Liệu pháp an dưỡng tinh thần tự nhiên
Sen là hình ảnh của sự thanh cao, thuần khiết, mọc lên từ bùn lầy mà vẫn tỏa hương, khoe sắc. Trong văn hóa, sen gắn với triết lý đạo Phật, với vẻ đẹp dung dị của người phụ nữ Việt Nam, với hồn quê thanh bình.
Trong vòng quay vội vã, áp lực của cuộc sống hiện đại, con người ngày càng chịu nhiều áp lực, căng thẳng và mất kết nối với chính mình. Giữa bao điều xô bồ ấy, nhiều người đang tìm về thiên nhiên, tìm về những không gian yên bình để chữa lành. Một trong những “liệu pháp tự nhiên” đang ngày càng được ưa chuộng chính là việc ngắm sen. Không chỉ là một hoạt động thư giãn, ngắm sen còn mang lại những giá trị tinh thần sâu sắc, giúp mỗi người tìm lại sự cân bằng nội tâm, chữa lành những tổn thương, phục hồi năng lượng sống.
Hình ảnh hàng ngàn bông sen hồng rung rinh trong gió, lấp ló trên mặt nước, cánh mỏng manh nhưng tràn đầy sức sống, là một khung cảnh khiến bất kỳ ai cũng phải lặng người. Không giống như hoa hồng kiêu kỳ hay hướng dương rực rỡ, sen mang một vẻ đẹp khiêm nhường, thuần khiết và tĩnh tại. Việc đứng giữa đầm sen, hít thở mùi hương dịu nhẹ, ngắm nhìn từng nụ sen hé mở trong sương sớm, như một bài thiền chậm rãi, nhẹ nhàng mà sâu lắng. Đó là lúc tâm trí được lắng dịu, cảm xúc được buông thả, và sự hồi phục nội tâm được bắt đầu.
Bà Đặng Thanh Vân, nhà tâm lý học cho hay, thiên nhiên có tác dụng rất lớn trong việc cải thiện tâm trạng, giảm lo âu và tái tạo năng lượng. Những màu sắc dịu nhẹ, âm thanh tự nhiên và hương thơm thoang thoảng từ thực vật có thể kích thích sản sinh serotonin - loại hormone hạnh phúc. Trong đó, sen là một trong những liệu pháp đặc biệt, bởi không chỉ đẹp về hình dáng mà còn mang năng lượng biểu tượng tích cực, giảm stress. Cụ thể, ánh sáng mềm mại và màu hồng phấn của sen tạo hiệu ứng thị giác dịu nhẹ, giúp thư giãn thần kinh; Việc ngắm nhìn một bông hoa sen nở từ nụ đến khi bung cánh khiến ta buông bỏ quá khứ và tương lai, tập trung vào khoảnh khắc hiện tại. Cũng theo nhà tâm lý học, cảm nhận vẻ đẹp mong manh nhưng mạnh mẽ của sen giúp mọi người học cách đối diện với tổn thương và chữa lành chúng; Tăng khả năng chiêm nghiệm: Ngắm sen trong không gian tĩnh lặng như một dạng thiền mở mắt - giúp con người kết nối với chiều sâu tâm hồn.
Chính vì thế, đầm sen không chỉ đơn thuần là nơi trồng trọt mà đã trở thành không gian trải nghiệm tổng hòa giữa thiên nhiên, văn hóa, ẩm thực và nghệ thuật. Chị Nguyễn Thu Nga (41 tuổi, Hà Nội), bị trầm cảm khi trước đây chị từng rất nhiều hợp đồng kinh doanh để mong kiếm được nhiều tiền. Nghe mọi người khuyên, chị đã tới đầm sen Hồ Tây (Hà Nội). “Ngắm những bông hoa sen màu hồng nhạt với mùi thơm dịu nhẹ, tôi đã tự trấn tĩnh và chợt nhận ra, lâu nay, mình đã sống gấp gáp, mải kiếm tiền, mà quên đi chính mình, mang nhiều căn bệnh trong người. Đã từ lâu rồi, tôi đã không dành một buổi chiều hè ngồi dưới hoàng hôn, ngắm sen bên hồ nước. Liệu cuộc sống của mình có thể nhẹ nhàng, an yên như sen hay không? Tại sao tôi lại tự biến mình thành robot kiếm tiền?” - chị tự tra vấn. Chị Nga nhận ra chị phải sống chậm hơn. Chị tạm ngưng công việc, tạm ngưng các hợp đồng dày đặc. Suốt mùa sen, chiều nào chị cũng ra hồ ngắm sen cho lòng thư thái, cảm nhận những điều tốt đẹp yên bình diễn ra xung quanh mình và “nạp lại” năng lượng tích cực. Chị thấy hạnh phúc khi đã dần xa những đơn thuốc điều trị chứng trầm cảm.
