Đi vắng về gia sản biến thành kênh nước
Ngày 23/8/2018 vừa qua, TAND cấp cao tại TP HCM đã mở phiên tòa xét xử phúc thẩm tại trụ sở TAND tỉnh Sóc Trăng vụ án “khiếu nại quyết định hành chính về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư”. Trước đó bản án sơ thẩm ngày 10/5/2018 của TAND tỉnh Sóc Trăng bị kháng cáo.
 |
| Người đàn ông thắng kiện tỉnh và huyện sau 12 năm theo đuổi |
Nguyên đơn trong vụ án là ông Nguyễn Văn Đình (SN 1969, trú ấp Thanh Nguyên A, xã Mỹ Chánh, huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh), hành nghề thầy lang. Trong đơn khởi kiện từ tháng 11/2018, ông Đình trình bày: Sáng ngày 9/2/2006, ông đang ở Bến Tre thu mua nguyên liệu về làm thuốc thì chủ tịch xã Ngọc Đông (huyện Mỹ Xuyên, Sóc Trăng) dẫn lực lượng tới cơ sở sản xuất thuốc nam của ông đuổi công nhân và gia đình, bắn 2 phát súng cưỡng chế tháo toàn bộ cơ sở sản xuất, cho máy đào mương làm kênh nội đồng phục vụ công cộng. Tới 5h chiều, khi ông Đình về tới nhà thì toàn bộ nhà xưởng, tài sản đã biến thành kênh. Ông có báo chính quyền đến kiểm đếm thiệt hại nhưng chính quyền nói không có thiệt hại.
Đến năm 2007, Chủ tịch UBND huyện Mỹ Xuyên ra quyết định bồi thường phần đất có diện tích 5.188m2 trong số tổng diện tích ông Đình sử dụng là hơn 8000m2. Năm 2009, Chủ tịch UBND huyện Mỹ Xuyên ra quyết định bồi thường công cải tạo đào ao nuôi tôm 3.000m2 với giá 1,5 triệu đồng và bồi thường cơ sở sản xuất, tài sản gắn liền trên đất. Ông Đình cho rằng huyện bồi thường không phù hợp nên khiếu nại lên tỉnh 2 lần. Tỉnh có chỉ đạo các ngành làm rõ để khắc phục thiệt hại cho ông. Nhưng cả 2 lần các sở, ngành trình lên lãnh đạo của tỉnh đều ra quyết định công nhận các quyết định của UBND huyện là đúng. Nhưng sau đó, ngày 24/10/2013, tòa án huyện Mỹ Xuyên hủy các quyết định của huyện và tỉnh nói trên.
Khi quyết định của tòa có hiệu lực, ông Đình làm đơn yêu cầu bồi thường. Năm 2014 và 2016, UBND huyện Mỹ Xuyên ra hai quyết định bồi thường thiệt hại cho ông Đình nhưng cho rằng không đúng quy định, ông Đình khiếu nại lên UBND tỉnh Sóc Trăng. Ngày 21/10/2016, UBND tỉnh Sóc Trăng tổ chức đối thoại với ông Đình. Theo kết luận tại biên bản đối thoại thì UBND tỉnh Sóc Trăng chấp nhận xem xét lại giá trong 4 nội dung của UBND huyện Mỹ Xuyên đã bồi thường. Sau đó, ông Đình nộp hồ sơ chứng minh thiệt hại tại Ban tiếp công dân tỉnh Sóc Trăng yêu cầu bồi thường số tiền gần 14 tỷ đồng.
Nguyên đơn trình bày đúng ra UBND tỉnh phải thẩm định giá và thương lượng mới ra quyết định bồi thường và thu hồi đất nhưng trên các quyết định đã bị hủy, ngày 28/9/2017, UBND huyện Mỹ Xuyên ra Quyết định 940/QĐ-UBND bồi thường thêm 146,7m2 đất cho ông Đình với số tiền 25,6 triệu. Khi UBND huyện ra quyết định thì tỉnh lấy báo cáo của thanh tra trước ngày đối thoại để làm cơ sở ban hành Quyết định số 3331/QĐ-UBND ngày 22/12/2017 của Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng giải quyết khiếu nại của ông Đình (lần hai) với nội dung công nhận và giữ nguyên các quyết định của Chủ tịch UBND huyện Mỹ Xuyên là đúng quy định pháp luật, phớt lờ 4 nội dung kết luận đối thoại và bác yêu cầu của ông.
Trong khi đó đại diện bị đơn trình bày: Năm 2006, trước bức xúc của người dân về tuyến kênh đê bị bồi lắng, ngăn dòng chảy, gây ô nhiễm môi trường, UBND huyện Mỹ Xuyên đã thực hiện nạo vét kênh đê Hòa Hinh - Hòa Thượng theo chủ trương Nhà nước và nhân dân cùng làm và được đa số người dân ủng hộ, tự nguyện tháo dỡ, di dời vật kiến trúc, hoa màu cây ăn trái. Trong quá trình thi công có ảnh hưởng tới đất của ông Đình. Ngày 27/6/2007, phòng TN&MT tiến hành đo đạc thực tế diện tích đất bị mất do đào kênh là 2.085m2, phần còn lại vợ ông Đình cất nhà ở.
