Tột cùng của sự nhẫn tâm
Theo Công an quận Kiến An, từ báo cáo của trinh sát, ngày 15/1/2018, Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế của quận đã quyết định kiểm tra đột xuất cơ sở sản xuất, gia công thực phẩm chức năng Vinaca tại ngõ Đại Tu, phố Tiến Bộ, phường Ngọc Sơn do Đào Thị Chúc (26 tuổi) làm chủ cơ sở.
Tại thời điểm kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện 10 công nhân đang cho tro vào các viên con nhộng và đóng gói, dán nhãn mác.
Ngay sau khi hai cơ sở sản xuất của Vinaca bị kiểm tra và đóng cửa từ tháng 1/2018, thì cơ sở sản xuất của Cty Hồng An Phong (thôn Hoàng Lâu, xã Hồng Phong, huyện An Dương, Hải Phòng) – đơn vị được cấp chứng nhận 6 sản phẩm hóa mỹ phẩm (mà Cty Vinaca đang sản xuất), chỉ thực hiện việc đốt tre nứa lấy tro cung cấp cho Cty Vinaca - cũng đóng cửa.
Tuy nhiên, ít lâu sau, Cty này hoạt động trở lại và tiếp tục bị cơ quan chức năng bắt quả tang các công nhân ở cơ sở này đang đổ bột than tre tán mịn vào các ruột vỏ thuốc con nhộng, đóng gói các sản phẩm.
Lực lượng công an xác định cơ sở này có 10 công nhân làm việc dưới sự quản lý của Đào Thị Chúc. Các sản phẩm gồm: Vinaca Vi5 (loại 874 ml), Vinaca ung thư CO3.2, Baby Vinaca Vi6, Vinaca Activated Carbon đa dụng, Vinaca vi lượng (nhỏ mũi), Vinaca đa dụng và một số chất bột cùng chất lỏng không nhãn mác khác.
Tại thời điểm kiểm tra, Chúc không xuất trình được giấy tờ, tài liệu và hóa đơn chứng minh nguồn gốc xuất xứ của nguyên liệu, hàng hóa tại cơ sở.
Công an quận Kiến An đã đề nghị Sở Y tế TP Hải Phòng xác minh, cung cấp hồ sơ công bố sản phẩm, hồ sơ công bố mỹ phẩm của các sản phẩm nói trên.
Theo phúc đáp của Sở Y tế TP Hải Phòng, Sở này đã cấp số tiếp nhận công bố sản phẩm mỹ phẩm gồm: Vinaca Carbon đa dụng; tẩy mùi hôi cơ thể; ung thư Vi3; tẩy mùi hôi cơ thể Vi4; baby Vi6; tỉnh táo Vi7 lái xe, học tập căng thẳng, mệt mỏi. Các sản phẩm này do Cty TNHH Hồng An Phong (Giám đốc là Nguyễn Văn Tuấn) sản xuất và đưa ra thị trường.
Thực tế, Tuấn không sản xuất mỹ phẩm, dược phẩm mà cho Nguyễn Xuân Thu, Giám đốc Cty Vinaca và là chồng của Chúc mượn giấy tờ còn Thu làm gì thì không biết. Sau đó, Thu nhờ Tuấn đốt các loại tre nứa để lấy tro và nghiền thành bột mịn gửi cho Thu. Cứ 1 tấn tre nứa, Tuấn đốt và nghiền mịn được 30 kg tro thành phẩm. Trung bình mỗi tháng, Tuấn cung cấp cho Thu và Chúc 10 bao tro, mỗi bao 30 kg. Từ năm 2016-2017, Tuấn nhận của Thu trên 200 triệu đồng tiền công.
Chúc khai toàn bộ quy trình sản xuất thuốc hoạt động từ đầu năm 2017, theo sự chỉ đạo của chồng. Công an đã triệu tập Thu để làm rõ vụ việc nhưng đối tượng không hợp tác, đồng thời vắng mặt tại địa phương. Theo tài liệu điều tra, các sản phẩm của Cty Vinaca đã được phân phối rộng rãi tại nhiều địa phương trong cả nước.
Ngày 10/4, Bộ Y tế có công văn hỏa tốc gửi đến Sở Y tế Hải Phòng đề nghị báo cáo vụ thuốc chữa ung thư được làm bằng tro than. Theo công văn này, Cục Quản lý dược, Bộ Y tế yêu cầu Sở Y tế TP Hải Phòng xác minh và làm rõ thông tin thuốc chữa ung thư được làm từ tro than, phản ánh việc sản phẩm Vicana ung thư Co3 được làm từ bột than tre, một sản phẩm của Công ty Vinaca được quảng cáo hỗ trợ điều trị ung thư, hỗ trợ điều trị viêm nhiễm hay suy kiệt cơ thể…
Để có đầy đủ thông tin xử lý vụ việc và đảm bảo an toàn cho người sử dụng, Cục Quản lý dược đề nghị Sở Y tế TP Hải Phòng phối hợp cùng cơ quan chức năng kiểm tra, xác minh các nội dung phản ánh, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm (nếu có) và báo cáo kết quả thực hiện về Cục Quản lý dược.
