Bước đột phá sau 7 năm
Theo báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải, hệ thống thu phí tự động không dừng (ETC) được triển khai từ năm 2015. Sau gần 7 năm triển khai, hiện có 575 làn thu phí không dừng trong 118 trạm thu phí, chiếm 70% tổng số làn cần lắp đặt ETC. Cả nước có gần 2,6 triệu phương tiện đã dán thẻ dịch vụ không dừng trong gần 5 triệu xe, đạt 57%. Tỷ lệ xe nạp tiền vào tài khoản giao thông để sử dụng khi qua trạm thu phí đạt khoảng 60%.
Trong nhiều năm triển khai, dịch vụ thu phí tự động đã gặp nhiều khó khăn. Có thể kể đến việc nhiều doanh nghiệp, ngân hàng không “mặn mà” với loại hình thu phí này, công tác lắp đặt ETC chậm trễ do đại dịch và hạn chế tiềm lực tài chính của đơn vị thực hiện, nỗi e ngại giảm việc làm của người lao động. Bên cạnh đó, nhiều lái xe phàn nàn về những bất tiện như lỗi thẻ khiến nhiều xe bị trừ tiền hai lần hoặc không thanh toán được. Có trạm lại phải dừng thu phí tự động do người dân phản đối.
Là một loại hình có nhiều ưu điểm, tiện lợi, minh bạch, dịch vụ thu phí tự động không dừng đã và đang được nhiều nước phát triển như Mỹ, Hàn Quốc, Singapore, Đài Loan… triển khai. Tuy nhiên, tại nước ta, tỷ lệ chủ xe sử dụng vẫn còn thấp. Chính vì thế, việc thí điểm thu phí tự động không dừng trên toàn tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, một trong những tuyến cao tốc trọng điểm, từ ngày 1/6 là một dấu mốc quan trọng, tạo tiền đề mở rộng giải pháp này tại các tuyến cao tốc khác trên cả nước, phù hợp với xu hướng chuyển đổi số của đất nước.
Xử phạt nghiêm vi phạm
Trả lời báo chí, Đại úy Nguyễn Ngọc Hoàn, Phó Đội trưởng Đội Tuần tra kiểm soát giao thông đường bộ cao tốc số 2, Cục Cảnh sát Giao thông (CSGT) cho biết, Cục đã xây dựng phương án xử lý để ứng phó một cách an toàn, hiệu quả nhất. Nếu sự cố xảy ra, từng lực lượng sẽ biết được nhiệm vụ, chức năng và vị trí của mình phải triển khai như thế nào và công tác phối hợp phải đảm bảo thông suốt; đồng thời luôn đảm bảo các phương tiện lưu thông qua trạm, tránh ùn tắc kéo dài.
Theo Quyết định 19/2020/QĐ-TTg, thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử không dừng (ETC) là hình thức thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ tự động, phương tiện giao thông đường bộ không cần phải dừng lại để trả phí dịch vụ sử dụng đường bộ khi tới trạm thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ. Với trường hợp người dân chưa nắm được thông tin nên đi vào làn ETC, sẽ được CSGT tuyên truyền và có lực lượng hỗ trợ dán thẻ ngay tại trạm.
Theo thông tin từ Công ty Khai thác cao tốc Hà Nội - Hải Phòng (VIDIFI), dịch vụ dán thẻ được bố trí ngay trước trạm giúp lái xe tránh đi vào cao tốc mà chưa có tài khoản thu phí không dừng, việc nạp tiền vào tài khoản chỉ mất khoảng vài phút. Ngoài ra, VIDIFI đã yêu cầu nhà cung cấp dịch vụ thẻ ETC bố trí thêm các điểm dán thẻ tại các lối ra, vào đầu tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.
Những sự cố khác xảy ra trên tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng khi thực hiện thu phí ETC chủ yếu do người dân chưa dán thẻ, hoặc có dán nhưng không đủ tài khoản. Đối với trường hợp cố tình vi phạm, tài xế sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định, bao gồm cả hình thức “phạt nguội”.
Theo quy định tại Nghị định 123/2021, trường hợp điều khiển xe không đủ điều kiện để thu phí theo hình thức điện tử tự động không dừng (xe không gắn thẻ đầu cuối hoặc gắn thẻ đầu cuối mà số tiền trong tài khoản thu phí không đủ để chi trả khi qua làn thu phí điện tử không dừng) đi vào làn đường dành riêng thu phí theo hình thức điện tử tự động không dừng tại các trạm thu phí sẽ bị phạt tiền từ 1 - 2 triệu đồng. Ngoài ra, tài xế khi đi sai vào làn ETC còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1 - 3 tháng.
Như vậy, mức phạt này cũng áp dụng đối với các lái xe cố tình đi vào cao tốc Hà Nội - Hải Phòng mà không dán thẻ ETC hoặc có dán những tài khoản không đủ để lưu thông. Hơn nữa, Cục CSGT cũng cho biết, việc chương trình thí điểm sẽ tiến tới bỏ barie tại các làn và xử lý vi phạm bằng hình thức “phạt nguội” thông qua hệ thống camera giám sát trên toàn tuyến, vừa tạo thuận lợi cho người dân di chuyển an toàn, vừa góp phần nâng cao hiệu quả giám sát và xử lý vi phạm từ phía cơ quan chức năng.
