Tụt hạng SDG do thay đổi cách tính
Thông tin tại Hội thảo “Các mục tiêu phát triển bền vững (PTBV) ở Việt Nam: Tiến trình thực hiện và một số khuyến nghị” do Học viện Chính sách và Phát triển (APD), Bộ KH&ĐT vừa tổ chức, ông Trần Trọng Nguyên, Giám đốc APD cho biết, thực hiện cam kết quốc tế, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện Chương trình nghị sự 2030 tại Quyết định 622/QĐ-TTg ngày 10/5/2017. Theo đó, Việt Nam đã xây dựng bộ 17 mục tiêu PTBV (SDG) dựa trên các mục tiêu được công bố bởi Liên Hợp quốc với phương châm “không để ai bị bỏ lại phía sau”.
Nhờ đó, theo đánh giá của SDG Index, Việt Nam đã có những bước phát triển khá tốt kể từ năm 2015. Năm 2017, xếp hạng thực hiện SDGs của Việt Nam đứng thứ 68 nhưng đã tăng lên hạng 49 vào năm 2020. Tuy nhiên, trong 2 năm qua, Việt Nam đã tụt xuống và đứng ở vị trí 55 vào năm 2022.
Nguyên nhân chính của việc giảm thứ hạng là do thay đổi về mặt phương pháp tính. Chẳng hạn, mục tiêu 7 giảm 15,31 điểm so với năm 2021 xuống 67,9 điểm vào năm 2022 do bổ sung thêm chỉ tiêu tỷ trọng năng lượng tái tạo trong tổng nguồn cung năng lượng sơ cấp.
Xét trong khu vực châu Á, Việt Nam được đánh giá khá tốt về tiến độ chung trong việc thực hiện các mục tiêu PTBV nhưng việc duy trì mức độ tiến bộ gặp nhiều thách thức trong bối cảnh dịch COVID-19 và những thách thức toàn cầu.
TS Lê Việt Anh - Vụ trưởng Vụ Khoa học, Giáo dục, Tài nguyên và Môi trường (Bộ KH&ĐT) cho rằng: Theo góc nhìn của xếp hạng chỉ số SDGs toàn cầu, Việt Nam đạt được điểm số tốt nhất cho SDG 4 (giáo dục có chất lượng) với 97,83 điểm và có khả năng hoàn thành vào năm 2030.
Theo sau lần lượt là SDG 1 (giảm nghèo) với 95,62 điểm và SDG 12 (Tiêu thụ và sản xuất có trách nhiệm) với 93,88 điểm. Ba mục tiêu kém nhất lần lượt là SDG 9 (công nghiệp sáng tạo và phát triển hạ tầng) với 51,31 điểm, SDG 14 (tài nguyên và môi trường biển) với 48,79 điểm và SDG 15 (tài nguyên và môi trường trên đất liền) với 46,49 điểm.
“Chỉ số SDI chỉ ra rằng Việt Nam về cơ bản đã đạt được SDG 4 (giáo dục có chất lượng), còn một số thách thức trong việc thực hiện SDG 1 (giảm nghèo) , SDG 7 (năng lượng sạch với giá thành hợp lý), SDG 12 (tiêu thụ và sản xuất có trách nhiệm) và SDG 13 (hành động về khí hậu) trong khi các mục tiêu còn lại thách thức đáng kể hoặc rất lớn” - TS.Lê Việt Anh nhận định.
Những giải pháp trọng tâm
Báo cáo việc thực hiện mục tiêu SDG ở cấp địa phương, TS. Phạm Mỹ Hằng Phương, đại diện Nhóm nghiên cứu của APD cho biết kết quả trung bình của 63 tỉnh/thành phố trên cả nước trong thực hiện mục tiêu PTBV (PSDI) đạt 51,38 điểm.
Trong đó, nhóm tỉnh, thành được đánh giá thực hiện tốt các mục tiêu PTBV bao gồm 13 địa phương với sự góp mặt của nhiều tỉnh và thành phố lớn, trong đó có 3 tỉnh thăng hạng vượt bậc so với năm 2020 (Hưng Yên, Hà Nam và Bình Dương) vươn lên vị trí đứng đầu. Đứng cuối bảng xếp hạng chủ yếu là các địa phương thuộc khu vực miền núi phía Bắc, Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long với đặc điểm chung là những hạn chế trong phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội.
“Kết quả này cho thấy các địa phương cần tiếp tục cần tích cực hơn nữa trong việc thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì sự PTBV và Chiến lược PTBV của Việt Nam”, TS. Phạm Mỹ Hằng Phương đánh giá.
Từ thực trạng trên, theo TS. Lê Việt Anh, nhiều mục tiêu PTBV Việt Nam khó có khả năng đạt được vào năm 2030, nhất là trong bối cảnh thế giới diễn biến khó lường, xung đột chính trị diễn ra gay gắt. Cùng với đó, dịch COVID-19 để lại những hậu quả nghiêm trọng, nguy cơ về biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường còn lớn, phát triển kinh tế - xã hội trong nước còn bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế: “Dẫu vậy, Việt Nam cần kiên định theo đuổi các mục tiêu PTBV” - TS. Lê Việt Anh nhấn mạnh.
Tại Hội thảo, đại diện Bộ KH&ĐT đã đề xuất tập trung vào 5 giải pháp thực hiện mục tiêu PTBV trong thời gian tới. Đó là: Đưa ra các định hướng, giải pháp để ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ doanh nghiệp hướng tới phát triển kinh tế bền vững; Tiếp tục đầu tư phát triển nguồn vốn con người, đặc biệt là qua việc cung cấp các dịch vụ xã hội cơ bản, thiết yếu, dễ tiếp cận, công bằng và chất lượng; Thúc đẩy phục hồi các ngành kinh tế theo hướng xanh, tuần hoàn để đảm bảo vừa phát triển kinh tế bền vững, tạo tiềm lực cho các giải pháp an sinh xã hội nhưng đồng thời giảm thiểu ô nhiễm môi trường, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và ứng phó với biến đổi khí hậu; Tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp để huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính cho thực hiện các mục tiêu SDG, đặc biệt là từ khu vực tư nhân; Tăng cường năng lực dữ liệu để cung cấp các bằng chứng kịp thời cho theo dõi, giám sát và đánh giá các mục tiêu SDG.
