Luật Điện ảnh (sửa đổi) gồm 8 chương, 50 điều. Luật quy định về hoạt động điện ảnh; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động điện ảnh; quản lý nhà nước về điện ảnh. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2023.
Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) trước khi Quốc hội biểu quyết thông qua Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, về quyền và nghĩa vụ của nhà sản xuất phim, biên kịch, đạo diễn, quay phim và thành viên khác trong đoàn làm phim, có ý kiến đề nghị quy định rõ hơn quyền tác giả của thành viên khác trong đoàn làm phim, phù hợp với quy định tại Luật Sở hữu trí tuệ.
Có ý kiến đề nghị bổ sung vào điểm d khoản 2 quy định nhà sản xuất phim phải mua bảo hiểm cho diễn viên đóng thế và nhân viên đoàn làm phim. Có ý kiến đề nghị dẫn chiếu theo Bộ luật Dân sự đối với vấn đề thỏa thuận trong việc thực hiện hợp đồng với cơ sở sản xuất phim tại điểm b khoản 2.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, quyền tác giả của các thành viên trong đoàn làm phim, việc mua bảo hiểm cho diễn viên đóng thế, nhân viên đoàn làm phim đã được quy định, thực hiện theo Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Bảo hiểm xã hội và pháp luật khác có liên quan; vấn đề về thỏa thuận giữa các bên trong hợp đồng thực hiện theo quy định của Bộ luật Dân sự. Do vậy, đề nghị không quy định trong Luật Điện ảnh để phù hợp với nguyên tắc của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Về cấp Giấy phép phân loại phim, có ý kiến đề nghị không nên quy định UBND cấp tỉnh cấp giấy phép phân loại phim phổ biến trên địa bàn quản lý, chỉ nên thành lập cơ quan chung có thẩm quyền cấp phép phân loại phim toàn quốc nhằm thống nhất trong quá trình triển khai thực hiện. Có ý kiến băn khoăn về đội ngũ chuyên gia thẩm định phim ở các địa phương.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay, xu hướng số lượng phim cần phân loại sẽ tăng cao trong thời gian tới, gây áp lực về thời gian cho các Hội đồng thẩm định, phân loại phim của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, phát sinh nhu cầu về phân cấp cấp Giấy phép phân loại phim.
Tuy nhiên, việc phân cấp cấp Giấy phép phân loại phim cần được thực hiện thận trọng, căn cứ vào điều kiện, năng lực của các địa phương, để bảo đảm yêu cầu, chất lượng của công tác thẩm định, phân loại phim.
Trên tinh thần đó và tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng phân cấp cho UBND cấp tỉnh cấp Giấy phép phân loại phim khi đủ điều kiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; quy định Giấy phép phân loại phim do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và UBND cấp tỉnh cấp có giá trị trong toàn quốc.
Về phân loại phim, có ý kiến đề nghị cân nhắc thêm về tính khả thi của quy định kiểm soát phân loại phim theo độ tuổi khi phổ biến trên không gian mạng, trên truyền hình khi thực tế điều kiện về nguồn nhân lực của cơ quan quản lý nhà nước trong việc kiểm soát người xem, cũng như chế tài xử phạt còn rất hạn chế; việc kiểm soát để phân loại theo độ tuổi gây phiền hà cho người xem, ảnh hưởng đến việc kinh doanh của cơ sở điện ảnh. Có ý kiến đề nghị cần có tiêu chí cụ thể về phân loại phim.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh, Việt Nam đang áp dụng phân loại đối với phim phổ biến trong hệ thống rạp chiếu phim, bao gồm phân loại phim theo độ tuổi người xem và phim cấm phổ biến đến người xem.
Để tăng cường các biện pháp bảo vệ người sử dụng dịch vụ, nhất là các đối tượng người chưa thành niên, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định thống nhất tiêu chí phân loại phim đối với tất cả các hình thức phổ biến phim, đã được các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đồng thuận trong quá trình xin ý kiến; đồng thời, quy định nhiều biện pháp, chế tài để kiểm soát đối với vấn đề về phân loại phim. Cơ quan trình Luật đã có dự thảo văn bản hướng dẫn tiêu chí phân loại phim gửi kèm tài liệu để báo cáo Quốc hội.
Về phổ biến phim trên không gian mạng, vấn đề này còn có 2 loại ý kiến. Loại ý kiến thứ 1, đa số ý kiến đại biểu Quốc hội và các cơ quan, tổ chức đề nghị kết hợp biện pháp “tiền kiểm” với “hậu kiểm”.
Loại ý kiến thứ 2, một số cơ quan và đại biểu Quốc hội đề nghị thực hiện biện pháp “tiền kiểm” đối với phim phổ biến trên không gian mạng, theo đó, tất cả phim trước khi phổ biến trên không gian mạng phải được cơ quan có thẩm quyền cấp phép.
Sau phiên thảo luận tại Hội trường ngày 25/5/2022, cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo đã phối hợp tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật. Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ cho rằng loại ý kiến thứ 1 (tiền kiểm kết hợp với hậu kiểm) là phù hợp.
Căn cứ đề xuất của Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo bổ sung, chỉnh lý và quy định các biện pháp quản lý bảo đảm tính khả thi, phù hợp với tình hình, điều kiện Việt Nam hiện nay và xu thế chung của thế giới, bảo đảm việc kiểm soát chặt chẽ nội dung phim, xử lý kịp thời, nghiêm minh các vi phạm như dự thảo Luật.