Bên cạnh việc ngắm sen, thưởng thức các món ăn từ sen cũng là một hình thức trị liệu tự nhiên. Anh Sơn Tùng (32 tuổi, Nam Định) mỗi lần gặp áp lực trong cuộc sống, anh hay thưởng thức những ẩm thực về sen. Theo anh Tùng, hạt sen có tác dụng an thần, dễ ngủ. Trà ướp sen giúp tĩnh tâm, làm dịu cảm xúc. Cốm sen, chè sen, mứt sen… đều có vị thanh, ngọt nhẹ, tinh tế giúp người thưởng thức cảm thấy dễ chịu và ấm áp, thấy bình yên trong tâm hồn.
Hiện nay, một số trung tâm thiền và yoga đã đưa ngắm sen vào các khóa học trị liệu. Mọi người dành 30 phút ngồi ngắm một bông sen, thiền hít thở theo nhịp cánh mở - một bài tập thiền định nhẹ nhàng nhưng sâu sắc. Tại các đầm sen, nhiều người đã kết hợp các động tác yoga nhẹ nhàng giữa thiên nhiên, tăng hiệu quả làm xoa dịu thần kinh. Có người còn vẽ tranh sen, chụp ảnh sen, viết nhật ký về hành trình ngắm sen - đều là hình thức bộc lộ cảm xúc và chữa lành nội tâm. Các chuyên gia tâm lý cho rằng, việc tạo ra không gian trị liệu bằng thiên nhiên - đặc biệt là sen rất phù hợp với người bị trầm cảm nhẹ, người trải qua mất mát, hoặc đang trong giai đoạn “chạy trốn” cuộc sống hiện tại.
Tìm về chốn an yên, sâu lắng
Mùa sen nở thường rơi vào tháng 5 đến tháng 7 cũng là mùa du khách nô nức tìm về các tỉnh, thành như: Hà Nội, Bắc Ninh, Ninh Bình, Thừa Thiên Huế, Đồng Tháp, An Giang, TP HCM… để đắm mình trong vẻ đẹp của loài hoa “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”.
Đầm sen Hồ Tây là địa điểm quen thuộc của giới trẻ Thủ đô, du khách trong nước và quốc tế mỗi dịp hè về. Những ngày tháng 6 này, thời tiết Hà Nội nắng gắt nhưng các đoàn khách lớn nhỏ vẫn nối tiếp nhau đến chụp ảnh. Tại chòi nghỉ của mỗi đầm đều có đầy đủ các dịch vụ thuê trang phục như áo dài, áo yếm; thuê thợ trang điểm, chụp ảnh… Đến đây, khách chụp ảnh không chỉ được thoải mái tạo dáng bên hoa sen thơm ngát mà còn có cơ hội thưởng thức trà sen đậm đà, thơm ngon.
 |
Ngồi thiền, tập yoga giữa hồ sen. (Ảnh: Linh Văn Đinh) |
Không náo nhiệt bằng đầm sen Hồ Tây nhưng đầm sen Xuân Đỉnh, đầm sen trắng xã Tam Hưng, huyện Thanh Oai (Hà Nội) vẫn mang một vẻ đẹp cuốn hút, khiến ai đến cũng mê mẩn. Sắc hồng hoa sen nổi bật lên giữa không gian làng quê yên ắng. Đây là một địa điểm “check-in” lý tưởng cho những ai thích vẻ đẹp hoang sơ, yên tĩnh. Khách chụp ảnh có thể di chuyển giữa đầm bằng cầu gỗ hoặc ngồi trên thuyền để tận hưởng cảm giác thư thái, chìm đắm giữa rừng hoa sen.
