Tiếp nhận bức tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Côn Đảo

Tài sản vô giá nơi “địa ngục trần gian”

Khu Di tích nhà tù Côn Đảo được biết đến là một trong những di tích lịch sử đặc biệt của Việt Nam. Nơi đây, thực dân Pháp, đế quốc Mỹ đã biến thành “địa ngục trần gian”, giam cầm và đầy đọa hàng chục vạn chiến sĩ cách mạng và những người yêu nước Việt Nam thuộc nhiều thế hệ. Nhưng cũng chính ở đây, những chiến sĩ cách mạng đã kiên cường đấu tranh bất khuất, giữ vững khí tiết cách mạng. Cội nguồn của niềm tin và sức mạnh vô song đó được bắt nguồn từ lý tưởng cách mạng, từ tình cảm với Đảng, với Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu.

Trong chốn ngục tù, hình ảnh Bác Hồ luôn là nguồn cổ vũ, động viên lớn lao đối với những chiến sĩ cách mạng. Để có tấm hình của Người khi bí mật chào cờ, kết nạp Đảng, các chiến sĩ tù Côn Đảo đã vẽ, thêu hình Chủ tịch Hồ Chí Minh theo trí tưởng tượng của mình và tìm mọi cách cất giữ trước mọi sự kiểm soát gắt gao. Với họ, đó là tài sản vô giá. Từ tình cảm đó mà, bức tượng bán thân Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được những chiến sĩ cộng sản kiên trung bí mật cất giấu, vượt qua sự kiểm soát gắt gao của chính quyền Pháp, đem theo ra Côn Đảo.

Cũng chính vì thế mà câu chuyện phía sau bức tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh được các chiến sĩ cộng sản lưu giữ tại nhà tù Côn Đảo thập niên 40 của thế kỷ XX là sự ngạc nhiên, thán phục của vị giám ngục người Pháp, Paul Atoine Miniconi, về tình cảm, sự kính trọng và niềm tin tưởng tuyệt đối của những người chiến sĩ cộng sản Việt Nam ở Côn Đảo đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Từ năm 1920- 1952, Giám ngục Paul Atoine Miniconi được cử sang Việt Nam làm việc tại Nhà tù Côn Đảo. Trong thời gian làm việc tại đây, khi kiểm tra một phòng giam, ông đã phát hiện các chiến sĩ cộng sản dường như đang cố cất giấu một vật mà ông nghi có thể là vũ khí. Từ nghi ngờ đó, ông cho tổ chức khám xét và kết quả thu được là bức tượng bán thân Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ mà những người cộng sản yêu mến, kính trọng, tôn thờ. Tận mắt chứng kiến tinh thần quả cảm của các chiến sĩ cộng sản, giám ngục Paul Atoine Miniconi hiểu được tình cảm, lòng trung thành của họ với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông quyết định giữ bức tượng như một kỷ niệm về những năm tháng làm việc tại Côn Đảo.

Sự trùng hợp thú vị

Năm 1952, ông Paul Atoine Miniconi trở về sinh sống và làm việc tại Đảo Corse, Cộng hòa Pháp. Bức tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn được vị giám ngục năm xưa trân trọng, gìn giữ trong gia đình. Trước khi mất, ông đã để lại bức tượng cho người con trai Paul Miniconi. Ngày 1/12/2019, ông Paul Miniconi cùng nhà sử học Pháp Frank Senateur đã trao bức tượng bán thân Chủ tịch Hồ Chí Minh của các chiến sĩ Nhà tù Côn Đảo cho Đại sứ Nguyễn Thiệp, Đại sứ Việt Nam tại Cộng hòa Pháp để chuyển về bàn giao cho Bảo tàng Hồ Chí Minh bảo quản, lưu giữ và phát huy giá trị.

Có một sự trùng hợp thú vị, Đại sứ Nguyễn Thiệp, người tiếp nhận bức tượng từ ông Paul Miniconi lại là con trai của người tù cộng sản từng bị giam giữ tại nhà tù Côn Đảo trong giai đoạn giám ngục Paul Antoine Miniconi làm việc tại đây. Với ông Paul Miniconi, việc trao lại bức tượng bán thân Chủ tịch Hồ Chí Minh cho Chính phủ và nhân dân Việt Nam chính là thực hiện di nguyện thiêng liêng của người cha thân yêu trước lúc qua đời.

Tiếp nhận hiện vật vô giá này, Giám đốc Bảo tàng Hồ Chí Minh Vũ Mạnh Hà xúc động khẳng định, đây là tác phẩm đặc biệt quý, đã được gia đình ông Paul Atoine Miniconi trân trọng gìn giữ trong nhiều năm qua. Bởi bức tượng bán thân Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Côn Đảo không chỉ mang đến những ấn tượng, cảm xúc đặc biệt bởi đó là tác phẩm khắc họa hình tượng của Người, mà còn bởi câu chuyện xúc động về tình cảm, niềm tin của các chiến sĩ cộng sản kiên trung nơi Nhà tù Côn Đảo dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu. 

Để phát huy giá trị của bức tượng hàm chứa nhiều giá trị lịch sử này, Bảo tàng Hồ Chí Minh sẽ nhanh chóng đưa ra trưng bày phục vụ công chúng trong dịp kỷ niệm 130 năm ngày sinh của Người (19.5.1890 - 19.5.2020).

“Năm 2020 là năm mà đất nước ta có nhiều dịp kỷ niệm trọng đại, đặc biệt là kỷ niệm 130 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu. Bức tượng Bác Hồ ở Côn Đảo sẽ được Bảo tàng Hồ Chí Minh trưng bày cùng với những hiện vật quý hiếm khác về Bác Hồ mà chúng tôi đã sưu tầm được trong thời gian qua. Tại triển lãm chuyên đề nhân kỷ niệm 130 năm ngày sinh của Bác tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, lần đầu tiên công chúng sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng tác phẩm đặc biệt này. Sẽ có những cảm xúc thật thiêng liêng, bởi dù thời gian có lùi xa nhưng những kỷ niệm, ký ức và tình cảm của cả dân tộc đối với Người mãi mãi là vĩnh cửu” - ông Hà nhấn mạnh.

Sau khi tiếp nhận, Bảo tàng Hồ Chí Minh đang xây dựng hồ sơ khoa học, xác minh và bổ sung thông tin về hiện vật.