Tại phiên họp, đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, theo quy định tại Điều 23 Luật Nhà ở năm 2014 (được sửa đổi, bổ sung tại Luật Đầu tư năm 2020 và Luật số 03/2022/QH15), điều kiện sử dụng đất để thực hiện dự án NOTM là đang có quyền sử dụng đất ở hoặc đất ở và đất khác; nhận chuyển quyền sử dụng đất ở. Luật Nhà ở năm 2023 không quy định điều kiện về loại đất để thực hiện dự án NOTM mà dẫn chiếu sang quy định tại Luật Đất đai.
Còn theo quy định tại Điều 127 của Luật Đất đai năm 2024, việc thực hiện dự án NOTM thông qua thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất ở hoặc đang có quyền sử dụng đất ở hoặc đất ở và đất khác không phải là đất ở. Mặt khác, theo quy định của Điều 79 Luật Đất đai năm 2024, Nhà nước chỉ thu hồi đất đối với các dự án khu đô thị có công năng phục vụ hỗn hợp, đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội với nhà ở theo quy định của pháp luật về xây dựng để xây dựng mới hoặc cải tạo, chỉnh trang đô thị; dự án khu dân cư nông thôn.
Với những quy định của pháp luật nêu trên, việc triển khai dự án đầu tư, kinh doanh NOTM (trừ các dự án khu đô thị có công năng phục vụ hỗn hợp, đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội với nhà ở quy định tại khoản 27 Điều 79 Luật Đất đai năm 2024) hiện đang gặp nhiều khó khăn vì thiếu cơ sở pháp lý, điều kiện cho trường hợp nhận quyền sử dụng đất không phải là đất ở để thực hiện dự án NOTM nên các trường hợp này không được chấp thuận chủ trương đầu tư để thực hiện dự án.
Vì vậy, việc xây dựng Nghị quyết này sẽ tạo lập hành lang pháp lý để quản lý thị trường quyền sử dụng đất, thị trường bất động sản phát triển ổn định, lành mạnh, công khai, minh bạch. Đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để người sử dụng đất, nhà đầu tư chủ động trong việc thực hiện các dự án NOTM, dự án phát triển đô thị, giảm thiểu sự can thiệp của cơ quan hành chính, hạn chế phát sinh thủ tục hành chính, giảm bớt chi phí tuân thủ, hạn chế khiếu kiện của người dân khi bị thu hồi đất.
Tại phiên họp, thành viên Hội đồng thẩm định đã trao đổi, thảo luận các nội dung của Dự thảo Nghị quyết thí điểm. Để xác định rõ mục đích và nội dung cốt lõi của Dự thảo Nghị quyết thí điểm, đại diện Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đề nghị bổ sung cụm từ “sử dụng đất không phải là đất ở” vào phạm vi điều chỉnh. Cụ thể điều chỉnh thành “Nghị quyết này quy định thí điểm sử dụng đất không phải là đất ở để thực hiện dự án NOTM thông qua thoả thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất trên phạm vi toàn quốc”.
Đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị bổ sung căn cứ Quyết định số 86/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 22/12/2010 về Quy chế tài chính phục vụ di dời cơ sở gây ô nhiễm môi trường và theo quy hoạch xây dựng đô thị nhằm củng cố cơ sở pháp lý để xây dựng Dự thảo; đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần làm rõ thời điểm dự án được UBND cấp tỉnh có văn bản chấp thuận về việc thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất để thực hiện dự án NOTM; đánh giá tác động khi quy định giới hạn diện tích đất thực hiện thí điểm này không vượt quá 30% tổng diện tích đất dành cho nhu cầu phát triển dự án nhà ở của chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở đến năm 2030 đã được phê duyệt.
Phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế Nguyễn Chi Lan đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu tiếp thu đầy đủ những ý kiến của các thành viên Hội đồng thẩm định; tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát, chỉnh lý hoàn thiện Dự thảo Nghị quyết./.