Không chỉ ở Hà Nội, các tỉnh, thành cũng có những đầm sen với khung cảnh tuyệt đẹp với sắc trắng tinh khiết, sắc hồng e ấp. Đầm sen Phố Châu (Hà Tĩnh) là một trong những địa điểm “check-in” mới được giới trẻ phố huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh cực kỳ thích thú. Đầm sen Phố Châu nằm giữa không gian yên ả của làng quê. Tháng 6 là mùa gặt của các cô bác nông dân, hương sen quyện với hương lúa tạo nên một mùi hương đặc trưng vừa thanh cao, vừa dân dã của mảnh đất Hương Sơn đầy nắng gió. Đây cũng là thời điểm sinh viên nghỉ hè về quê, những đứa con xa nhà lại có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp của sắc sen thanh bình quê nhà.
Mới nở rộ những năm gần đây nhưng đầm sen Tam Đa (TP Hồ Chí Minh) đã trở thành một địa điểm “check-in” lý tưởng vào dịp hè của người miền Nam. “Vương quốc sen” của miền Tây Đồng Tháp là địa phương nổi bật nhất trong phát triển du lịch sen. Với diện tích trồng sen lên tới hàng ngàn hecta, đặc biệt ở các huyện Tháp Mười, Tam Nông, Cao Lãnh, Đồng Tháp đã biết khai thác mùa sen để phát triển du lịch sinh thái cộng đồng. Du khách đến đây không chỉ được chụp ảnh với sen mà còn chèo xuồng giữa đầm, mặc áo bà ba, học làm cốm sen, gói nem cuốn lá sen hay ngủ homestay giữa không gian đồng quê yên bình.
Thừa Thiên Huế - vùng đất giàu truyền thống cung đình - từ lâu đã gắn bó với hoa sen qua những món ẩm thực cung đình, trà sen ngự, tranh sen, thơ sen. Tại đây, sen không chỉ là cảnh đẹp mà còn là một phần bản sắc văn hóa. Khu vực hồ Tịnh Tâm - từng là nơi các vua Nguyễn thưởng ngoạn - đã được trồng lại sen, phục vụ du khách đến trải nghiệm chụp ảnh, uống trà, nghe nhạc cung đình giữa không gian cổ kính. Những cô gái Huế diện các bộ cổ phục triều Nguyễn hay áo dài truyền thống đến đây để chụp ảnh giữ lại khoảnh khắc thanh bình. Mặc áo màu nào phối với nền búp sen xanh, lá xanh, hoa trắng tinh khiết thì người phụ nữ cũng trở nên trang nhã và thanh tao hơn.
Không chỉ đơn thuần là chụp ảnh với hoa sen, hiện nay nhiều mô hình du lịch sen đã mở rộng ra các trải nghiệm như: Chèo thuyền, hái sen, thu hoạch hạt sen - trở thành “người nông dân” giữa thiên nhiên; Trải nghiệm làm cốm sen, trà sen, mứt sen, bánh sen; Tham quan làng nghề liên quan đến sen: Đan giỏ từ cọng sen, dệt vải từ tơ sen; Thưởng thức nghệ thuật truyền thống bên hồ sen: Ca trù, hát xẩm, nhã nhạc cung đình, múa sen. Những trải nghiệm này vừa mang tính giáo dục văn hóa, vừa giúp du khách thư giãn, kết nối với thiên nhiên.
Không ít người chẳng có điều kiện kinh tế hay thời gian tới các hồ sen, họ đã tự thưởng cho mình một tách trà sen trên ban công, một bó sen trên bàn làm việc, hay chỉ là một bức ảnh sen trên màn hình điện thoại - cũng có thể mang lại cảm giác bình yên, giúp họ ngắt kết nối với muộn phiền, tìm về chốn an yên của bản thân.
Sen không hứa hẹn điều kỳ diệu nào, nhưng bằng chính vẻ đẹp giản dị và thông điệp sống sâu sắc, mọi người học được cách yêu đời, sống chậm lại, yêu thương mình và gia đình hơn. Giữa cuộc sống ồn ào, áp lực, việc ngắm một bông sen như một nốt trầm - nơi tâm trí được nghỉ ngơi, trái tim được sưởi ấm và tâm hồn được chữa lành.