Ngày 13/4/2018, Cục Quản lý thị trường (QLTT), Bộ Công Thương cũng gửi công văn khẩn tới Chi cục QLTT TP Hải Phòng yêu cầu xác minh, làm rõ vụ việc kiểm tra thực phẩm chức năng, mỹ phẩm Vinaca.
Do hàng hóa này là các sản phẩm mỹ phẩm, thực phẩm chức năng liên quan trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng, và đã tiêu thụ trên thị trường, vì vậy, Cục QLTT yêu cầu Chi cục QLTT Hải Phòng khẩn trương làm việc với Công an TP Hải Phòng và các cơ quan chức năng liên quan xem xét tạm dừng tiêu hủy tang vật đang tạm giữ để xác minh, làm rõ một số nội dung liên quan.
Tranh luận về tội danh
Xem xét hành vi trên, có ý kiến cho rằng các đối tượng đã phạm tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm” theo Điều 193 Bộ luật Hình sự (BLHS) 2015.
Tuy nhiên, trao đổi với báo chí, Luật sư Nguyễn Anh Thơm (Trưởng Văn phòng Luật sư Nguyễn Anh, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, hành vi của các đối tượng trong vụ việc này không thỏa mãn dấu hiệu tội danh theo Điều 193 BLHS 2015.
Bởi lẽ, sản xuất hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh, được hiểu là hành vi làm (tạo) ra sản phẩm, hàng hóa một cách trái phép giống như những sản phẩm hàng hóa được Nhà nước cho phép sản xuất, nhập khẩu và tiêu thụ trên thị trường (tức hàng thật) gây nhầm lẫn hoặc để lừa dối khách hàng.
Trong trường hợp này, các đối tượng đã lợi dụng sản phẩm của Cty xin cấp phép là mỹ phẩm nhưng lại sản xuất lập lờ bán ra thị trường lại là loại thực phẩm hỗ trợ điều trị bệnh ung thư nên không thể là sản xuất, buôn bán hàng giả nhái sản phẩm của Cty khác.
Theo quan điểm của Luật sư Thơm, hành vi của các đối tượng trong vụ việc này có dấu hiệu lừa dối người có nhu cầu mua sản phẩm thuốc hỗ trợ chữa bệnh ung thư. Các đối tượng dùng thủ đoạn lợi dụng có hồ sơ đăng ký gửi sở Y tế xin chứng nhận cho 6 sản phẩm hóa mỹ phẩm (gồm Vinaca Vi5, Vinaca ung thư CO3.2, Baby Vinaca Vi6, Vinaca Activated Carbon đa dụng, Vinaca vi lượng và Vinaca đa dụng) rồi lập lờ bán ra thị trường là sản phẩm hỗ trợ chữa bệnh ung thư.
Đây là hành vi tội phạm được thực hiện do lỗi cố ý, người phạm tội biết rõ hành vi lừa dối khách hàng của mình là nguy hiểm cho xã hội nhưng vì vụ lợi vẫn cố tình thực hiện tội phạm. Động cơ phạm tội là vụ lợi và mục đích nhằm thu lợi bất chính.
“Xét hành vi của các đối tượng thì thấy đã có dấu hiệu tội “Lừa dối khách hàng. Tội phạm và hình phạt được quy định tại Điều 198 BLHS 2015”, Luật sư Thơm nói và phân tích thêm: Tội “Lừa dối khách hàng được thể hiện ở hành vi gian dối trong bán hàng, kinh doanh dịch vụ nhằm thu lợi bất chính như hàng hóa đăng ký cấp phép là mỹ phẩm nhưng khi sản xuất thành phẩm bán ra là thực phẩm hỗ trợ điều trị ung thư… làm cho khách hàng hiểu nhầm đó là sản phẩm chữa ung thư.
Luật sư Thơm cũng cho rằng, cần phải giám định chất lượng, thành phần hóa học các sản phẩm của Cty Vinaca giới thiệu chữa ung thư ảnh hưởng đến sức khỏe hay tính mạng con người không. Trường hợp, nếu có căn cứ xác định các sản phẩm Vinaca khi sử dụng có ảnh hưởng đến sức khỏe con người thì tùy theo hậu quả gây ra cho người sử dụng sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội “Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác” theo Điều 134 BLHS 2015./.