Tháng 11/2007, UBND huyện chi trả bồi thường 16,6 triệu đồng (2.085m2x8000 đồng/m2). Ông Đình đồng ý nhận bồi thường nhưng sau đó khiếu nại yêu cầu bồi thường toàn bộ diện tích hơn 5000m2 với số tiền hơn 600 triệu đồng, bồi thường nhà xưởng 308 triệu, giá trị xây cống thoát nước hơn 168 triệu và khoản mất thu nhập do ảnh hưởng dự án hơn 200 triệu. Tổng số tiền hơn 1,3 tỷ đồng. Chủ tịch UBND huyện đã ban hành quyết định giải quyết khiếu nại chấp nhận một phần yêu cầu của ông Đình bồi thường cống thoát nước 20 triệu, nhà kho hơn 80 triệu. Sau đó Chủ tịch UBND tỉnh ban hành quyết định giải quyết khiếu nại lần 2 (QĐ số 3331) với nội dung giữ nguyên quyết định giải quyết lần 1.
Thắng kiện sau 12 năm theo đuổi
Ông Đình khởi kiện lên Tòa án nhân dân tỉnh Sóc Trăng yêu cầu hủy Quyết định 3331/QĐ-UBND của Chủ tịch tỉnh Sóc Trăng và Quyết định số 490/QĐ-UBND của UBND huyện Mỹ Xuyên về việc phê duyệt dự án bồi thường hỗ trợ thêm phần đất do bị sạt lở kênh. Ông Đình kháng cáo lên Tòa án nhân dân Cấp cao tại TP HCM. Ngày 10/5/2018, TAND tỉnh Sóc Trăng tuyên bác yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn. Không chấp nhận bản án, ông Đình kháng cáo lên tòa án cấp cao tại TP HCM.
 |
| Bản án phúc thẩm của TAND Cấp cao tại TP HCM chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Đình |
Tại phiên tòa phúc thẩm, đại diện VKSND có ý kiến chấp nhận kháng cáo của ông Đình. Phía đại diện UBND huyện Mỹ Xuyên nói chỉ sử dụng 2.085/5.188m2 đất của ông Đình đã được cấp sổ đỏ, diện tích bị sạt lở xuống kênh là 146,7m2 đã chấp nhận bồi thường bổ sung.
Sau khi xem xét toàn bộ sự việc, Tòa án phúc thẩm nhận định: Luật đất đai năm 2013 quy định giá đất bồi thường khi Nhà nước thu hồi phải là giá đất cụ thể nhưng Quyết định 940 của UBND huyện Mỹ Xuyên ngày 28/9/2017 lại áp dụng Bảng giá đất để làm căn cứ bồi thường là không đúng quy định của pháp luật và do vậy Quyết định 3331 ngày 22/12/2017 của Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng có nội dung giữ nguyên Quyết định 940 của Chủ tịch UBND huyện Mỹ Xuyên là không đúng nên đề nghị của VKSND là có căn cứ.
Qua đó, HĐXX chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Văn Đình; hủy Quyết định 3331 và Quyết định 940. Tòa phúc thẩm giao các cấp chính quyền Sóc Trăng thực hiện lại quy trình, phương án bồi thường cho ông Đình theo đúng quy định pháp luật.
Sau 12 năm (từ 2006 đến 2018), ông Đình bỏ hết công ăn việc làm ăn theo đuổi vụ kiện, đòi công lý. Ông Đình tâm sự rằng, gia đình, anh em thấy ông suốt ngày ôm đơn đi kiện đã lời ra tiếng vào khiến bản thân ông rất buồn lòng. Ông đã phải bỏ quê đi nơi khác làm ăn, không dám quay về gặp người thân. Nguyên đơn nói rằng bản thân thậm chí không đủ tiền thuê mướn luật sư, thế nhưng ông tin vào công lý nên dù Tòa án các cấp tỉnh Sóc Trăng bác yêu cầu khởi kiện nhưng ông vẫn kiên trì theo đuổi tới cùng.
Mặc dù thắng kiện nhưng ông Đình cho biết vẫn chưa thể an tâm bởi từ sau phiên xét xử phúc thẩm, ông liên tục gõ cửa chính quyền Sóc Trăng hỏi về việc thực thi bản án nhưng chưa thấy bất kỳ động thái nào. Trao đổi với PV, một cán bộ văn phòng tỉnh Sóc Trăng cho hay trước đó khi triển khai dự án khơi thông kênh mương, ông Đình tự nguyện hiến đất nhưng sau đó đổi ý. Hiện sự việc được giao về lại UBND huyện Mỹ Xuyên xử lý.
Phía ông Đình xác nhận đúng là khi triển khai dự án, ông có tinh thần sẽ hiến một phần đất song chỉ nói bằng miệng. Sau đó ông cho rằng quá trình thực hiện có nhiều “nhập nhèm”, dự án lấn vào diện tích đất của ông quá nhiều nên ông phải đòi hỏi quyền lợi theo đúng quy định pháp luật.
