Hơn 51 triệu ý kiến trong hệ thống MTTQ Việt Nam góp ý
Theo đó, Ủy ban MTTQ Việt Nam, các tổ chức thành viên các cấp đã tích cực tuyên truyền về triển khai lấy ý kiến đối với dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp, phổ biến rộng rãi; tạo sự đồng thuận, thống nhất cao với việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp; lồng ghép tuyên truyền trong các buổi sinh hoạt chi hội, câu lạc bộ, tổ, nhóm, khu dân cư; sử dụng các hình thức phù hợp như thông báo nội bộ, bản tin điện tử, truyền miệng trực tiếp tại cộng đồng nhằm tiếp cận đến đông đảo hội viên, đoàn viên và Nhân dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa.
Ủy ban MTTQ Việt Nam nhiều địa phương đã tập hợp tài liệu (gồm dự thảo Nghị quyết và các tài liệu phục vụ lấy ý kiến) tạo thành mã QR để cung cấp cho các đối tượng lấy ý kiến; đăng tải toàn văn tài liệu trên Cổng thông tin điện tử; Fanpage của MTTQ Việt Nam tỉnh, các huyện, thị xã, thành phố; xây dựng chuyên mục tiếp nhận ý kiến góp ý, phản ánh, đưa tin về quá trình lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo Nghị quyết trên Cổng thông tin điện tử của tổ chức mình, trên Fanpage của MTTQ cấp mình. Ban Công tác Mặt trận ấp, khóm, Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp đều quan tâm, quán triệt nâng cao trách nhiệm, nhận thức của mỗi cá nhân, đơn vị trong hệ thống MTTQ Việt Nam đối với việc đóng góp ý kiến hoàn thiện Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.
Đối tượng lấy ý kiến của MTTQ Việt Nam là MTTQ các cấp, các nhân sỹ, trí thức, cá nhân tiêu biểu, các chức sắc tôn giáo; Ủy viên Ủy ban MTTQ các cấp, các vị Ủy viên Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn, Tổ tư vấn; các chuyên gia, các nhà khoa học... Các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức thành viên của Mặt trận tập trung lấy ý kiến của cán bộ, hội viên, đoàn viên, người lao động thuộc hệ thống của tổ chức mình.
Tính đến ngày 28/5/2025, hệ thống MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức thành viên của Mặt trận đã tổ chức 61.791 hội nghị lấy ý kiến. Tổng số ý kiến góp ý vào toàn bộ nội dung của dự thảo Nghị quyết là trên 51 triệu ý kiến. Có gần 50 triệu ý kiến tán thành (chiếm 98,9%) đối với dự thảo Nghị quyết; hơn 615.000 ý kiến tán thành và đề nghị sửa đổi, hoàn thiện hơn (chiếm 1,1%) đối với dự thảo Nghị quyết.
Cần tiếp tục giữ lại quy định “phải lấy ý kiến Nhân dân địa phương”
Trên cơ sở tổng hợp ý kiến, kiến nghị của các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức thành viên của Mặt trận và MTTQ Việt Nam các cấp, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam đã đề xuất về việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết.
Cụ thể, về quyền trình dự án luật, pháp lệnh của các cơ quan trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội. Ban Thường trực thống nhất tiếp thu ý kiến góp ý, điều chỉnh quy định tại khoản 1 Điều 84 theo hướng giữ lại quyền trình dự án luật, pháp lệnh của cơ quan trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội; theo đó, quy định tại khoản 1 Điều 84 thể hiện như sau: “Chủ tịch nước, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (QH), Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của QH, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước, UBTƯ MTTQ Việt Nam, cơ quan Trung ương các tổ chức chính trị - xã hội có quyền trình dự án luật trước QH, trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ QH”.
Đối với cơ quan trung ương của các tổ chức thành viên khác của Mặt trận có quyền đề xuất, kiến nghị, xây dựng các dự án luật, pháp lệnh. Tuy nhiên, UBTƯ MTTQ Việt Nam sẽ là cơ quan trình hoặc tùy theo nội dung của mỗi dự án luật, pháp lệnh có thể phân công cho các tổ chức chính trị - xã hội là cơ quan trình. Thực tiễn trong các năm vừa qua cho thấy, chỉ có một số ít cơ quan trung ương của các tổ chức thành viên khác của Mặt trận trình dự án luật, pháp lệnh, như Trung ương Hội Luật gia trình dự án Luật Trưng cầu dân ý, Luật Trọng tài thương mại; Trung ương Hội Chữ thập đỏ trình Luật Chữ thập đỏ (hiện nay Luật Chữ thập đỏ cũng đang được giao cho Chính phủ chỉ đạo tổng kết, đề xuất sửa đổi); trong khi đó, phần lớn luật, pháp lệnh điều chỉnh hoạt động của các tổ chức thành viên như Luật Người cao tuổi, Luật Bình đẳng giới, Luật Thanh niên, Luật Kiến trúc sư, Luật Luật sư, Luật Công chứng... đều do Chính phủ trình.
