầu hết đều cho rằng, cần phải áp dụng biểu giá điện này, để phản ánh đúng chi phí sử dụng điện của khách hàng. Giá điện 2 thành phần bao gồm giá điện theo công suất và điện năng. Trong đó, giá điện theo công suất là mức giá được xác định để thanh toán cho chi phí đầu tư ban đầu của đơn vị cung ứng điện.
Giá điện theo điện năng (tức là giá tiêu dùng điện) là giá của một đơn vị điện năng được xác định để thanh toán hàng tháng cho đơn vị cung ứng điện.
Một chuyên gia về năng lượng cho biết, hiện nhiều nước trên thế giới đã áp dụng giá điện 2 thành phần, chủ yếu cho khách hàng sản xuất kinh doanh, có nơi áp dụng cho điện sinh hoạt. Trong khi đó, ở Việt Nam, mới chỉ tính giá điện năng tiêu dùng và giá cung cấp năng lượng này chưa phản ánh đầy đủ chi phí cung cấp năng lượng, đặc biệt đối với hộ sử dụng điện lớn. Điều này gây ra sự không công bằng đối với các khách hàng sử dụng điện khác nhau và ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí đầu tư của bên cung cấp điện.
Ví dụ đơn giản nhất, so sánh giữa một hộ tiêu thụ công suất 1kWh trong 1 giờ/ngày và dùng hết 24kWh trong 1 ngày với 1 hộ dùng 24kWh chỉ trong 1 giờ/ngày và 1 ngày cũng tiêu thụ 24kWh sẽ thấy sự cần thiết của việc dùng biểu giá điện 2 thành phần. Trong trường hợp ví dụ trên, điện năng tiêu dùng của 2 hộ là như nhau và 2 hộ này sẽ cùng trả một chi phí dùng điện bằng nhau nhưng chi phí thực tế mà ngành Điện phải đầu tư cho 2 hộ này lại hoàn toàn khác nhau. Cụ thể, với trường hợp đầu tiên, ngành Điện chỉ đầu tư quy mô 1kWh (chi phí cố định) và trả phí vận hành cho 24 giờ (chi phí biến đổi). Trong khi trường hợp còn lại, ngành Điện phải đầu tư quy mô lên tới 24kWh và trả phí vận hành trong 1 giờ.
Sẽ sớm áp dụng cơ chế giá điện 2 thành phần
Theo đại diện Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công Thương), sơ bộ, cơ chế giá điện 2 thành phần được xây dựng tổng thể, nghiên cứu cho tất cả các nhóm khách hàng, giá bán điện gồm giá công suất và giá điện năng cho các hộ ngoài sinh hoạt và các hộ sinh hoạt. Cơ chế giá điện hai thành phần dựa trên nguyên tắc nền tảng chi phí cung ứng điện và đặc điểm hộ tiêu dùng để đảm bảo khi áp dụng sẽ công bằng với các hộ tiêu thụ và hộ tiêu thụ chi trả chi phí mà họ gây ra cho hệ thống. Đề án đã tính toán các thành phần về chi phí công suất biên dài hạn tới các cấp điện áp và chi phí điện năng biên phân bổ theo giờ cao thấp điểm.
Đáng chú ý, đại diện Cục Điều tiết điện lực (ĐTĐL) khẳng định, biểu giá điện hai thành phần phản ánh đầy đủ các chi phí sản xuất kinh doanh điện và có điều tiết giá để không thay đổi giá điện bình quân được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Kết quả tính toán cũng đã thể hiện rõ hiệu quả của giá điện hai thành phần khi duy trì doanh thu không đổi nhưng nhiều hộ chi trả tăng và ngược lại nhiều hộ chi trả giảm so với mức chi trả hiện hành với cùng một sản lượng, một cơ cấu tiêu dùng.
“Điều này có nghĩa là chế độ sử dụng điện của khách hàng ảnh hưởng rất nhiều đến đơn giá họ phải trả, buộc họ phải luôn quan tâm điều chỉnh phù hợp, mang lại hiệu quả từ hai phía, cung ứng điện và tiêu dùng điện” - đại diện Cục ĐTĐL nói.
Tại cuộc họp mới đây liên quan đến các chính sách về điện, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định cơ chế giá điện 2 thành phần quyết định bước tiến trong xác lập thị trường bán lẻ điện cạnh tranh nên cần phải khẩn trương triển khai, đây là một sự đột phá lớn trong hoạt động kinh doanh điện năng của Việt Nam, phù hợp với lộ trình cải tổ ngành điện và lộ trình này cần phải được xem xét rút ngắn nhất có thể.