Hàng giả lưu thông… hợp pháp trong xe bưu chính
Báo PLVN đã từng đề cập đến vần đề “hàng lậu dưới vỏ bọc bưu phẩm” trong một bài viết cách đây 2 tháng. Bài viết này dẫn lời ông Nguyễn Kỳ Minh - Tổ trưởng Tổ 368 (Tổng cục Quản lý thị trường - QLTT) - đánh giá, do vướng mắc một số điều trong Luật Bưu chính khiến cho lực lượng QLTT không thể dừng đỗ các loại xe bưu chính khi đang lưu thông nên việc kiểm tra các xe bưu chính khi đang vận chuyển bưu phẩm hàng hóa là không thể. Do đó, đây chính là một lỗ hổng “chết người”, chưa có phương án “bịt” lại, khiến cho hàng giả, hàng nhái vẫn còn “đất sống”.
Mới đây, Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia đã có cuộc làm việc với Tổng cục QLTT để nhận diện và ngăn chặn phương thức mới này. Ông Trần Hữu Linh - Tổng Cục trưởng Tổng cục QLTT - cho biết, tốc độ tăng trưởng của thương mại điện tử (TMĐT) ngày càng nhanh, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19, mọi người hạn chế ra ngoài, sẽ tăng cường mua sắm qua mạng. Bên cạnh đó, Tổng cục đã rất nhiều lần nhận định, TMĐT chính là kênh lưu thông hàng hóa giả mạo, gian lận thương mại nhiều nhất.
Khi hàng hóa qua kênh TMĐT phát triển mạnh, các kênh giao hàng đương nhiên sẽ có tốc độ phát triển tương đương và việc các đối tượng dùng kênh bưu chính để vận chuyển hàng lậu, hàng giả chính là một thủ đoạn khá tinh vi mà qua vụ bắt kho hàng ở Lào Cai và Mỹ Đình (Hà Nội) lực lượng QLTT mới giật mình nhận ra, đây chính là kẽ hở để hàng giả, hàng lậu, hàng gian lận thương mại được lưu thông một cách hợp pháp.
“Một số kho hàng lậu khi lực lượng QLTT tiếp cận, kiểm tra thấy xuất hiện cả xe của bưu chính đỗ tại cửa kho, nhân viên bưu chính mặc áo đồng phục, lấy hàng và chỉ cần 1 phiếu giao hàng rồi vận chuyển đi khắp nơi, mà không cần biết đến nguồn gốc sản phẩm. Đây là một kẽ hở cần phải “bịt” thật sớm” - đại diện Tổng cục QLTT khẳng định.
Ông Nguyễn Đức Lê - Phó Cục trưởng Cục Nghiệp vụ (Tổng cục QLTT) - cho rằng, hiện nay có quá nhiều đơn vị được cấp phép làm dịch vụ bưu chính, chuyển phát nhanh. Khi gửi qua bưu chính, chỉ cần 1 phiếu giao nhận là hàng đã có thể lưu thông nhanh chóng ngoài thị trường mà không chịu kiểm soát của bất kỳ lực lượng chức năng nào.
Phải coi bán hàng trên mạng như bán hàng truyền thống
Xu hướng hiện nay, các đơn vị vận chuyển hành khách cũng có thể giao hàng. Grab cũng được phép làm bưu chính. “Ví dụ, tôi đặt giao hàng qua điện thoại, 1 nhân viên Grab nhận gói hàng và chuyển cho người nhận. Vậy trong cái bọc đấy chứa cái gì, chứa hàng giả, lậu, thậm chí thuốc nổ hay ma túy, cũng không có ai chịu trách nhiệm. Vì theo Luật Bưu chính, đơn vị vận chuyển không phải chịu trách nhiệm, người gửi phải chịu trách nhiệm. Trong khi địa chỉ của người gửi ở trên tờ giao nhận chỉ ghi chung chung, hoặc thậm chí sau khi xác minh địa chỉ còn không có thật” - ông Lê chia sẻ.
Nhiều mặt hàng được gửi qua bưu chính còn được người gửi bọc dán niêm phong, kẹp chì kỹ càng, do vậy gây khó cho cơ quan chức năng trong việc kiểm tra. Nếu muốn kiểm tra, hàng hóa phải đưa về kho của đơn vị vận chuyển, có các bên cùng mở hàng. Do vậy, đại diện Tổng cục QLTT cho rằng cần thiết phải có quy định chặt chẽ cho loại hình buôn bán qua TMĐT.
Được biết, hiện nay, Bộ Công Thương đang dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 52 quản lý về TMĐT. Dự kiến tháng 11/2020 sẽ trình Chính phủ và đầu năm 2021 sẽ chính thức ban hành. Dự thảo Nghị định có có tăng thẩm quyền và thay đổi phương thức quản lý đối với các mô hình TMĐT, trong đó, sẽ coi việc bán hàng trên mạng cũng như bán hàng truyền thống.
“Hiện nay quy định bán hàng trên mạng vẫn còn lỏng hơn so với bán hàng truyền thống. Ví dụ bán 1 chai nước ở ngoài, phải có tem, nhãn phụ, xuất xứ. Nhưng bán trên mạng, chưa có quy định gì cả. Dự thảo Nghị định đã điều chỉnh và bổ sung quy định các phương thức quản lý kinh doanh trên mạng rõ hơn” - ông Trần Hữu Linh khẳng định.
Ngoài ra, hiện nay Tổng cục QLTT cũng đã thành lập 1 nhóm cán bộ chuyên về giám sát, kiểm tra các hành vi buôn bán qua TMĐT. Tổng cục cũng xác định chống buôn lậu, hàng giả qua TMĐT là mặt trận mới nóng bỏng, cần phải có phương án bài bản nghiêm túc trong thời gian tới.
Ông Đàm Thanh Thế - Chánh văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia - cho biết trên cơ sở đánh giá tình hình thực tế của vấn nạn lợi dụng TMĐT để buôn lậu, bán hàng giả, gian lận thương mại, Văn phòng thường trực đang tập hợp và tham mưu cho Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, xây dựng kế hoạch để nhận diện đấu tranh ngăn chặn tình trạng này. Hiện Văn phòng thường trực vẫn đang lấy ý kiến các bộ ngành liên quan và sẽ trình xem xét và ban hành trong thời gian tới. “Chúng ta phải có cách nhận diện để sớm ngăn chặn được tình trạng buôn bán hàng giả, hàng lậu qua kênh TMĐT” - ông Thế nói.