Về tổ chức đơn vị hành chính, Ban Thường trực đề nghị cần tiếp tục giữ lại quy định “phải lấy ý kiến Nhân dân địa phương” tại khoản 3 Điều 110 Hiến pháp hiện hành để bảo đảm thể hiện đầy đủ quyền làm chủ của Nhân dân. Việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính là một vấn đề rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của Nhân dân; do đó, trong Nhà nước pháp quyền XHCN của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân, quyền lực Nhà nước thuộc về Nhân dân thì Nhân dân phải được tham gia vào quá trình ra quyết định những vấn đề lớn, hệ trọng của đất nước. Lấy ý kiến Nhân dân về thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính bảo đảm tính công bằng và minh bạch trong quá trình ra quyết định điều chỉnh địa giới, góp phần củng cố đoàn kết, ủng hộ chính quyền và duy trì ổn định chính trị - xã hội. Trong điều kiện chuyển đổi số mạnh mẽ và cơ sở dữ liệu dân cư ngày càng được quản lý chặt chẽ, minh bạch, việc lấy ý kiến Nhân dân sẽ được thực hiện thuận lợi và thực chất.
Cần duy trì quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với các chức danh tư pháp
Bên cạnh những đề xuất trên, qua tổng hợp ý kiến của một số chuyên gia, nhà khoa học và một số ý kiến từ địa phương, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam đề nghị nghiên cứu kỹ việc giữ lại đơn vị hành chính dưới tỉnh là thị xã và thành phố thuộc tỉnh, thị trấn, để bảo đảm giữ và tiếp tục phát huy các giá trị của đô thị đã hình thành trong nhiều năm, gắn với các yếu tố lịch sử, truyền thống và các yêu cầu của quản lý, phát triển đô thị.
 |
MTTQ tỉnh Vĩnh Phúc tổ chức Hội nghị lấy ý kiến đóng góp vào dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. (Ảnh: Vinhphuc.gov.vn) |
Ban Thường trực đề nghị cân nhắc quy định “Chính quyền địa phương gồm có HĐND và UBND được tổ chức ở đơn vị hành chính phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định”, vì hiện nay theo Đề án tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, gồm cấp tỉnh và cấp xã thì chính quyền địa phương gồm HĐND và UBND được thành lập ở tất cả các đơn vị hành chính, không phân biệt ở bất kỳ đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp dưới tỉnh (đều thành lập ở cả tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và xã, phường, đặc khu). Sự khác biệt chỉ nằm trong chức năng, nhiệm vụ của HĐND, UBND ở tỉnh với thành phố, ở xã với phường và đặc khu.
Ngoài ra, Ban Thường trực cũng đề nghị cần tiếp tục quy định quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án Tòa án nhân dân và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân (như khoản 2 Điều 115 Hiến pháp 2013). Việc duy trì quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với các chức danh tư pháp này không chỉ mang ý nghĩa về trách nhiệm giải trình, mà còn bảo đảm nguyên tắc kiểm soát quyền lực nhà nước thông qua cơ chế giám sát của cơ quan dân cử ở địa phương đối với hoạt động tư pháp; phù hợp với tính chất, vị trí và chức năng giám sát của HĐND, góp phần tăng cường tính minh bạch, dân chủ trong hoạt động của bộ máy nhà nước. Bên cạnh đó, đề nghị bổ sung thêm đối tượng chất vấn Chánh án Tòa án nhân dân khu vực, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân khu vực để bảo đảm quyền giám sát toàn diện của Nhân dân đối với các chức danh này từ Trung ương đến địa phương…
Qua quá trình triển khai lấy ý kiến đối với dự thảo Nghị quyết, các ý kiến đều thống nhất cao đối với chủ trương sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Việc Quốc hội ban hành Nghị quyết số 194/2025/QH15 ngày 05/5/2025 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 là hợp lòng dân và có ý nghĩa hết sức quan trọng, là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, không chỉ đề cao quyền làm chủ, phát huy trí tuệ to lớn của Nhân dân, mà còn góp phần khơi dậy tinh thần, trách nhiệm của các tầng lớp Nhân dân, là thời cơ tốt và là thời điểm quan trọng để các tầng lớp Nhân dân có điều kiện được thể hiện trách nhiệm của mình trước Đảng và Nhà nước.
Các ý kiến đánh giá cơ quan tham mưu soạn thảo Nghị quyết đã có sự chuẩn bị nghiêm túc, công phu, đặc biệt là bản thuyết minh dự thảo Nghị quyết đã bám rất sát quan điểm, chủ trương của Đảng và tình hình thực tế, đưa ra những phân tích rất cụ thể, chi tiết có tính thuyết phục cao, tạo thuận lợi trong việc đóng góp ý kiến.
