Tiếp vụ “Giống dưa, cà quái dị”: Khó hiểu vì thái độ dè dặt của Thanh tra

(PLO) - Việc Công ty EAST-West Seed (Hai Mũi Tên Đỏ) lấy giống đang thử nghiệm bán cho nông dân để thu lợi là hành vi vi phạm nghiêm trọng, nhưng thay vì phải quyết liệt xử lý thì Thanh tra Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội lại thể hiện thái độ dè dặt đầy khó hiểu. 
Giống cà tím của Công ty Hai Mũi Tên Đỏ
Giống cà tím của Công ty Hai Mũi Tên Đỏ 
Cục hối thúc báo cáo 
Trao đổi với PLVN, lãnh đạo Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) xác nhận cơ quan này đã có văn bản và nhiều lần đốc thúc Sở NN&PTNT Hà Nội sớm kiểm tra, báo cáo Bộ liên quan tới vụ việc “Nông dân trắng tay vì giống dưa, cà quái dị” mà Báo PLVN đã có loạt bài phản ánh, thế nhưng tới nay vẫn chưa nhận được bất kỳ báo cáo nào liên quan tới sự việc nói trên. 
Là đơn vị có trách nhiệm theo dõi, giám sát việc khảo nghiệm, sản xuất thử giống cây trồng mới trên địa bàn nhưng Phòng Trồng trọt (Sở NN&PTNT Hà Nội) cũng từ chối cung cấp cho phóng viên thông tin liên quan tới kết quả kiểm tra xử lý sau khi Báo nêu.
Trong buổi làm việc với phóng viên mới đây, bà Nguyễn Thị Hằng, Phó Chánh Thanh tra Sở NN&PTNT Hà Nội cho hay, cơ quan này vẫn đang thanh, kiểm tra sự việc. Lý do chưa có kết quả để báo cáo, bà Hằng giải thích là vì còn liên quan tới việc lấy mẫu các loại giống, hồ sơ về các giống cây chưa xong. 
“Việc thanh, kiểm tra là theo kế hoạch hàng năm. Đối với giống cây trồng, thường thì việc thanh, kiểm tra được thực hiện theo từng mùa vụ. Ví như thời điểm hiện nay đang tập trung vào thanh tra các giống rau quả vì các nhóm cây trồng chính như lúa, ngô đã hết vụ. Trước những thông tin mà Báo PLVN phản ánh, đợt này chúng tôi sẽ tập trung kiểm tra các loại giống cây trồng của Cty Hai Mũi Tên Đỏ”- bà Hằng nói.  
Tuy nhiên, đại diện cơ quan thanh tra “kêu” rằng việc xử lý sự việc đang gặp nhiều khó khăn: “Theo báo cáo của tổ công tác, họ cũng đã gặp chủ đại lý cung cấp giống cho bà con nhưng chủ đại lý này cho biết họ đã đền bù cho bà con rồi.
Đối với các mẫu hạt giống mà dân phản ánh có vấn đề thì vẫn chưa thu thập được đầy đủ nên chưa đủ căn cứ xem xét, xử lý. Thú thực, bây giờ mình chỉ có thể xử lý những hành vi vi phạm liên quan tới các thủ tục giấy tờ mà thôi”. (?!)
Dè dặt đến đáng ngờ    
Theo bà Hằng, do chế tài xử lý các hành vi vi phạm về giống cây trồng hiện còn thiếu rất nhiều nên đối với các loại giống nằm ngoài danh mục rất khó xử lý. Bà Hằng nói rằng, với tài liệu thu thập hiện tại chỉ dừng ở mức xử lý những vi phạm do sản phẩm giống bán cho người dân nằm ngoài danh mục giống cây trồng mới được Bộ NN&PTNT công nhận.  
Theo lời bà Phó Chánh Thanh tra Sở NN&PTNT, do chứng cứ thu thập chưa đầy đủ nên cơ quan thụ lý khá mơ hồ về những vi phạm của Cty Hai Mũi Tên Đỏ.
“Nếu nước xuất khẩu (trên bao bì giống mà Cty Hai Mũi Tên Đỏ bán cho nông dân có ghi xuất xứ Thái Lan - PV) đã có những chứng chỉ chứng nhận sản phẩm này đạt tiêu chuẩn; hơn nữa, kết quả trồng thử nghiệm, khảo nghiệm của họ cũng cho kết quả tốt; nếu như sản phẩm của họ còn được Bộ NN&PTNT cho phép nhập khẩu về Việt Nam thì rất khó xử lý. Trường hợp Cty Hai Mũi Tên Đỏ đã có những giấy tờ này thì chúng tôi khó có cớ để xử lý họ” - bà Hằng cho biết.
Tuy nhiên, theo quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực giống cây trồng hiện hành, nếu phát hiện tổ chức vi phạm về kinh doanh giống cây trồng không có tên trong Danh mục giống cây trồng được phép sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam hoặc giống chưa được Bộ NN&PTNT công nhận giống cây trồng mới, ngoài bị xử phạt, cơ quan chức năng còn phải tịch thu và buộc tiêu hủy giống cây trồng vi phạm. 
Dù chưa có kết luận cuối cùng nhưng qua lời bà Hằng cho thấy cơ quan thanh tra chuyên ngành nông nghiệp dường như chưa nhận thấy hết thiệt hại của người dân cũng như tiền lệ nguy hiểm của những hành vi cung ứng giống “lạ” ảnh hưởng đến việc sản xuất như trong trường hợp này của Cty Hai Mũi Tên Đỏ. Và nếu như không có biện pháp xử lý mạnh tay của cơ quan quản lý nhà nước thì không ai dám chắc những vụ việc tương tự sẽ không còn xảy ra. 
“Kiểm tra thực tế phải phát hiện được có sản phẩm đấy thì mới tiến hành xử phạt được, còn không thì rất khó để thanh tra có căn cứ xử lý. Có nhiều nơi người ta bán giống A nhưng lại miễn phí giống B cho bà con dùng thử. Mà giống B là giống đang trong giai đoạn khảo nghiệm, thử nghiệm. Như thế, giống B người ta không kinh doanh, không bán.
Trong trường hợp này, xử lý Cty hay đại lý cung ứng rất khó. Nếu người dân nói mua của đại lý này, nhưng phía Cty nói không bán. Thanh tra vào kiểm tra không có thì chúng tôi không có căn cứ gì” - Phó Chánh Thanh tra Sở NN&PTNT phân trần.    
Cần biết rằng, trước đó trong buổi làm việc với PLVN, đại diện của Cty Hai Mũi Tên Đỏ khẳng định giống dưa leo lai F1 HMT 356 và giống cà tím lai F1 ORMA mà bà con mua sử dụng gây thiệt hại không phải giống giả mà là giống do Cty này cung cấp.
Cục Trồng trọt cũng xác nhận 2 giống này chưa được đưa vào Danh mục giống cây trồng mới được phép sản xuất kinh doanh mà đang trong giai đoạn khảo nghiệm. 
Vì thế, Cty Hai Mũi Tên Đỏ lấy giống đang thử nghiệm bán rộng rãi cho nông dân để thu lợi là hành vi vi phạm pháp luật. Nhưng thay vì phải quyết liệt thì Thanh tra Sở NN&PTNT Hà Nội lại đang có thái độ dè dặt khi bàn về vấn đề xử lý sai phạm khiến dư luận hết sức nghi ngờ.

Đọc thêm